Een losgeslagen puber

Wie herinnert zich zijn eigen puberteit niet? De hele wereld keert zich tegen je, er is niemand die ook maar een beetje je gevoelens begrijpt. Bij de meeste pubers leidt dat tot slaande deuren en af toe overslaande stemmen, maar sommigen gaan wat verder in hun woede. Neem nu Julien Parme: die vlucht weg uit zijn ouderlijke huis in Parijs om de grootstad te verkennen en eindelijk van het échte leven te kunnen proeven. Hij wil een vrouw aan de haak slaan, geniale boeken schrijven, kortrom: eindelijk iets betekenen. In Florian Zellers De ontdekking van Julien Parme volgen we Julien op de voet.

Florian Zeller wordt vaak één van de meest veelbelovende Franse schrijvers van het moment genoemd. Hoewel hij nog maar zevenentwintig is, pende hij al vier romans en drie theaterstukken bij elkaar. Hij heeft een aantal literaire prijzen op zak, geeft les aan de universiteit en schrijft geregeld voor bekende tijdschriften als Paris Match en Vogue. En niet alleen het publiek, ook de verzamelde Franse pers valt massaal voor Zellers figuur en schrijfsels. Ze maakte daarbij geen uitzondering voor zijn nieuwste roman, deze De ontsnapping van Julien Parme.

Vlucht uit de werkelijkheid

Julian Parme, veertien jaar oud, weet dat er voor hem een grote toekomst is weggelegd. Hij zal later namelijk schrijver worden, en niet zomaar één, neen, de literaire wereld zal hem op dezelfde hoogte plaatsen als pakweg Stendhal of Balzac. Alleen loopt op dit moment zijn leven nog niet meteen als gepland. Zijn moeder is samen met een blaaskaak die hij niet kan luchten, zijn stiefzuster kan hij al evenmin verdragen en het meisje op wie hij een oogje heeft laten vallen, ziet hem niet staan. Bovendien loopt ook op school niet alles van een leien dakje. Je zou voor minder van huis weglopen.

Dat is dan ook precies wat Julien op een nacht doet. Ondanks zijn huisarrest vlucht hij weg naar een feestje in het huis van het meisje van zijn dromen. Doorheen het boek volgen we die ontsnappingstocht van Julien, zowel voor als na het beruchte feestje. Het wordt een tocht zonder al te veel spectaculaire gebeurtenissen, maar Juliens pathos en ongebreidelde fantasie doen zijn vlucht overkomen als een picareske ontdekkingsreis zonder weerga.

Humor en zelfbeklag

Die fantasie en pathos vormen dan ook meteen de meest onvergetelijke ingrediënten van De ontsnapping. Op briljante wijze zet Florian Zeller de wereld van Julien Parme neer, steeds humoristisch, nooit neerbuigend. Zo weet Julien, na een toevallige ontmoeting met zijn lerares Frans, zijn vrienden ervan te overtuigen dat hij een affaire heeft met de vrouw. En in een dronken bui op café maakt hij een tooghanger wijs dat zijn moeder zijn vader heeft vermoord en ook met hem allerminst goede bedoelingen heeft. Julien kent in de overdrijving zijn gelijke niet, hetgeen leidt tot hilarische toestanden.

In die overdrijving schuilt natuurlijk ook de tragiek van het hoofdpersonage. Zoals zowat elke puber voelt Julien zich door de hele wereld verkeerd begrepen. Heel zijn omgeving is tegen hem, inclusief de mensen die het meeste van hem zouden behoren te houden. Toegegeven, dat psychologische gegeven is verre van nieuw en zou perfect aangehaald kunnen worden als de zwakte van de roman. Van al Zellers boeken is dit trouwens ook het meest licht verteerbare. Maar wat De ontsnapping van Julien Parme inboet aan verrassende psychologische analyse of literaire boodschap, maakt hij ruimschoots goed met zijn herkenbaarheid en, vooral, zijn humor.

Die twee aspecten maken van De ontsnapping van Julien Parme een onvergetelijk boek over een puber die even alle zin voor proportie kwijt is. Florian Zeller mag ons dan weinig nieuws over de psyche van een getormenteerde puber vertellen, zijn ‘tongue in cheek’ humor staat garant voor een hilarisch boek dat weinigen onberoerd zal laten. Nee, de naam Julien Parme zullen we wellicht nooit aantreffen onder de groten van de Franse literatuur. Maar Florian Zeller? Zou best eens kunnen.