Ontrouw is een recht

De leidraad binnen Het Wijde Land is de trouw en ontrouw binnen het huwelijk van Frederik en Genia Hofreiter. De egocentrische en notoire vreemdganger Frederik komt er achter dat zijn vrouw Genia een minnaar heeft afgewezen uit trouw aan haar echtgenoot. Na haar afwijzing heeft de jonge man, een vriend van het echtpaar, zelfmoord gepleegd. Frederik verwijt haar indirect de dood van hun vriend.

Morele grenzen

Echtelieden hebben volgens Frederik ‘recht op ontrouw’. Dit tekent een goed huwelijk en daarom heeft hij ook doorlopend affaires. Terwijl Frederik tijdens een vakantie achter een jong meisje aanzit, maakt Genia ook ‘gebruik’ van dit recht. Ze krijgt een relatie met Otto, de zoon van een vriendin. Dit blijkt toch niet helemaal zoals Frederik het voor zich zag. Als hij oog in oog staat met de minnaar van zijn vrouw, ziet hij de brutaliteit van de jeugd in de blik van de jongeman. Geconfronteerd met de jeugd, die hij nooit meer zal bezitten, komt hij erachter dat hij een leeg bestaan leidt en dat het onmogelijk is om te vluchten voor de dood en eigen sterfelijkheid.

De thematiek van Het Wijde Land – het verschuiven van de seksuele moraal – blijkt ook na ongeveer 100 jaar nog steeds herkenbaar. De beste vriend van Frederik, Dokter Mauer, vertegenwoordigt het conservatieve, behoudende standpunt terwijl Frederik er op los leeft en de grenzen opzoekt. Morele grenzen die ook van de dag nog worden verkend.

Het Wijde Land portretteert in regie van Theu Boermans het leven van de rijken op een groot landgoed met veel vrije tijd, partijtjes tennis, oppervlakkige conversaties, dinerpartijtjes en reizen in binnen- en buitenland. Vrienden komen met de regelmaat van de klok binnenvallen en Hofreiter, directeur van een gloeilampenfabriek in Wenen, is het middelpunt van alle activiteiten.

De kleding en de aankleding zijn hedendaags met een vleugje van vroeger. Zo ziet het tennistenue van een van de heren eruit alsof hij net uit een Wimledon-finale van ongeveer 60 jaar geleden is gelopen, terwijl Genia een moderne linnen broek aanheeft. De tennisrackets zijn uit de 21ste eeuw, terwijl de tas waarin het racket wordt geborgen van een tijd geleden is. Een pakje sigaretten lijkt net voor de voorstelling uit de automaat te zijn gehaald. Een prettige mengeling van stijlen waarin te lezen valt dat de tijd van handeling zowel toen als nu is.

Deuren

Het decor van Het Wijde Land bestaat vooral uit veel deuren. De voorstelling begint met een witte deur, een kamer in het huis van de Hofreiters bevat meer deuren en ook het hotel waar men op vakantie gaat, zit vol met dezelfde witte deuren. Af en toe brengt het gebruik van de deuren door de personages iets van een klucht met zich mee, een welkome afwisseling voor alle tragiek op het podium.

Binnen de uitgesponnen dialogen – de voorstelling duurt bijna vier uur – zegt niemand wat hij echt vindt of echt wil zeggen. In het begin van de voorstelling versterkt dit de spanning en is het wachten op de uitbarsting. Het voelt alsof het hele gezelschap danst op dun ijs, dat ieder moment kan breken. Maar deze uitbarstingen in de lange voorstelling laten te lang op zich wachten en verliezen hierdoor aan impact.

De voorstelling wordt gedragen door Rietman in de rol van Hofreiter. Hij excelleert in de rol van deze aan de ene kant innemend en aan de andere kant manipulerende man. Ook Anneke Blok in de rol van Genia en Mike Reus als Dokter Mauer overtuigen in hun rollen. Vooral de scènes die zij gedrieën dragen, maken indruk vanwege de goed geoliede dialogen en zijn daardoor plezierig om naar te kijken.

Kleine, maar zeer vermakelijke rollen zijn weggelegd voor Leny Breederveld en Myranda Jongeling. Breederveld overtuigt als lastige en controlerende moeder van Hofreiters jonge minnares Erna. Met goed getimede, bijtende opmerkingen, cynisch commentaar en krachtige gezichtsuitdrukkingen weet ze haar karakter neer te zetten. De moeder van Otto wordt vertolkt door Jongeling. Haar personage, dat regelmatig langskomt bij Genia, houdt niet van gezelschappen en dat is onmiskenbaar af te lezen aan haar voorkomen.

Tijn Docter en Katja Herbers spelen overtuigend en geloofwaardig hun rollen als respectievelijk de innemende Otto en de naïeve Erna. Dit in tegenstelling tot sommige andere, wat kleinere rollen. Op het vervelende af worden deze personages voortdurend weer opgevoerd. Ze leiden zelfs meer af dan dat ze een toevoeging voor het stuk kunnen worden genoemd.

Actualiteit

Het gedraai en de intriges van mensen als het om liefde en seksualiteit gaat is boeiend om te zien in Het Wijde Land. Toch zakt het stuk, vanwege de lengte en de aanwezigheid van een aantal overbodige karakters, op verschillende momenten in. Het lijkt wel een trend geworden; avondvullende voorstellingen van bijna vier uur waarin de gedachte lijkt te zijn dat kwantiteit automatisch kwaliteit betekent. Waar in De geschiedenis van de familie Avenier van Maria Goos nog voldoende verschillende verhaallijnen door elkaar heeft lopen om scherpte te behouden, verliest Het Wijde Land het op dit punt. Met de verbale kwaliteit van het stuk zit het goed. Het minpunt zit ‘m in de wat langdradige verhaallijn.

De kracht van de voorstelling is vooral de actualiteit van het stuk. Het is fascinerend hoe toepasbaar dit stuk, dat zijn wereldpremière kende in 1911, is op de huidige samenleving. Dit geeft stof tot nadenken. We denken allemaal dat de maatschappij zo hard aan het veranderen is, maar nu blijkt toch ook weer dat er in sommige gevallen niets is veranderd ten opzichte van honderd jaar geleden.

De voorstelling is nog tot en met 26 april 2007 te zien. Klik
hier voor meer informatie.