Destructie is ook gewoon mooi

Tuinhuisjes

De meest opvallende werken zijn ongetwijfeld de grote, cabine-achtige sculpturen. Hoewel de cabines -veelal gemaakt van schroothout, karton en glas- er van buiten niet bepaald uitnodigend uitzien, blijken ze binnenin door het gedimde licht en de kleine ruimte juist iets ouderwets gezelligs te hebben. Volgens Voerman raken mensen die elkaar nooit eerder hebben ontmoet in deze kleine cabines vaak “spontaan met elkaar in gesprek”. De constructies lijken een romantische tijd op te roepen waarin de huisjes klein waren en televisies nog niet bestonden, maar mensen het met elkaar gezellig maakten.

Niet dat Voerman wil dat we allemaal zo gaan wonen, maar hij pleit wel voor een “lossere” benadering van bouwen. Hij zegt het jammer te vinden dat er in Nederland weinig tot geen ruimte is voor “spontane architectuur”. Vanwege de vele regels -en wellicht het gebrek aan ruimte- zijn de enige spontane informele ruimtes in Nederland de tuinhuisjes. In een land waarin mensen in de ‘Rijdende Rechter’ bekvechten over een schutting die twee centimeter op het stuk grond van de buren staat, blijken de sculpturen van Rob Voerman uiterst actueel.

Explosies vangen

In veel van Voerman’s sculpturen en tekeningen, bijvoorbeeld de tekening Epicenter is een belangrijke rol weggelegd voor een grote bol. Hoewel de bol op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd -als bom of juist als hypermodern gebouw- geeft Voerman aan dat deze vorm oorspronkelijk voorkomt uit een poging om “een explosie te materialiseren”. Hoewel explosies misschien maar een fractie van een seconde duren, zijn ze in het werk van Voerman omgetoverd tot permanente, buitenaards aandoende vormen.

Op het eerste gezicht lijken de tekeningen en sculpturen -toch veelal gebaseerd op destructie- misschien een wat pessimistische kijk op de wereld tentoon te stellen, maar dat blijkt allerminst het geval: Voerman schept uit destructie en geweld juist nieuwe architectonische constructies. Hij lijkt dan ook op een andere manier tegen destructie aan te kijken. Wat in eerste instantie een ontplofte auto lijkt, gemaakt van overtollig hout en karton, blijkt van binnen ook een praktische cabine te zijn waarin je kunt zitten. Uit een ruïne bouwt Voerman dus weer iets nieuws. Op die manier worden grenzen tussen destructie en constructie vervaagt.

Een explosie als bureau

De tentoongestelde werken in Human Comfort zijn soms op een verrassende manier heel functioneel. Zo blijkt de sculptuur Desk dat lijkt op een villa waar net explosies hebben plaatsgevonden, ook een bureau, compleet met twee krukjes. Gevraagd of hij in de toekomst ook functionele objecten wil ontwerpen, antwoordt Voerman dat hij dit graag zou willen. Hij zegt bijvoorbeeld een bewonderaar te zijn van het werk van Frank Lloyd Wright. Maar dan moeten de objecten wel “in de eerste plaats autonome kunst” zijn. Een lamp ontwerpen is prima, maar dan staat het feit dat het licht moet kunnen geven wel op de tweede plek.

Voerman wil niet alleen maar “plaatjes aan de muur” maken, maar wil juist als een kunstenaar die werk maakt dat over ruimte gaat, “de mensen ruimte laten ervaren”. Door sculpturen ook buiten te plaatsen, bijvoorbeeld het werk Not-in-my-Backyard in de Amsterdamse Bijlmer, wil hij mensen ook anders laten leren kijken. Dat blijkt echter nog niet zo makkelijk. Hoewel kinderen al snel in en op de werken klimmen, blijken volwassenen wat meer afwachtend. Voerman is dan ook bezig om nieuwe ideeën te verzinnen om mensen juist het werk te laten gebruiken, zodat de “sculptuur echt in de omgeving wordt ingebed”.

Momenteel gaat het goed met Voerman’s grillige sculpturen, recent heeft het MOMA bijvoorbeeld werk van hem aangekocht. Toch maakt Voerman zich geen illusies. Hij zegt bewondering te hebben voor een kunstenaar als Francis Bacon, die zelfs toen hij als kunstenaar al miljoenen verdiende bescheiden zei vooral blij te zijn dat hij geen bijbaantje meer nodig had. Dat tijdperk lijkt voor Rob Voerman-die onder andere heeft bijgeklust bij de PTT en in het Burgers Zoo- inmiddels ook voorbij. En gezien zijn huidige carrière zal hij hoogstwaarschijnlijk ook geen bijbaantje meer nodig te hebben.

Bij de tentoonstelling is de catalogus Aftermath verschenen. Geheel in stijl met het werk van Voerman ontworpen door ontwerpbureau ‘Meeus ontwerpt’.