Catechismus van het ‘ietsisme’

Het boek heeft een wonderlijke vorm. Zo is het opgedragen aan de heldin zelf en in een voorwoord schrijft Coelho dat hij deze Brida O’Fern werkelijk heeft ontmoet. Bovendien waarschuwt Coelho de lezer om vooral voorzichtig te zijn met de beschreven spirituele oefeningen. Het boek is onmiskenbaar fictie, want heksen en magiërs bestaan niet echt, maar het is geen roman. Het is een boek voor gelovers in het occulte. Aan de hand van de belevenissen van de heldin leert Coelho de lezer lessen over de Andere Wereld en hoe daar contact mee te leggen. Het is een catechismus.

Heilige bliksemflits

Dat verklaart wellicht waarom Coelho geen poging lijkt te doen om het boek literair betekenis te geven. Alle twijfel en onzekerheid moet worden vermeden, daarom hanteert hij de expliciete taal die ook in soapseries wordt gebezigd: ‘Mijn vrouwelijke intuïtie functioneert niet goed, dacht ze bij zichzelf.’ Tegelijkertijd blijft hij hangen in vaagheden en grote woorden. Over Brida en haar moeder schrijft hij: ‘Ze waren allebei verankerd in hun eigen wereld, hadden hun eigen normen en waarden.’ Literair schrijven dient bij voorkeur geen mooischrijverij te worden, maar moet wel precies en gericht zijn en vooral spuuglelijke taal als ‘Ineens besefte ze wat ze gedacht had’, moet worden vermeden.

Coelho benadrukt voortdurend dat het allemaal heel erg waar en waardevol is wat hij schrijft. Belangrijke begrippen probeert hij extra gewicht mee te geven door ze met hoofdletters te schrijven: Magiër, Traditie van de Maan, Universum, Meester, Ziel van de Wereld en Gave. Tegelijkertijd strooit hij schaamteloos met de grootst mogelijke clichés. Een kleine selectie: het lichaam van een mens noemt de schrijver ‘de manifestatie van God in de zichtbare wereld’. Als Brida een orgasme heeft, wordt ze ‘getroffen door een heilige bliksemflits’. Schaapsherders ‘‘bezitten alle deugden die nodig zijn om een te zijn met het Universum’ en heiligen ‘zijn een eeuwigdurende bron waaruit de mensen onophoudelijk drinken’.

Mirakel

Wat er aan dit boek ten grondslag ligt, is een diep religieus besef dat een samenraapsel is van onder meer katholicisme, hekserij, reïncarnatiegeloof en aura’s. In vroegere tijden bezaten de mensen volgens Coelho kennis om contact te leggen met de Andere Wereld, maar die kennis is verloren gegaan. Het is mogelijk door de lessen van leermeesters en het doen van oefeningen die kennis weer te vergaren. De spirituele zoektocht van Brida wordt ons als voorbeeld voorgehouden. Ze ontmoet een magiër en een heks; leert van hen, heeft soms een tegenslag, maar slaagt uiteindelijk en komt in contact met haar vorige levens en daarmee met het universum.

Het is een blijmoedige boodschap. Er is een eeuwige waarheid en een andere wereld en er zijn leermeesters die ons de weg erheen kunnen wijzen. Dat pad is bovendien begaanbaar voor iedereen die zich er voor openstelt en voor hen ligt een onmetelijk bovenaards geluk in het verschiet. De nieuwe tijd (New Age) komt er aan, waarin we weer één zullen zijn met het universum. Het zal. Alleen voor de lezers die de abominabele schrijfstijl, de armetierige verbeeldingskracht en de uitgekauwde verhaallijn kunnen trotseren, is Brida te pruimen. Het echte Mirakel van dit boek is dat er zoveel exempaleren van zijn.