Ongelukkige, hedendaagse Hedda

Het beroemde toneelstuk van Henrik Ibsen gaat over de intelligente en welgestelde Hedda Gabler. Ze is bijna dertig en pas getrouwd met wetenschapper Jurgen Tesman. Maar het huwelijk brengt haar niet waar ze op hoopte. Ze verveelt zich voornamelijk dood in haar nieuwe huis en de carrière van Tesman loopt minder goed dan verwacht. Bovendien wordt ze in de loop van het stuk gechanteerd door huisvriend Brack. Deze samenloop van omstandigheden zou er uiteindelijk toe leiden dat Hedda zelfmoord pleegt. Van Hove geeft echter een andere interpretatie aan het stuk. Door middel van een consequent doorgevoerde regie laat hij zien waarom Hedda volgens hem zelfmoord pleegt.

Onvermijdelijke zelfmoord

Van Hove draait de zaken om. Niet de vervelende omstandigheden zorgen ervoor dat Hedda geen kant meer op kan en uiteindelijk zelfmoord pleegt. Ze is vanaf het begin ongelukkig en roept de problemen daardoor over zichzelf af. Haar eigen ongeluk en verveling leiden tot haar zelfgekozen dood. Maar eerst moet iedereen in haar omgeving vernietigd worden voordat ze er zelf een einde aan kan maken. Halina Reijn speelt de rol van Hedda precies volgens dit idee. Er is nauwelijks ontwikkeling in haar karakter te ontdekken. Vanaf haar eerste scène is ze hysterisch, cynisch, gemeen, maar bovenal ongelukkig. Toch is haar spel niet ongenuanceerd. En dat is mede te danken aan de scèneovergangen. Hedda is regelmatig alleen op het toneel en toont haar verdriet en machteloosheid. Ze speelt met de lamellen waardoor het afwisselend licht en donker is. Op de achtergrond klinkt het melodramatische Blue van Joni Mitchell. Het is een prachtig beeld dat begrip en empathie voor deze Hedda opwekt.

Scenografie

Ook de scenografie van Jan Versweyveld draagt bij aan het concept. Het decor toont het nieuwe huis van Hedda en Jurgen. Maar de woning is nog verre van af. Er zijn nauwelijks meubels en de felicitatieboeketten zijn in emmers gekwakt. De zaal is omgeven door metershoge onafgewerkte wanden waarop de naam van de fabrikant nog zichtbaar is. Het geeft een beklemmend gevoel. Hedda zit letterlijk opgesloten in haar nieuwe leven.

Een teken des tijds

Van Hove gaf het toneelstuk terecht de ondertitel een teken des tijds. Hedda is de personificatie van de dertiger van nu die kampt met de vraag: ‘Is dit het nu?, Is dit nou mijn leven?’ Dankzij de interpretatie van Van Hove is dit oude toneelstuk weer relevant voor onze tijd, waarin verveling, onzekerheden en depressies voortdurend op de loer liggen. Hedda Gabler van Toneelgroep Amsterdam is een ontroerende voorstelling met een uitstekend uitgevoerd concept.

De voorstelling Hedda Gabler is op 21 juni j.l. in première gegaan tijdens het Holland Festival en is vanaf 15 augustus tot en met 14 oktober weer te zien in de Nederlandse theaters.