Filmische les in de filosofie

Het is zeer belangrijk welke keuze je maakt, anders is het leven maar een spel. Wel een spel met fatale consequenties, zo blijkt. thEater EA, onder leiding van regisseur Tarkan Köroglu (1969), neemt ons mee naar de jaren ’40, de Tweede Wereldoorlog is volop aan de gang. De heren politici zijn echter al bezig met de verdeling van de macht ná de oorlog. Hoe ver ben je bereid te gaan voor je principes en waar begint de verloochening?

Dat oorlogsituaties geen normale situaties zijn, bewijst de bekende Franse filosoof en schrijver Jean-Paul Sartre (1905-1980) met dit stuk uit 1948. Köroglu en het gezelschap, opgericht in 2002, hebben in het verleden vaker klassieke teksten bewerkt, zoals Cyrano. Voor dit seizoen staat er een enscenering van Bacchanten van Euripides op het program. Tevens nemen zij deze voorstelling in reprise die op 26 april van dit jaar haar première beleefde.

Flashback

Hugo Barine (gespeeld door Erik van der Horst), een 21-jarige intellectueel uit een welvarend milieu, keert zijn eigen klasse de rug toe en kiest voor het ideaal van een klasseloze samenleving. De socialisten zijn echter niet de enige partij in het land en dat weet partijleider Hoederer (Khaldoun Elmecky). Om de oorlog succesvol te kunnen beëindigen, overlegt hij met de andere groeperingen. Dat is tegen het zere been van de veel idealistischer partijprominent Louis. Hij overtuigt Hugo van het feit dat Hoederer uit de weg gewerkt moet worden. Om zijn toewijding aan de partij te bewijzen, neemt Hugo deze taak zelf op zich. Om dichtbij Hoederer te kunnen komen, wordt hij diens secretaris. Hugo komt echter tot de conclusie dat hij Hoederer niet kan vermoorden. Niet vanwege zijn ideeën, maar vanwege hun vriendschap. Als hij echter even later zijn vrouw Jessica in Hoederers armen treft, schiet hij hem neer in een opwelling van woede. Dit alles wordt in een flashback duidelijk gemaakt.

Bijna film

Deze flashback blijkt een gouden greep. Het zorgt voor vaart in voorstelling. Maar belangrijker nog, de spanning wordt geleidelijk opgebouwd en dat zorgt ervoor dat je op het puntje van je stoel blijft zitten. Daar komt het uitstekende spel van de acteurs bij. De spannende, maar onvermijdelijke confrontatie tussen de jonge en wilde Hugo en de kalme, bijna vaderlijke Hoederer brengt het beste bij deze twee acteurs naar boven. Niet alleen zij, maar ook de andere acteurs laten hun rollen bloeien en weten met een goed gevoel voor timing te schakelen tussen ernst en humor. De gehele voorstelling kenmerkt zich bovendien door een verbluffend samenspel tussen tekst en enscenering. Köroglu is duidelijk gefascineerd door het medium film en de voorstelling trekt zich dan ook als zodanig aan je voorbij, zonder daarbij de tekst, de argumentatieopbouw van Sartre uit het oog te verliezen. Het is één vloeiend geheel: decor, muziek, suspense en diepgang.

Hoewel de voorstelling zich duidelijk in het verleden afspeelt, legt Köroglu in zijn filmische enscenering een contemporain tijdsbeeld bloot. We zoeken een oprecht ideaal, maar dat moet wel mooi verpakt zijn. We hebben geen zin in ellenlange betogen, maar willen vermaakt én uitgenodigd worden tot denken. Dat vermaak vertroebelt het beeld, waardoor je je verantwoordelijkheden lijkt te ontlopen. Verantwoordelijkheden die je niet kunt ontlopen, hoe vrij je ook denkt te zijn. In ieder geval, deze voorstelling is geen verkeerde keuze.

Vuile handen van thEAter EA is nog te zien tot en met 20 oktober 2007. Klik hier voor meer informatie