Musical Op Hoop van Zegen blijft boven

Op Hoop van Zegen behoort tot de pronkstukken uit de Nederlandse toneelgeschiedenis. Het stuk wordt sinds 1900 tot op de dag van vandaag nog steeds wereldwijd opgevoerd. Daarnaast is het verhaal waarin vissersvrouw Kniertje haar twee zoons verliest aan de zee een aantal malen verfilmd. Een musicalversie was er echter nog niet.

Juiste sfeer

Vanaf de eerste noot sleept Op Hoop van Zegen je mee met het tragische verhaal van Heijermans. Een kade, een prachtige lucht en vissersvrouwen die staan te turen in de verte, wachtend op hun mannen die thuiskomen. Het beginnummer ‘Op Hoop van Zegen’ brengt direct de juiste ambiance. De composities van Tom Bakker, de liedteksten van Allard Blom, het sobere decor bedacht door Arno Bremers en het lichtontwerp van Coen van der Hoeven: het onderstreept allemaal uitstekend de sfeer die past bij de tragiek.

Een van de vissersvrouwen heeft een voorgevoel dat uit blijkt te komen. Bij haar Willem heeft het noodlot toegeslagen. De Anna blijkt niet langer zeewaardig en zal moeten worden gerepareerd. Lange tijd uit de vaart is een ramp voor de rederij. Geen schepen op zee betekent geen geld. De boekhouder van reder Bos, Kaps (Arie Cupé), weet Bos (Ben Cramer) ervan te overtuigen de Hoop uit te laten varen. Hoewel het schip rot is en er water in het ruim staat. Een fikse verzekeringspolis moet er voor zorgen dat de rederij toch geld overhoudt mocht er iets misgaan met de Hoop. Het verhaal is bekend. Met de Hoop ging ook de bemanning in een storm ten onder. Onder de bemanning Geert (Charly Luske) en Barend (Job Bovelander), de zonen van Kniertje (Ellen Pieters), die eerder al haar man en nog twee zoons verloor aan de zee.

Personages

De voorstelling kent snelle scènewisselingen wat zorgt voor een vlotte voorstelling. Met lekker in het gehoor liggende liedjes, sober spel en realistische kostuums waan je je terug in de tijd en ga je mee met de tragedie die zich aan het afspelen is. De kleding van de vissersvrouwen is smoezelig, gekreukt. Gezichten getekend. Kenmerken van het zware leven dat ze leiden. Ellen Pieters speelt een magistrale rol als Kniertje. Haar doorleefde uiterlijk krijgt vervolg in haar spel. Met beide voeten op de grond worstelt Kniertje zich door haar zware leven met constant het vertrouwen in God. Haar aangrijpende slotlied zorgt voor kippenvel, maar ook bewondering voor hoe Pieters Kniertje hier neerzet.

Een opvallende verschijning is Geert, gespeeld door Charly Luske. Luske knalt van het toneel en geeft zijn rol van pas vrijgelaten crimineel glans met het rockachtige ‘De Hoge Heren’. Ook Hilke Bierman, die de rol van Geerts verloofde Jo vertolkt, heeft een glansrol. Haar zang is werkelijk loepzuiver. Ook de samenzang is van hoge kwaliteit. Wat daarbij opvalt, is dat elk woord glashelder is te verstaan. Ben Cramer zingt het indrukwekkende lied ‘Achter de horizon’. Hij zet een harde reder Bos neer met zo nu en dan menselijke trekken. Je krijgt de indruk dat het personage meer van zijn menselijkheid zou willen tonen, maar zijn doen en laten lijken te worden bepaald door zijn vrouw en zijn boekhouder. De cast is van hoge kwaliteit, maar toch valt het gecreëerde personage van de Hoop (Sanne Bosman) wat buiten de boot. Het personage komt drie maal langs, maar ondanks de mooie zang wordt de rol die het heeft binnen de musical niet duidelijk.

Wachten op noodlot

Na de pauze, als de Hoop is uitgevaren, begint het lange wachten. Wachten tot het schip weer in de haven terugkeert. Wachten op wat iedereen al weet. Het nummer ‘Het leven draait door’ vertaalt de heersende onzekerheid met als conclusie ‘de tijd staat stil’. Voor het lange wachten op een teken van leven wordt ook in de musical de tijd genomen. Geen moment is dit echter hinderlijk. Het zorgt ervoor dat de tragiek van het verhaal nog sterker wordt benadrukt. De onzekerheid, het wachten, de hoop en ten slotte het noodlot dat heeft toegeslagen resulteert in Pieters slotlied. Verrassenderwijs blijkt bij het slotapplaus dat de muziek niet werd verzorgd door een groot orkest, maar door slechts drie muzikanten, Alex Welch, Franc Pappot en Bart van Osch. Op Hoop van Zegen blijft boven, ook in een musical.

De musical Op Hoop van Zegen is nog tot en met 25 april in veel theaters in het land te zien.