IFFR 2011

DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 | DEEL 10

Inhoud: The Autobiography of Nicolae Ceausescu | Black Blood | Wasted Youth | Les amours imaginaires | Tuesday, After Christmas

In deze essayistische tour de force wordt je als kijker drie uur lang ondergedompeld in het wereldbeeld van een totaalheerser. In het Roemenië onder Nicolae Ceausescu gold slechts één visie en werd naar één man geluisterd. Hoewel het tijdens zijn vijfentwintig jaar durende bewind aan alle kanten gruwelijk misging in het land, is daar in de film weinig van te merken. Ujica focust op het beeld dat Ceausescu wilde uitstralen naar de buitenwereld, en dat zowel in eigen land als ver daarbuiten op weinig tegenspraak stuitte.

The Autobiography of Nicolae Ceausescu is vooral zo fascinerend omdat Ujica zijn film volledig uit found footage heeft samengesteld. De enige ingreep die hij zich veroorlooft, is het met regelmaat verwijderen van de originele geluidsband. Soms vervangt hij die door muziek, uiteenlopend van een Roemeens volkslied tot populaire westerse hits uit de periode. Soms laat hij alleen de stilte horen en gaat de aandacht volledig uit naar de altijd glimlachende man en de adoratie van zijn volgelingen. Die had hij niet alleen onder landgenoten. Voordat het echt misging, was Ceausescu de favoriete Oostblokleider van het westen, vooral omdat hij zich verzette tegen de invasie van Tsjechoslowakije in 1968 door de andere Warschaupactlanden.

Het zijn bekende feiten uit de geschiedenisboeken, maar het blijft schokkend om leiders als Richard Nixon, Jimmy Carter, Charles de Gaulle en Koningin Elizabeth glimlachend aan de zijde te zien staan van dit rolmodel voor de Oostblokstaten. Maar uiteindelijk is het toch de schijnbaar eindeloze stroom aan nationalistische beelden en homemovies die overtuigt. Ceausescu die de ene na de andere oogstviering of landbouwbeurs bezoekt, of spreekt op congressen en persconferenties. Hijzelf lijkt net zo te geloven in zijn onfeilbaarheid als zijn onderdanen. Iedereen hangt aan z’n lippen, en je zit je voortdurend af te vragen wanneer de maskerade ophoudt. Door de massaliteit aan materiaal valt het niet altijd mee je aandacht erbij te houden. Kleine hints geeft de grote kleine man wel, als hij bijvoorbeeld een brood van dichtbij inspecteert, alsof het de uitvinding van de eeuw is. Maar achteraf zou je toch kunnen denken: ‘heb ik verdorie toch dat ene moment gemist dat de grote leider echt de weg kwijt raakte’. Momumentaal en uniek. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Zwarte humor

Black Blood – Bright Future
Miaoyan Zhang • China/Frankrijk, 2011

Het ochtendnieuws staat aan in het huis van de straatarme Xialolin en zijn vrouw Xiajuan. Terwijl de radiostem uitgebreid verslag doet van de door de Chinese staat behaalde resultaten, kneedt de vrouw brood en drinkt de man water. Het fanatisme waarmee de eerste kneedt, wordt gematcht door de gulzigheid waarmee de tweede drinkt. In prachtige lang aangehouden shots laat regisseur Zhang zien waarom Xialolin zoveel water drinkt. In een uiterste poging om geld binnen te halen en zijn dochter misschien ooit te laten studeren besluit hij zijn bloed te verkopen aan een op een tractor rondreizende handelaar. Door heel veel te drinken denkt hij zijn voorraad te vergroten. Als zijn vrouw ook mee wil doen, verzet hij zich in eerste instantie, maar tegen haar vasthoudendheid is geen kruid gewassen. De zaken gaan aanvankelijk goed, maar dan gaat het mis.

De combinatie van onderwerp en filmstijl had een loodzwaar drama op kunnen leveren, maar Black Blood is verre van dat. Zhang Miaoyan legt voortdurend de nadruk op de liefde tussen de twee mensen en hij heeft oog voor grappige situaties. De steeds terugkerende scènes waarin Xialolin liters water drinkt uit een steelpan, zijn bijzonder grappig. Hij boert er flink op los en ook zijn vrouw laat zich niet onbetuigd. Zelfs als het noodlot toeslaat en Xialolin geen uitweg meer ziet, laat de regisseur de humor niet los. Maar ook maatschappijkritiek is hem niet vreemd. De wonderen die volgens de radiobulletins door de heilstaat behaald worden, steken schril af tegen de bittere armoede in deze afgelegen streek. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Geen toekomst

Wasted Youth – Tiger Awards Competition
Argyris Papadimitropoulos, Jan Vogel • Griekenland, 2010

Deze titel kun je vrij letterlijk nemen, als je kijkt naar het drankgelag waarin de 16-jarige Harry op het einde van de film belandt. Voor de rest toont hij het typische gedrag van een opstandige puber. Hij slaapt lang, drinkt als ontbijt wat uit een pak melk, maakt wat ruzie met z’n vader en gaat de rest van de dag skaten in de stad met zijn vrienden. Maar ‘wasted‘ is hij niet. Harry is in zijn hart een goeie jongen, hij heeft alleen wat tijd nodig om uit te razen. Politieagent Vasilis had Harry’s vader kunnen zijn qua leeftijd, maar is er veel erger aan toe dan hij. Hij hangt tegen een midlifecrisis aan, maar hij durft niet toe te geven aan de gedurfde dingen die daar bij horen. Zoals zijn baan opzeggen en met een vriend een pizzarestaurant openen. Liever vreet hij zichzelf op of reageert hij zich af op zijn vrouw en dochter. Op een verzengend hete dag in Athene zullen de levens van de twee zich op onfortuinlijke wijze kruisen.

