Interview met directeur Jeffrey Meulman

Het is eigenlijk verwonderlijk dat in de afgelopen 60 jaar niet eerder een fringe festival in Amsterdam is verrezen. In de grote festivalsteden in het buitenland zijn fringe festivals al sinds vele jaren een bekend fenomeen. Edinburgh heeft er een, Avignon, Dublin, Adelaide, noem maar op. Voor Nederland is het echter een nieuw begrip. Het fenomeen fringe bestaat sinds 1947 en is letterlijk een ‘rand’ festival dat naast een officieel theaterfestival plaatsvindt, vaak als reactie op en uit onvrede met de selectie van het officiële festival. Jong talent en onbekendere namen presenteren zich traditiegetrouw op de fringe festivals. Zo ook straks in Amsterdam. Opvallend is wel dat normaal de fringe festivals uit eigen beweging ontstaan en niet zoals in Amsterdam door het ‘hoofd’ festival zelf worden geïnitieerd. Het zegt misschien iets over de gunstige condities van het Nederlandse theaterklimaat, waar ook het onbekende en experimentele z’n weg naar de theaters aardig weet te vinden.

Vrijplaats

Jeffrey Meulman (voormalig programmeur stadsschouwburg Groningen en ex-directeur van het Utrechtse Huis a/d Werf en Festival a/d Werf) geeft aan dat TF-1 een fringe in het leven heeft geroepen om “tegemoet te komen aan de kritiek op dit soort selecties, waarbij een bepaalde categorie voorstellingen altijd buiten de boot dreigt te vallen.” Dat is precies de reden waarom fringe festivals in het buitenland spontaan ontstaan. Meulman: “TF-1 wil het publiek naast de officiële selectie laten zien wat er in de marge gebeurt, omdat de gevestigde orde en de marge op een bepaalde manier tot elkaar veroordeeld zijn. Ze zijn van elkaar afhankelijk en beïnvloeden elkaar. De gevestigde orde kan niet zonder het experiment en omgekeerd.” Het festival stelt geen artistieke criteria en geeft geen kwaliteitsgaranties. TF-2 kent een open inschrijving en kan in de loop der jaren zo groot worden als het aantal locaties dat Amsterdam telt. Meulman wil met het Fringe vooral “het particuliere initiatief aanjagen, in de hoop dat het Fringe een plek wordt waar een vrije geest heerst en waar theatermakers risico’s durven te nemen en nieuwe dingen uitproberen”.

Programmering

Khadish, foto: Roger van Zaal

Een aantal groepen, voornamelijk uit Vlaanderen, is deze eerste editie nog door de festivalorganisatie uitgenodigd. Maar dat is slechts een klein percentage, het overgrote deel van de groepen heeft zich spontaan aangemeld. In het Fringe programma zijn voorstellingen van onder andere Ria Marks & Camilla Marienhof, De Wetten van Kepler, Het Syndicaat, Maartje Teussink en Abattoir Fermé te zien in Het Compagnietheater, De Brakke Grond, De Melkweg, Paradiso, Perdu, het Rozentheater en Theater Bellevue. Het ITs Festival en de serie nieuwe theatermakers staan ieder ook met twee voorstellingen in het festival. Echter, één blik in het Fringe programma maakt duidelijk dat er naast deze voorstellingen in theaters ook veel verrassende producties op onverwachte locaties te zien zullen zijn. Avontuurlijke projecten zoals Animal Farm van De Queeste op het plein voor de Brakke Grond, Still sneaks preview van Carla Mulder in een caravan op de Lijnbaansgracht, het guerrillatheater van Fringe in Vervoering, Faecaliëndrama’s op de toiletten van de Stadsschouwburg Amsterdam. Andere opvallende projecten zijn de De Luie Provocatrice van TG Passevite met een scheldstuk voor boven de 18 en Khadish – een MTV opera van het Verdriet van de Zeedijk. De Sugar Factory organiseert tijdens het Fringe een uitgebreid randprogramma met afterparties en theatrale dance-events met diverse dj’s waarbij de grenzen van het theater opgezocht worden. En Godot komt eindelijk naar Nederland! Op een geheime locatie maken Bert Hana en Fanclub Esvla zich op voor de komst van Godot.

De festivaldirecteur is blij met de groepen die er nu staan, automatisch is er een festival ontstaan dat toch een hele nieuwe categorie makers laat zien en iets toevoegt aan andere festivals zoals bijvoorbeeld Over ’t IJ. Volgens Meulman zijn het allemaal theatermakers die “de noodzaak voelen om zich te profileren en zich met een soort gretigheid hebben aangemeld, voor een deel omdat ze de weg naar de podia of festivals misschien nog niet gevonden hebben. Voor hen is het Fringe ook bedoeld. Het spel van vraag en aanbod moet nu z’n werk gaan doen”. Met TF-1 en TF-2 krijgt het publiek, volgens Meulman, een goede dwarsdoorsnede te zien van wat er ’top-down’ in Nederland gebeurt.

Toekomstmuziek

De Luie Provocatie, beeld: Ronnie van Veen

Het aantal inschrijvingen voor deze editie was hoger dan de organisatie in eerste instantie had verwacht, vooral omdat er nog maar weinig ruchtbaarheid aan was gegeven. Meulman ziet het echter als een bescheiden start: “In bijvoorbeeld het fringe festival van Edinburgh staan 1800 voorstellingen, dus dat is onvergelijkbaar. Je hoopt iets op gang te brengen wat mogelijk in de toekomst tot bloei zal komen. Het is een experiment, waarbij je niet bang moet zijn het risico te nemen dat het mislukt. Mensen moeten wel het geduld opbrengen om het festival te laten groeien, iets waar ik me enigszins zorgen over maak in deze tijd van korte termijn bevrediging.”
Uitgangspunt is dat de Fringe op een gegeven moment zelfstandig verder gaat, het is Meulmans bedoeling om een terugtrekkende beweging te maken. TF-1 brengt het op gang, maar zal idealiter in de toekomst alleen nog betrokken zijn bij de publiciteit en het regelen van zalen. Meulman: “De Fringe moet een eigen dynamiek krijgen, die aansluit bij de Nederlandse situatie.” Hoe dat eruit gaat zien kan Meulman niet voorspellen, zeker niet omdat de inschrijving helemaal open is gesteld. Maar “als het goed is, gebeurt er iets. Ik heb de hoop dat wat latent in Amsterdam aanwezig is zich tijdens het Fringe zal manifesteren”.

8WEEKLY zal het Fringe Festival intensief volgen en verslag uitbrengen. Houd de site dus goed in de gaten!

De kaartverkoop voor het Amsterdam Fringe Festival is 14 augustus van start gegaan. Klik hier voor meer informatie en het volledige programma.