Een gedoemde relatie

Huize Rajani is het tweede boek van de Israëlische schrijver Alon Hilu, die met De dood van een monnik al aardig aan de weg timmerde. Zijn tweede roman won in zijn thuisland de belangrijkste literaire prijs, en werd (volkomen terecht) aangeprezen door president Shimon Perez. Huize Rajani is een lyrische roman die een levendig beeld schetst van een vroege periode uit de jonge geschiedenis van Israël, toen het land officieel nog niet eens bestond: het einde van de 19^e eeuw. De Zionistische beweging was bezig om in het Midden-Oosten land op te kopen, om daarmee het ideaal van een Joodse staat dichterbij te brengen. Land dat in bezit was van Arabieren met een heel eigen cultuur en gewoontes.

Dagboeken
In Huize Rajani wordt dit verhaal verteld aan de hand van twee dagboeken. Het eerste is van Isaac, een Joodse landbouwkundige die net in Palestina aankomt en op zoek gaat naar vruchtbare grond voor een kolonie. Het tweede dagboek is van Saleh Rajani, een Arabisch jongetje met een zwakke gezondheid dat lijdt aan visioenen en waanvoorstellingen. Hij woont met zijn eenzame moeder op een rijk landgoed, waar op een dag Isaac voor de deur staat. De twee sluiten een onverwachte en ongemakkelijke vriendschap die het leven van beiden drastisch zal beïnvloeden.

Alon Hilu

De dagboekfragmenten van Isaac en Saleh verschillen als dag en nacht: de een schrijft in korte, haast zakelijke zinnen, de ander in meanderende poëtische overdenkingen. Maar ook in hun beleving van de wereld om hen heen, hun vriendschap en de interpretaties van de acties van de ander zijn de twee schrijvers elkaars tegenpolen. Uiteindelijk blijkt dat hun relatie noch aan het beeld van Isaac, noch aan dat van Saleh voldoet. Dat hun relatie gedoemd is vanaf het begin is al snel duidelijk, zeker met de kennis van nu. Het ligt dan ook voor de hand om hun relatie te zien als een metafoor voor de recente geschiedenis van het land dat nu Israël heet. Dezelfde misverstanden, dezelfde koppigheid, dezelfde frustraties over de ander.

Spiegel
De vorm van de twee door elkaar gewoven dagboeken is simpelweg briljant. Gebeurtenissen uit het ene dagboek worden door de ander volkomen anders ingekleurd, en langzaam zie je hoe de twee uit elkaar drijven, met dramatische gevolgen. Begrijp je net wat Isaac bezielt, dan zie je het daarna door de ogen van Saleh en krijgt het weer een heel andere bijbetekenis. En wat Saleh doet wordt door Isaac volkomen anders uitgelegd. Daarbij is het knap van Hilu dat hij de lezer geen makkelijke keuze voor de een of de ander biedt. Beide personages zijn tragisch op hun eigen manier. Ach, als ze nou maar eens echt met elkaar hadden gesproken, wie weet wat er voor moois had kunnen ontstaan.

En zo bekeken dient Huize Rajani niet alleen als een inleiding, maar meer nog als een spiegel voor de situatie van vandaag de dag. Misverstanden en miscommunicatie, en de rest is geschiedenis.