Allesvernietigende liefde

Phaedra’s Love is de enige bewerking van een klassieke tekst die Sarah Kane, de Britse auteur van dit stuk, maakte. Toen zij op 28-jarige zelfmoord pleegde, liet ze een klein, maar indrukwekkend, oeuvre achter. Ze debuteerde in 1995 met Blasted, dat door zijn buitensporige agressiviteit een grote rel veroorzaakte. Sarah Kane vond die ophef hypocriet, omdat men niet verontwaardigd was over het geweld, maar over het getoonde geweld. Haar werk kenmerkt zich dan ook door de grote mate van fysiek en verbaal geweld tussen haar personages. Kane werd bij Phaedra’s Love geïnspireerd door de rauwe schrijfstijl van de Romeinse schrijver Seneca.

Eén groot hart

Rauw: het dekt de lading uitstekend. Rauw is Kane’s bewerking en ook regisseuse Susanne Kennedy volgt die lijn. In het sobere, maar effectieve, toneelbeeld (Lena Müller), met een groot hart als blikvanger, lopen een arts, een priester en Phaedra’s echtgenoot Theseus wat heen en weer. In een tandartsstoel zit de apathische prins Hippolytus. Phaedra loopt als een doldrieste stier naakt over het toneel om hem haar liefde te geven. Haar dochter Strophe probeert haar tot zinnen te brengen.

Marie-Louise Stheins speelt de wanhopige Phaedra, die door haar allesvernietigende liefde voor Hippolytus tot waanzin wordt gedreven, met verve. Ze geeft zich volledig aan deze, toch zeer fysieke, rol. Haar tegenspeler, Merijn de Jong, overtuigt met zijn vertolking van Hippolytus. De apathie en verveling stralen van hem af. Maar als Hippolytus eenmaal begint te leven, is er een bepaalde fonkeling in zijn ogen, een soort van spelgenot, die maakt dat hij overtuigt. De overige acteurs vallen bij deze twee hoofdrolspelers een beetje in het niet. Hun rollen zijn van ondergeschikt belang en dat merk je in het doffe spel van de acteurs.

Ontroostbare leegte

Dat schrijfster Kane zich op 28-jarige leeftijd van het leven heeft beroofd, drukt een stempel op de voorstelling. Zij moet een ontroostbare leegte in zich gevoeld hebben en die komt in haar stukken ook naar voren. De vraag is natuurlijk hoe die leegte zich in deze voorstelling laat zien. Helaas niet zo duidelijk: het verschil in lengte en in zwaarte tussen de verschillende scènes geeft het stuk een onevenwichtige indruk. Aan regisseuse Susanne Kennedy was het dus de taak er een vlotter geheel van te maken.

Dat is haar niet helemaal gelukt. De voorstelling blijft een onsamenhangende aaneenschakeling van scènes. Sommigen, zoals de eindscène waarin Hippolytus aan de schandpaal genageld wordt, duren te lang en weten nauwelijks te shockeren. In de afstandelijke scènes, waarin de acteurs op droge toon vertellen welke gruwelheden vervolgens gaan plaatsvinden, weet Kennedy daarentegen dat gevoel van leegte, dat zo onmiskenbaar uit het werk van Kane spreekt, te raken. Deze techniek creëert een afstand – tussen acteur en tekst – die gevoelsmatig aansluit bij de onoverkoombare leegte. Een prachtig voorbeeld is de scène waarin Phaedra op de brandstapel ligt (in dit geval de tandartsstoel) en Theseus haar tevergeefs probeert op te tillen. Zij herhaalt, op een bijna robotachtige wijze, de woorden: ‘Maar hij huilt niet. Maar hij huilt niet.’

Phaedra’s love wordt vaak als Kane’s meest onvolwassen stuk gezien. Kennedy’s bewerking verandert daar weinig aan. De onevenwichtigheid staat het beter begrip van de bedoeling van dit toneelstuk in de weg. Wat overblijft is een gevoel van medelijden. Wat zielig voor die Phaedra en Hippolytus en indirect voor Kane.

Phaedra’s love van het Nationale Toneel is nog te zien tot en met 17 maart 2007. Klik hier voor meer informatie en speellijst.