Heimwee naar Harry Hole
Midden in de nacht stapt Jon de bus uit. Hij knijpt zijn ogen dicht tegen de zon. De Noorse hoogvlakte Finnmarksvidda is zijn bestemming, het gebied van de Samen. Jon komt er niet om van de lange zomernachten te genieten, maar wil ontkomen aan zijn belager. In Jo Nesbø’s Middernachtzon lees je of hem dat lukt.
Nesbø is vooral bekend van de rauwe reeks over politieman Harry Hole. Ook de opzichzelfstaande werken Headhunters en De zoon zijn behoorlijk grimmig van toon. Met het vorig jaar verschenen Bloed op sneeuw sloeg de Noor een enigszins andere weg in. Minder pagina’s, minder spanning en meer humor. Middernachtzon is in dezelfde categorie te plaatsen.
Onsuccesvolle carrièremove
Hasjdealer Jon Hansen heeft per ongeluk criminele promotie gemaakt en mag aan de slag als huurmoordenaar. Dat komt goed uit, want hij heeft dringend geld nodig. Zijn carrièremove blijkt echter geen spectaculair succes. In plaats van doelwit Gustavo – in verbloemend misdadigersvocabulaire – te expediëren neemt Jon zijn smeergeld aan en spaart hij diens leven. Opdrachtgever de Visser komt erachter en stuurt expediteur Johnny Moe op hem af. Jon weet te ontkomen en gaat ervandoor. Vanuit Oslo neemt hij de bus en reist naar het noordelijke Kåsund. Hij stelt zich voor als Ulf die komt jagen en neemt zijn intrek in de jachthut buiten het dorp. Hij maakt kennis met de inwoners, die elk zo hun eigen problemen hebben. Ondertussen is Jon voortdurend op zijn hoede. Het is hem immers zonneklaar dat Johnny Moe op hem jaagt en vroeg of laat zal langskomen…
Poëtische bespiegelingen
Middernachtzon is nauw verweven met Bloed op sneeuw. De werken spelen zich in 1977 af, met personages uit hetzelfde milieu. Opdrachtgever de Visser maakt bijvoorbeeld in beide boeken zijn opwachting. Daarnaast hebben de hoofdpersonen van de twee titels veel van elkaar weg. Zowel Olav in Bloed op sneeuw als Jon in Middernachtzon is crimineel, maar niet van het onsympathieke soort. De twee mannen blijken ook hun poëtische bespiegelingen niet voor zich te houden, al grijpt Jon daarbij regelmatig naar een cliché; bijvoorbeeld wanneer hij de lach van zijn ex (‘een snelstromende beek’) met die van Lea, klokkenluider en koster van de Kåsundse kerk, vergelijkt (‘een trage, kabbelende rivier’).
Als Middernachtzon een thriller wordt genoemd – zoals de voorkant vermeldt – doet dat niet volledig recht aan het boek. De vlucht van en de achtervolging op Jon vormen weliswaar het raamwerk, maar daarnaast spelen andere thema’s een minstens zo belangrijke rol. Om leren gaan met je verleden en met gemaakte keuzes. De invloed van de natuur, die zowel je vijand als vriend is. Cultuurverschillen overbruggen. Het etiket ‘literaire thriller’ wordt te pas en te onpas op boekomslagen gedrukt. In dit geval staat er slechts ’thriller’ op de voorkant, maar juist nu zou de toevoeging ‘literair’ terecht zijn geweest. Wie namelijk een thriller verwacht, wordt uiteindelijk vermoedelijk teleurgesteld. Je wordt daarentegen op je wenken bediend als je hoopt op een boek met een literaire twist.
Heimwee naar Harry Hole
Middernachtzon is een prima boek, dat beter is dan de meeste werken in het (literaire) thrillergenre. Bij een specialist als Nesbø zijn de verwachtingen echter altijd dusdanig hooggespannen, dat het al met al toch een beetje tegenvalt. Het doet verlangen naar de avonturen van Harry Hole. Naar scènes die je je nagels en nachtrust kosten en waarover geen grappen worden gemaakt. Die wens wordt werkelijkheid: Nesbø vertelde onlangs met een nieuw deel over Hole bezig te zijn. Gelukkig maar. Na deze trage, kabbelende rivier is het hoog tijd voor een snelstromende beek.
