IFFR 2009

DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 | Interview Kyung-mook Kim

Achilles and the Tortoise | A Cheonggyecheon Dog | Liverpool | Rachel Getting Married | Tokyo Sonata | Troubled Water

Parodiërende grollen
Achilles and the Tortoise (Akiresu to kame)
Takeshi Kitano • Japan, 2008

Er is nog steeds geen befaamde regisseur die zichzelf zo op de hak durft te nemen als Takeshi Kitano, maar de indruk dat de films van de Japanner steeds minder om het lijf hebben wordt steeds moeilijker te vermijden. Zijn laatste film is een parodie op de wereld van de beeldende kunst. Kitano vertelt het verhaal van een man die door alles en iedereen wordt tegengewerkt in zijn pogingen schilder te worden. Het begin van de film, waarin we de man als ongewild kind en stiefkind zien, is als traditioneel melodrama vormgegeven. Het laatste deel, waarin Kitano zelf de man op leeftijd speelt, bestaat uit een reeks gags waarin hij steeds absurdere pogingen doet om het ultieme kunstwerk te creëren.

Het onvergelijkbare uitgangspunt, de grenzeloze zelfspot en enkele bizarre vondsten – waaronder een paar opmerkelijke stijlgrepen en een anime-inleiding die de titel verklaart – maken Achilles and the Tortoise net zo eigenzinnig als de rest van Kitano’s oeuvre. Bovendien zijn alle schilderijen van de hoofdpersoon in werkelijkheid van de hand van de regisseur, wat de film een extra parodiërende dimensie meegeeft. De film is echter zo achteloos gevormd, dat hij, net als Glory to the Filmmaker!, nooit veel meer wordt dan een erg wisselvallige reeks grollen. Alle originaliteit ten spijt, Kitano doet opnieuw niet meer dan vermaken, wat toch aanmerkelijk minder is dan de filmkunst waar hij beroemd mee werd. (Paul Caspers)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Overweldigend experiment
A Cheonggyecheon Dog (Cheonggyecheonui gae)
Kyung-mook Kim • Zuid-Korea, 2008

Niemand had kunnen vermoeden wat Kyung-mook Kim, die hier twee jaar geleden zijn entree maakte met de schandaalfilm Faceless Things, bij zijn terugkeer naar Rotterdam zou presenteren: een film die even krachtig seksualiteit thematiseert en zowel conceptueel als formeel even gewaagd is, maar dan op geheel andere wijze. Het 60 minuten durende, surreële A Cheonggyecheon Dog is met meer middelen dan het budgetloze, korte experiment Faceless Things gemaakt, volstrekt anders van toon en structuur, en getuigt van een verbazingwekkende ontwikkeling in de filmkunst van de nu 23-jarige Koreaan.

De film is zo complex gestructureerd en overweldigend dat het bijna onmogelijk is hem na eenmaal kijken te duiden. Centraal staan in ieder geval een drag queen en een hond, de stad Seoel, tegenstellingen (kleur/zwart-wit, mens/beest, man/vrouw, seks/verkrachting) en transformaties (van geslacht en omgeving). De film laat zich op het eerste gezicht goed lezen als verbeelding van een nachtmerrie over seksuele onzekerheden en angsten. Zelden worden echter alle ambivalente symbolen en bezwerende tonale en visuele details die daarbij horen zo intens gefilmd als door Kim, die zich opnieuw als zeldzaam trefzeker en experimenteel kunstenaar bewijst. (Paul Caspers)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Trage nietszeggendheid
Liverpool
Lisandro Alonso • Argentinië/Frankrijk/Nederland/Spanje/Duitsland, 2008

Liverpool begint vreemd genoeg met de afsluitende credits. Een kleine vijf minuten lang passeren alle personen die hebben bijgedragen aan de film de revue. Het is alsof regisseur Alonso besefte dat het merendeel van het publiek de film niet zou uitzitten en daarom maar heeft besloten iedereen aan het begin te bedanken. Het lijkt een logische denkwijze aangezien Liverpool een van de slechtste films van dit filmfestival was. Het minimalisme van Alonso wordt alom geroemd, maar het verhaal van Liverpool is veel te karig voor een onderhoudende speelfilm. De film volgt een man op een boot die op een dag besluit af te dalen naar zijn geboorteplaats in het meest zuidelijke puntje van Argentinië, om daar zijn familie op te zoeken. Alonso brengt deze reis in beeld met zeer lange, statische shots waarin er letterlijk niets gebeurt. Nu kan deze filmwijze tot schitterende resultaten leiden, zoals in Stellet Licht van Carlos Reygadas vorig jaar, maar in de handen van Lisandro Alonso en veel andere filmmakers die deze stijl overnemen, verwordt het al snel tot een pretentieus middel. Liverpool is traag om maar traag te kunnen zijn. Een nietszeggende en zeer vervelende film. (Arman Avsaroglu)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Oscarformule
Rachel Getting Married
Jonathan Demme • VS, 2008

Het lijkt erop dat elke actrice in Hollywood met een enigszins mooie kop op een gegeven moment wil laten zien dat ze echt geen zacht ei is van wie haar carrière haar is komen aanwaaien. Het geijkte pad daarvoor is een rol als (ex-)verslaafde of psychiatrisch patient. Liefst allebei. Vervolgens moet de duivel die dit leed heeft veroorzaakt, uitgedreven worden middels heftige botsingen met familie en vrienden. Als het kan met veel schreeuw- en huilbuien, stemmingswisselingen en bijdehante opmerkingen, zodat het acteertalent zo breed mogelijk geëtaleerd kan worden. Het is mooi als de film dan aan het eind van het oude of het begin van het nieuwe jaar uitgebracht wordt, zodat de kansen op een Oscarnominatie zo hoog mogelijk zijn.