Dat dit gebeurt zie je van ver aankomen, maar de afloop verrast toch. De regisseurs schetsen een beeld van een moderne miljoenenstad, waarin mensen langs elkaar heen leven maar waarin explosieve situaties vlak om de hoek liggen. Athene was in 2008 het toneel van heftige rellen, en Wasted Youth laat een scenario zien van hoe het zover had kunnen komen. Hoewel het allemaal niet bepaald vernieuwend is — er bestaan al talloze films over dit soort personages — is de film wel met veel energie gemaakt. De straatopnames van de skaters, het rondscheuren op de scooter, het appartement van Billy, het Griekse trouwfeest waar de vrienden belanden, de nachtelijke politiepatrouille en de hectiek in de club waar alles bij elkaar komt. Het voelt allemaal authentiek aan. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Liefdespijn

Les amours imaginaires – Bright Future
Xavier Dolan • Frankrijk, 2010

Xavier Dolan was al een festivallieveling door zijn debuut J’ai tué ma mère, een film die hij maakte toen hij nog net geen twintig was en waarin hij zelf de hoofdrol vervulde. Als een jonge hond heeft hij een speelse en losse stijl, die doet denken aan de hoogtijdagen van de Nouvelle vague. Zijn nieuwste film, Les amours imaginaires, gaat door op deze lijn. Het is een portret van twee vrienden, Marie (Monia Chokri) en Francis (Dolan), die vallen op dezelfde jongen, de knappe Nicolas. Hij is als een jonge god die zich bewust is van de aantrekkingskracht die hij heeft op mensen. In zijn look is hij een moderne Tadzio, de jongen die staat voor de ongrijpbaarheid van verlangen en schoonheid in Visconti’s Death in Venice. Voor Marie en Francis begint er echter een periode van onzekerheid. De golven van de verliefdheid, waar teleurstelling en hoop elkaar plotseling opvolgen, zorgt voor spanningen tussen het stel.

Dolan vult de liefdesperikelen af door talking heads die praten over hun tragikomische ervaringen in de liefde. Deze segmenten komen echter over als een onnodige aanvulling. Les amours imaginaires is vooral prachtig gefilmd en heerlijk aangekleed. Dolan heeft een oog voor stijl, wat is te zien in de decors en de kleding. Actrice Monia Chokri is duidelijk gemodelleerd naar Anna Karina, Godards muze. Dolan gebruikt ook een überhippe soundtrack die een fantastische Italiaanse cover bevat van Nancy Sinatra’s ‘Bang Bang’ en daarnaast muziek van Comet Gain en The Knife. De film lijdt soms wel aan een zelfbewuste hipheid, maar Dolan weet daar ook mee te spelen. De hoofdpersonen zijn constant bezig met het perfectioneren van hun look. Ze denken dat ze onafhankelijk zijn, maar hun verliefdheid toont hoe kwetsbaar ze zijn voor de invloed van anderen. (George Vermij)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR

Sleur en passie

Tuesday, After Christmas (Marþi, dupã Crãciun) – Spectrum
Radu Muntean • Frankrijk, 2010

Met Tuesday, After Christmas maakt de Roemeense regisseur Radu Muntean zijn vierde speelfilm. Er is weinig meer merkbaar van het politieke verleden, dat in zijn eerdere films Furia en The Paper Will Be Blue getoond werd (beide speelden zich af tijdens het totalitaire Ceauºescu-regime). De film borduurt wel voort op het thema ingezet in Boogie (2008), waarin een getrouwde man terugverlangt naar vrijheid en ongebondenheid. In Tuesday, After Christmas draait het om een driehoeksverhouding: tussen Paul, zijn vrouw Adriana en de tandarts van hun kind, op wie Paul verliefd wordt. Paul kan zijn heimelijke liefde steeds moeilijker verborgen houden en komt voor een lastige keuze te staan: kiezen voor passie, of voor de stabiliteit van zijn gezin.

Munteans film is minimaal van opzet. Hij maakt gebruik van lange shots en slechts een paar locaties. De acteurs krijgen alle ruimte, die gelukkig optimaal benut wordt. Zo passioneel en teder Paul is met Raluca, zo alledaags is zijn huwelijk met Adriana. Muntean toont dit subtiel: het zijn de handelingen en blikken die verraden dat Pauls liefde voor Adriana uitgeblust is. Er zit geen oordeel in de film. Pauls vreemdgaan is onderdeel van zijn dagelijks leven, naast een bezoek aan de tandarts of het bespreken van cadeaus voor de kerstdagen. Juist die combinatie van de alledaagse sleur en de spanning en passie van het vreemdgaan maken van Tuesday, After Christmas een getrouwe weergave van de realiteit. Het is een gebalanceerde film, die meer over gaat over het maken van de juiste keuzes in het leven dan over vreemdgaan. (Suzan Groothuis)
Terug naar boven | Deze film op site IFFR