Gezinstherapie in een berenvel

Een voorstelling die begint met een lesje geschiedenis over de Steentijd, het is niet wat je in eerste instantie verwacht. Maar Ötzi, de wereldberoemde Oostenrijkse gletsjermummie is een bron van inspiratie voor Hol, het nieuwe stuk van theatergroep BloodyMary. Evert van der Steen introduceert Ötzi als ‘ons aller oervader’, die leefde in een tijd dat mensen nog verstandig met elkaar omgingen. Maar biedt de Steentijd echt de oplossing voor alle dagelijkse gezinsproblemen? Al snel blijkt van niet.

Foto: Rene den Engelsman

Het gezin wordt wel eens de ‘hoeksteen van de samenleving’ genoemd. Maar Evert, zijn vrouw Tera en dochter Puma vormen bepaald geen warm gezinnetje. Sterker: ze zijn volledig van elkaar vervreemd. Het script vertoont in dit opzicht opvallend veel overeenkomsten met de Oscar winnende film American beauty van regisseur Sam Mendes uit 1999.
Evert, een uitgerangeerde leraar en hobbyarcheoloog, wordt gespeeld door Rogier in ’t Hout. Hij voelt dat zijn gezin ten onder dreigt te gaan. Hij neemt vrouw en dochter mee naar ‘zijn’ prehistorisch openluchtmuseum om nader tot elkaar te komen. Gedwongen wel te verstaan. Zijn vrouw Tera, gespeeld door Lies Visschedijk, is volledig van hem vervreemd. Ze maakt snel carrière bij een vrouwenblad, maar kampt met overbelaste zenuwen en een sluimerende burn-out. Ze houdt voor haar gezin geheim dat ze plannen heeft om op Aruba haar carrière te vervolgen.
Dochter Puma voelt zich verwaarloosd en niet door haar ouders gewaardeerd. Evert en Tera zien dat anders. Ze hebben haar immers kort geleden nog bevrijd uit een ‘sektarisch drugspand’. Tera’s collega Hilde is in eerste instantie een ongewenste indringer, maar mag toch blijven.

Foto: Moon Saris

No happy family
Als kijker hoef je niet veel moeite te doen om de personages te leren kennen. Ook de onderlinge verhoudingen liggen er ‘dik bovenop’. Het kernthema van het stuk is gebrek aan respect en onderlinge communicatie, en het destructieve langetermijneffect dat dit heeft.
Dit wordt prachtig neergezet, en is een collectieve prestatie van het gezelschap als geheel. Zonder de andere acteurs te kort te doen, is een compliment aan Ilse Warringa op zijn plaats. Als ‘gothic’ Puma vertolkt ze als geen ander het tragikomische karakter van Hol. Haar uitspraken en houding zijn even triest als grappig. Haar filosofische inslag ook: ‘In de wereld is het donker; in mijn hart schijnt de zon’. Haar bekentenis tegenover Hilde dat haar moeder haar kamer heeft verbouwd en ‘haar altaar, zwarte muur en bottenverzameling heeft verruild voor een poster van K3 en een roze muur’, houdt ook het midden tussen komisch en schrijnend. Het contrast maakt het komisch. De schone schijn die zo ver verwijderd is van de werkelijkheid is schrijnend.

De lacht wint het van de traan
De humor is ten opzichte van de triestheid uiteindelijk toch de bovenliggende partij in Hol. Evert die per ongeluk een met pijl en boog in Tera’s billen schiet, de paringsdans van Evert en Hilde en het schijnbare optimisme en naïviteit van Evert: voor de kijker valt er veel te lachen. De rol van de muziek in het stuk is niet heel groot. De quasi-Oostenrijkse jodelliederen, vormen hooguit een rustgevend intermezzo tussen de scènes door. Verder voegen ze niet veel toe. Dat is jammer.

Verrassende ontknoping
De charmante, menslievende en sensuele Hilde, goed gespeeld door Rian Gerritsen, speelt een cruciale rol in het stuk. Ze geeft terloops Evert zijn zelfvertrouwen en ‘mannelijkheid’ terug. En op het gezicht van Puma verschijnt steeds vaker een welgemeende glimlach.
Maar dan staat Hilde ’s ochtends opeens in een Caribische outfit klaar om naar Aruba te gaan. Ze blijkt Tera’s aanstaande baantje te hebben ingepikt, en ze laat Evert in nog grotere vertwijfeling achter. Uiteindelijk blijkt Puma nog de meest heldere kijk op de situatie te hebben: ze schopt Ötzi in een krachtige monoloog van zijn voetstuk. Kernboodschap van haar pleidooi: modder niet door in een situatie die uitzichtloos is, maar regisseer je eigen leven. Een serieuze noot, aan het eind van een avondje heel hard lachen.
Hol van BloodyMary is nog te zien t/m half september. Zie www.tgbloodymary.nl