Het kwaad moet vernietigd

Puurheid staat centraal in dit stuk. Het is het tweede deel van een vijfdelige voorstellingenreeks Pax Islamica. Het vijfluik is gebaseerd op de vijf zuilen van de islam. Mohammed & Omnya baseert zich op de tweede zuil: de ‘Salaat’, de plicht tot gebed. In dit op waargebeurde feiten gefundeerde relaas staat een jonge moslima, Omnya, centraal. In de Salaat – een moment van puurheid en kwetsbaarheid – ziet zij de kans om haar man, Mohammed, te vermoorden. Zij snijdt zijn keel door als hij zich opricht uit de gebedshouding.

Wie ben ik?

Vermoorden is niet genoeg. Het kwaad dient vernietigd te worden. Mohammed kijkt toe hoe zij hem ontleedt en, letterlijk, in stukjes hakt op zoek naar het kwaad in haar man. Zat het in zijn vingers, in zijn tenen of misschien dan toch in zijn ogen? Pas nu hij dood is, ziet hij in wie hij werkelijk is en weet hij werkelijk lief te hebben. Werkelijk pure liefde, zonder lust en andere onvermogens. Sabri Saad El Hamus speelt alle rollen. Het hele concept achter de Pax Islamica is van zijn hand en zijn bevlogenheid werkt door in zijn spel. De stemmingswisselingen, de gedachtes en het doen en laten van Mohammed worden op een prachtig ingetogen wijze ten tonele gebracht. De vertwijfeling en wanhoop, maar ook de hoop op een pure liefde, kun je op Sabri Saad El Hamus’ gezicht aflezen. Naast deze zware emoties, legt hij ook humor in zijn spel. De scène waarbij Mohammed aankomt op het Centraal Station in Amsterdam is exemplarisch. De beschrijving van het café en de vrouwen zijn komisch. Tegelijkertijd schuilt hierin de tragiek van iemand die, terwijl hij nog zo aan zijn God en aan zijn vrouw beloofde om puur te blijven, zich al verlustigde aan al die blote en vrijgevochten vrouwen. Hij hield zich niet in toom en daarvoor boet hij nu.

Te fragmentarisch

Sabri Saad El Hamus’ toneelspel draagt de voorstelling. Het verhaal – de tekst is van Lisa de Rooy – komt fragmentarisch tot ons en dat is ook meteen het zwakke punt van de voorstelling. De prachtige parallel tussen Mohammeds rituele wassing voorafgaand aan het gebed en Omnya’s rituele slachting komt hierdoor niet goed voor het voetlicht. De moordpartij krijgt hierdoor eerder een absurdistische dan dramatische ondertoon en dat past niet in dit stuk. Door de constante wisseling van het heden naar het verleden verlies je de greep op de voorstelling en daarmee verliest het aan dramatische zeggingskracht. En helaas helpt daar het mooie en subtiele lichtontwerp ook niet meer aan.
Desondanks beleef je een mooie avond. Het is genieten van Sabri Saad El Hamus’ spel en van zijn inzet om een genuanceerd beeld van de islam neer te zetten. Geen gelijkstelling van moslims aan terroristen, maar mensen van vlees en bloed. Letterlijk dan wel.

Pax Islamica: deel II Mohammed & Omnya van St. Maqam Lamaqul en Productiehuis [Frascati] is nog te zien tot en met 15 februari 2007. Klik hier voor meer informatie en speellijst