Een Amerikaanse samurai in Japan
Tom Cruise doet het de laatste tijd wat rustiger aan als acteur, en dat deed hem in de Hollywood-hiërarchie een beetje duikelen. Bij het grote publiek was de scheiding met Nicole Kidman ook niet helemaal lekker gevallen, want Tom lag al lang en breed te rollebollen met Penélope Cruz. Ex-vrouw Kidman kreeg prompt een Oscar en haar films werden een megasucces, zowel commercieel als artistiek. De films van Cruise (Vanilla Sky en Minority Report) deden het ook aardig, maar waren niet de successen die men ervan verwachtte. Het werd dan ook hoog tijd voor Tom om eens orde op zaken te stellen.
In The Last Samurai zien we hoe twee krijgers in het jaar 1877 op een keerpunt in hun leven staan. Samurai Katsumoto (Ken Watanabe) verneemt met pijn in zijn hart dat het Japanse rijk gaat moderniseren, en dat de samurai niet meer van deze tijd worden geacht. Katsumoto vindt dat Japan en de samurai onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, en vreest de buitenlandse bemoeienis die met de modernisering gepaard gaat. Nathan Algren (Cruise) is een opgebrande kapitein uit het Amerikaanse leger. Hij is in Japan om de Japanse soldaten met vuurwapens te leren omgaan. Dit nieuwe leger moet worden ingezet om de laatste samurai uit te roeien. Tijdens een confrontatie met de samurai wordt Nathan gevangen genomen. Katsumoto ziet in Nathan iets van de samuraigeest, en besluit hem te sparen. Nathan brengt een tijd bij de samurai door, en herkend in hun moed, eer en vasthoudendheid de idealen waar hij vroeger zelf ook in geloofde.
Suggestie van diepgang
The Last Samurai doet vanaf het eerste begin hard zijn best om door te gaan voor een historisch drama a la Braveheart en Gladiator. Ook deze films koppelden een historisch thema aan een gedramatiseerd verhaal. In Samurai krijgt vooral dat laatste onderdeel ruim voorrang. Tom Cruise is in deze film de absolute held der helden, en ik kan me voorstellen dat veel Japanners daar toch het hunne van denken. De samuraicultuur is tenslotte een Japanse cultuur, dus waarom een Amerikaan als absolute kampioen? Gelukkig is daar ook nog het nobele personage Katsumoto, die door Watanabe zeer sympathiek wordt neergezet. Gedurende de film hebben Katsumoto en Nathan verschillende gesprekken waarin niet alleen zij, maar ook hun culturen naar elkaar toe proberen te groeien. Hellaas moeten we het als kijker vooral doen met de suggestie dat die gesprekken plaatsvinden. Iets meer inzicht in wat de beide heren elkaar te melden hebben had de film flink aan diepgang doen winnen.
Gelikt
De ware kracht van The Last Samurai zit hem dan ook niet in het script, maar in het audiovisuele aspect. Op een gegeven moment zien we Cruise en zijn troepen in een donker bos de samurai opwachten. Eerst horen we enkele bloedstollende kreten op grote afstand, maar dat geluid komt snel dichterbij. Dan doemen in slow motion de silhouetten van de samurai op, te paard met complete wapenuitrusting. Natuurlijk zijn daar ook de lichte mistflarden, en speelt de regie met de combinatie van lichtval en duisternis om het maximale dramatische effect te krijgen. Sommigen zullen dit allemaal wat te gelikt vinden, maar ik hou er persoonlijk wel van. Alles in de film ligt er dik bovenop, en doordat men daar consequent in is stoort het me niet.
Prima acteurs
Tom Cruise zet een redelijke acteerprestatie neer, maar laat niets zien dat wel al niet van hem kennen. Watanabe laat zien dat hij het één en ander in zijn mars heeft, en wellicht dat deze film zijn doorbraak in Hollywood zal bewerkstelligen. Bovenal ben ik blij dat we Timothy Spall weer eens in een grote film zien. Hoewel het grote publiek zijn naam niet direct kent, zullen ze allemaal zijn kenmerkende gezicht wel eens in een film hebben gezien. Ook in deze film laat hij zien dat hij een prima karakteracteur is.
Bovenste plank
Persoonlijk zie ik The Last Samurai meer als een goed gelukte spektakelfilm dan een echt historisch drama. Alles aan deze productie ziet er werkelijk gelikt uit. De acteurs, kostuums, locaties en muziek zijn allemaal van de bovenste plank. Qua script en regie gaat regisseur Zwick geen enkel stereotype uit de weg, maar dat zorgt er wel voor dat alles er lekker dik bovenop ligt. Koppel daaraan de altijd prachtige muziek van Hans Zimmer, en dan weet je dat je met The Last Samurai naar een stukje topamusement zit te kijken. Kun je je eenmaal over het idee van een Amerikaanse samuraiheld heen zetten, dan zul je merken dat The Last Samurai gewoon een prachtfilm is.
