Beestachtig
.
In drie sobere kabinetten, op steenworp afstand van de imposante gotische expositieruimte De Vleeshal op de Middelburgse markt, staan vier uiterst vreemde wezens opgesteld. De overwegend kartonnen, dierachtige sculpturen zijn speciaal voor deze dependance gemaakt door Maartje Korstanje (1982), de jongste genomineerde voor de Prix de Rome 2007. De witte, van de buitenwereld afgesloten ruimtes bereik je door twee trappen te beklimmen. Zodra je de bovenste trede bereikt hebt, word je in je nek geblazen door een imposante draak.
~
De draak hangt in een hoek net onder het plafond en wordt onder de oksels, tussen lijf en vleugels, in bedwang gehouden door touwen. Zijn bruin-grijze lijf is gemaakt van golfkarton, verwerkt als papier-maché. De grillig gevormde, witte stoffen vleugels zijn dichtgestikt met naden die aan de buitenkant zitten. Zijn bruine, kartonnen kop heeft uitpuilende ogen, opengesperde neusgaten en is getooid met een kuif van zwart landbouwplastic. Uit zijn bek komen oranje draden. De vleugels en de kuif zijn opgevuld met PU-schuim. Dit materiaal, dat bij verwerking uitzet, komt als een gelige, ronde substantie hier en daar door de stof en het landbouwplastic heen. Deze sporen geven de draak iets onverwoestbaars, iets bovennatuurlijk onstuitbaars, alsof hij met geweld door de dampkring heeft weten te breken. Ruw en ongepolijst maakt de draak een onverschrokken – maar gek genoeg tegelijkertijd ook zotte indruk.
Aanwezig karton
Eigenlijk is de draak het enige echt herkenbare wezen in de expositie. De sculptuur waarmee hij de ruimte deelt is juist het minst ‘beest-achtige’ object; het bestaat uit een rechthoekige doos, waaruit een langwerpige vorm lijkt te zijn gebarsten die zich links naar boven opheft. Het bestaat deels uit buizen van zilverkleurig isolatiemateriaal, deels uit stof en mondt uit in een soort rode sok. De specifieke vorm ervan maakt de hele sculptuur ambigu: zijn het de spartelende benen van iemand die wordt verorberd, is het een snavel? De gespleten tong van een slang?
~
Het tweede kabinet wordt in beslag genomen door een aan het plafond hangend, insectachtig beest van bruinig golfkarton. Je loopt als toeschouwer rechtstreeks de reikwijdte van zijn twee enorme tentakels in en je blik wordt gevangen door zijn opengesperde, draadachtige muil. De oogloze kop loopt naadloos over in een lijf, dat is opgebouwd uit een aantal pantsers die over elkaar heen gevouwen liggen.
Het laatste kabinet is voor de helft gevuld met een kabbelende zee van golfkarton in grijze en bruine tinten. Uit de golvende lijnen rijst een wezen op. Zijn langwerpige kop is naar de binnenkomende toeschouwer gedraaid. Net als bij de draak is ook hier het onderscheid tussen levensgevaarlijk of lachwekkend moeilijk te maken. Hij lijkt, als een roofdier, geruisloos uit het water te willen sluipen, zijn logge poten menselijk, behoedzaam opgeheven als iemand die op zijn tenen loopt.
Korstanje laat zich inspireren door de meest fascinerende elementen van dieren. Mooi is hoe ze de eigenschappen van de ongepolijste materialen en de techniek weet te gebruiken om in de sculpturen een bepaalde levendigheid en aanwezigheid te behouden. Ze wil direct en spontaan kunnen werken omdat ze bij te lang prutsen aan hetzelfde beeld “de ziel ervan kwijt raakt” – zoals ze het zelf formuleert. De werken hebben inderdaad een schetsmatige kwaliteit. Juist door een zeker gebrek aan detail en precisie geven de beelden je het gevoel dat ze zich ieder moment zouden kunnen verroeren.
Prix de Rome.nl
~
Wie er ook gaat winnen, ik kijk in elk geval uit naar de tentoonstelling van het werk waar ze momenteel alle vier heel hard aan werken.
