Niets te klagen, maar toch ongelukkig

Verre vrienden uit de pen komt van de Britse toneelschrijver Alan Ayckbourn. In een vertaling van Kim van Kooten levert dit stuk uit 1974 bij Het Nationale Toneel een actuele voorstelling op.

Lucy (Ariane Schluter) heeft twee bevriende echtparen uitgenodigd voor een high tea om de terugkeer te vieren van hun oude vriend Boudewijn. Die heeft troost nodig, veronderstelt Lucy, want zijn nieuwe geliefde is onlangs verdronken. Lucy zelf heeft niets te klagen, maar doet dat wel. Ze roddelt verschrikkelijk en heeft een kolossaal minderwaardigheidscomplex: ‘Ik weet dat ik mezelf ermee naar beneden haal, maar ik denk dat Paul niet genoeg heeft aan mij’. In een mooie monoloog beschuldigt Lucy de jonge moeder Evelien (Anniek Pheifer) ervan een verhouding te hebben met haar man Paul (Jeroen Spitzenberger).

Hedendaags

De stuurse Evelien is de botte echtgenote van John (Jelle de Jong). Ze delen een splinternieuwe baby in een kinderwagen, al zitten ze elkaar meer in de weg dan dat ze plezier van elkaar hebben. Evelien heeft het inderdaad een enkele keer gedaan met Paul, op de achterbank van zijn auto: ‘Nou, ’t was geen pretje. Hij kon er geen flikker van. Paul neukt alles en iedereen, als het maar een hartslag heeft.’ Voor Evelien heeft Paul direct afgedaan, en haar man kent het verhaal. Een opvallend hedendaagse vrouw in een stuk uit 1974.

Paul, John, Boudewijn en Olaf zijn oude vrienden. De afwezige Olaf lijdt aan vetzucht en is getrouwd met de kinderloze moederkloek Bea (Betty Schuurman). Drie van de vier koppels hebben ogenschijnlijk niks te klagen, maar ze zijn blind voor hun geluk.

Noodlot

Degene die wel iets heeft te klagen is Boudewijn. Zijn vroegere vrienden vrezen daarom zijn komst: oh jee, dan moeten ze vast een diepbedroefd mens troosten. Boudewijn (Marcel Hensema) komt binnen met een tevreden glimlach, met in zijn kielzog een berg foto’s van zijn verdronken geliefde. Type kantoorklerk, voorzien van grijze wollen V-halstrui. De enige die echt gelukkig lijkt, met noodlot en al, is hij. Juist in het licht van zijn leed is het vreemd dat de anderen zo ontevreden zijn. De vroegere vrienden krijgen de kriebels van zoveel geestelijk evenwicht.

Verre vrienden is het regiedebuut van Job Gosschalk, bekend als casting director voor film, televisie en theater. Zowel met het redelijk simpele stuk als met de uitstekende acteurs heeft Gosschalk hier bij voorbaat een makkie. Dit geconstateerd hebbende: met een komedie kan regisseur Gosschalk prima uit de voeten. Sterk is de uitstekende timing. Eerst reageren met een gelaatsuitdrukking en dan pas met tekst. Net iets te lang wachten voordat er een antwoord komt, of juist veel te snel reageren: het werkt uitermate komisch. Vooral Anniek Pheifer, die de grove Evelien voorziet van een lakoniek Twents Herman Finkers-accent, is bijzonder goed op dreef.

Eindresultaat: Verre vrienden is een vrolijke voorstelling van een goed geschreven stuk, gespeeld door een groep uitnemende acteurs.

Verre vrienden van Het Nationale Toneel is te zien tot en met 15 januari 2011.
Zie: http://www.nationaletoneel.nl/voorstellingen/verre-vrienden/agenda