Zo ook Anne Hathaway. Haar stervehikel heet Rachel Getting Married, en ze wordt geregisseerd door Jonathan Demme, die weer een script gebruikt van Jenny Lumet (dochter van veteraan Sidney). Hathaway speelt Kym, een twintiger die een weekendje weg mag uit rehab om de bruiloft van haar enige zus bij te wonen. Kym is ketting-roker, ex-junkie, negen maanden sober en ze zit middenin het 12-stappen programma van de AA. In de eerste confrontatie gaat het al mis, als Kym woorden krijgt met haar al te perfecte zus Rachel en haar overbezorgde vader. Tijdens het oefendiner maken Kym en de kijker kennis met Rachels al even perfecte verloofde, die — hoe politiek correct — tien keer zo zwart is als Obama, en diens excentrieke familie en vrienden. Een scala aan speeches, liedjes en andere creatieve uitingen komt voorbij als iedereen het toekomstig paar geluk toewenst. Kym wil terug naar de AA, en als kijker heb je daar veel begrip voor. Vlak voor de bruiloft doet Kym een halfslachtige zelfmoordpoging met de Mercedes van pa, omdat ze het schuldgevoel over de door haar veroorzaakte dood van haar broertje jaren daarvoor niet de baas kan. Deels zal het echter ook vanwege de botsing met al dat perfectionisme rond haar heen zijn, van een familie die vast veel van haar houdt maar die liefde alleen met verstikking kan tonen. Zeker Oscarmateriaal en het acteervuurwerk mag er zijn, maar dat maakt nog geen goede film. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Portret van een uiteenvallend gezin
Tokyo Sonata
Kiyoshi Kurosawa • Japan/Nederland/Hongkong, 2008

Het gezinsdrama was een geliefd genre op dit Rotterdams Filmfestival. De facade die door elk gezin wordt opgehouden om maar te voorkomen dat de omgeving merkt dat alle leden zo hun geheimen hebben, is een beproefd concept voor filmmakers geworden. Kiyoshi Kurosawa, die in zijn films vaak gebruik maakt van fantastische elementen, is echter geen regisseur waarvan een film als deze te verwachten was. Toch maakte hij Tokyo Sonata, een film die tot de meest ‘gewone’ uit zijn oeuvre mag worden gerekend.

Toky Sonata draait om het hoofd van een normaal Japans gezin die op een dag te horen krijgt dat zijn functie is weggesaneerd. Hij besluit zijn familie niet op de hoogte te brengen en gaat elke dag gewoon naar zijn werk, hopend op een wonder. Ook de andere gezinsleden kampen echter met problemen. Zijn vrouw voelt zich buitengesloten door haar man en kinderen, zijn oudste zoon wil met de Amerikanen meevechten in Irak, en de jongste zoon neemt pianolessen die zijn vader kort daarvoor nog verboden heeft. Tokyo Sonata volgt het eerste uur de gebaande paden van het gezinsdrama en doet dat op bij vlagen erg komische wijze. Dan volgt echter een abrupte breuk met het voorafgaande en komt de ware aard van regisseur Kurosawa bovendrijven. Alle personages belanden in tragische, absurdistische situaties en dit deel van de film kan veel toeschouwers afschrikken. Dat zou jammer zijn, omdat Tokyo Sonata een ijzersterke film is over een uiteenvallend gezin dat alle zekerheden ziet verdwijnen. Daarnaast biedt de film een zeer interessant kijkje in de Japanse cultuur, waar hiërarchie nog steeds erg belangrijk is. (Arman Avsaroglu)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Gekunsteld realisme
Troubled Water (De usynlige)
Erik Poppe • Noorwegen/Zweden, 2008

Een jongeman wordt uit de gevangenis vrijgelaten, na het uitzitten van een straf voor de dood van een jongetje. Hij krijgt een baantje als organist in een kerk en wordt verliefd op de priester, een alleenstaande moeder. Na enige tijd verschijnt echter de moeder van het slachtoffer ten tonele en dreigt de tragische geschiedenis zich te herhalen. Erik Poppe en scenarist Harald Rosenløw Eeg maken van dit verhaal een intens drama over rouwverwerking, schuld, boetedoening en vergiffenis. Dat overtuigt tot op zekere hoogte, in de eerste plaats door ijzersterk acteerwerk, vooral van rijzende Noorse ster Pål Sverre Valheim Hagen.

Bij Troubled Water speelt echter hetzelfde probleem als bij Tiger-kandidaat Hawaii, Oslo (2004), de vorige film van Poppe en Rosenløw Eeg. Daarin probeerden zij een zeer gekunsteld verhaal te legitimeren door op het eind een magische dimensie toe te voegen. Met Troubled Water houdt het duo het bij puur realisme, maar dat kan evenmin verhullen hoe gemaakt de plot en hoe ongeloofwaardig de samenloop van gebeurtenissen is. Dat maakt de film helaas minder aangrijpend dan hij op grond van de acteerprestaties verdient. (Paul Caspers)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR