Als je blaft, dan hoef je niet te denken

Er komen interessante bespiegelingen voorbij in het gesprek tussen de mannen en het meisje bijvoorbeeld hoeveel jaren een mens nuttig kan besteden zonder daarvoor over de wereld te hoeven reizen. De jeugd, de liefde en de kinderen die daaruit voortkomen, de carri�re en verdriet kunnen allemaal met gemak in hetzelfde Friese dorpje plaatsvinden. Opgeteld komen de mannen uit op 55 jaar. Dan blijft er toch nog heel veel tijd over. Het meisje Romke is onecht en haar moeder was ook al een buitenechtelijk kind dus is zij helemaal onecht en wat ze zegt hoeft dus ook helemaal niet waar te zijn, maar dat kan wel. Verder heeft ze ontdekt dat als je nergens aan wilt denken, dat het dan helpt om een tijdje te gaan blaffen, want dan denk je niets meer. De voorstelling is doorspekt met dit soort grappige gedachtekronkels. Tussendoor ontrolt zich langzaam het verhaal van een Haarlemse dirigent die als jongen in de oorlog over de Afsluitdijk kwam lopen op zoek naar eten en in Friesland de liefde van zijn leven vond, van een Friese boekhouder die van dezelfde vrouw hield, van hun levens die zo verstrengeld raakten en van het meisje dat toch niet zo’n vreemdeling blijkt te zijn als ze eerst dachten.

Een frisse wind in Friesland

De van oorsprong Russische Ira Judkovskaja is vanaf dit seizoen de nieuwe artistiek leider van het Friese theatergezelschap Tryater. Ze moet voor een nieuwe inslag zorgen na de afgelopen jaren, die wat slechter verliepen voor de toneelgroep uit Leeuwarden. Met een groot project als de 11St�detocht, een hele dag lang theater op verschillende locaties over de Elfstedentocht, op stapel lijkt dat zeker te gaan lukken. Ook Eintsje Libben (Eindje leven) vormt een zeer geslaagde poging. Het verhaal, geschreven door Rients Gratama, weet van begin tot einde te boeien door de sterke dialogen en humor. De twee mannen worden ingetogen neergezet door Jan Arendz en Gratama zelf. Ze weten hun karakters kleur te geven en het is duidelijk dat ze als acteurs al vele jaren ervaring hebben. Alyt Damstra is vrijwel een nieuwkomer in het vak maar ze weet zich goed staande te houden als het meisje Romke dat probeert een richting in haar leven te vinden. De driehoeksverhouding wordt knap uitgewerkt waardoor het verhaal zelfs tijdens de lange stiltes blijft boeien.

Oud, maar niet oubollig

Hoewel het publiek grotendeels bestaat uit vijftigplussers, is Eintsje Libben ook voor jongere mensen interessant. Het gaat misschien over ‘sentimentele lullen’, zoals de twee mannen het zelf uitdrukken, maar door de humor kan iedereen zich wel enigszins in het verhaal verplaatsen. De sympathieke personages weten te raken en dat maakt het stuk toegankelijk.

De Fries gesproken voorstelling speelt op sommige locaties met boventitels, voor mensen die de taal niet verstaan is dat wel aan te raden omdat het verhaal het belangrijkst is. Sommigen zijn van mening dat boventiteling het Friese karakter teniet doet. Het is echter een handige oplossing om de reikwijdte van de voorstelling te vergroten, zonder de teksten direct in het Nederlands te moeten brengen. Het Friese theater heeft namelijk kwaliteiten genoeg om uit haar schulp te mogen kruipen.

Het decor is eenvoudig gehouden met enkel een houten bankje op het toneel waardoor de aandacht niet wordt afgeleid van wat deze drie mensen zeggen en voelen.

Door een combinatie van goede regie, gedoseerd acteerwerk en humor weet Eintsje Libben het publiek te pakken en zet het ook nog aan het denken over de waarde van het leven, een universeel thema waarin iedereen wel iets zal herkennen.

Eintsje Libben is nog tot en met 13 december te zien op verschillende locaties in het noorden van het land, waaronder in Groningen, Leeuwarden en Drachten met boventitels.