Onconventionele verfilming van een klassieke liefdesgeschiedenis

In The New World staat, net als in The Thin Red Line, de confrontatie tussen de westerse beschaving en traditionele natuurvolken centraal. In de laatstgenoemde film komen Amerikaanse infanteristen in Zuidoost-Azië in aanraking met de oorspronkelijke bewoners van het eiland Guadalcanal. Hun rustige leven in harmonie met de natuur contrasteert sterk met het gewelddadige optreden van de Amerikaanse en Japanse militairen in de regio. In The New World zijn het wederom westerse, ditmaal zeventiende-eeuwse, militairen die het leven van verschillende Indianenstammen verstoren.

Hoewel de Indiaanse taal, cultuur en gewoonten op prachtige wijze in beeld worden gebracht, idealiseert Malick het leven van de oorspronkelijke bevolking niet, zeker niet zoals Disney dat deed. De vader van Pocahontas had volgens historische bronnen tientallen vrouwen en wel honderd kinderen, en verkocht Pocahontas’ moeder aan een naburig stamhoofd. Om de jonge kijkertjes niet al te zeer in verwarring te brengen, bracht Disney de familiaire structuur terug tot het vertrouwde kerngezin en lieten ze de moeder van het indiaanse meisje na een vroegtijdige dood in de eeuwige jachtvelden resideren. The New World blijft gelukkig wél heel dicht bij de historische situatie; de rijke Indiaanse taal en cultuur is op indrukwekkende wijze tot in de details gereconstrueerd. De gewelddadige initiatieriten, het beangstigende uiterlijk van de mannelijke krijgers en de polygame omgangsvormen maken allemaal onderdeel uit van de inheemse cultuur en worden om deze reden ongecensureerd in beeld gebracht.

Perspectief

Malick lijkt er aan de andere kant ook voor te waken om de expeditie van de eerste kolonisten te heroïseren. De meeste regisseurs hadden voor de scène waarin het land in zicht komt, vermoedelijk voor de combinatie van het vogelperspectief en de bombastische muziek van bijvoorbeeld Vangelis gekozen: stijlmiddelen die bij uitstek geschikt zijn om de eenzame en heldhaftige tocht van de Engelse matrozen over de immense watermassa te benadrukken. Malick kiest daarentegen voor lage perspectieven en een symfonische score die verontrustend aanzwelt. Een voorbode voor het nerveuze contact tussen de bevolkingsgroepen uit de verschillende werelddelen.

In The New World is, waarschijnlijk tot ongenoegen van velen, allerminst sprake van een heldere verhaallijn. De belangrijkste verklaring hiervoor is gelegen in de artistieke pretenties van de film: Malick kiest ervoor om niet de gebeurtenissen maar de gedachtewereld van de personages centraal te stellen. Een stroom van beelden en gedachten over het leven en de liefde leiden de kijker rond door zowel het zeventiende-eeuwse Virginia als de hoofden van de personages. Het contact tussen John Smith (Colin Farrell) en Pocahontas (Q’orianka Kilcher) is niet opgebouwd uit de gebruikelijke, duidelijk te onderscheiden fasen van een eerste ontmoeting, prille verliefdheid en geconsumeerde liefde. Door middel van fluisterende woorden en vluchtige indrukken wordt de kijker gedwongen om zelf een beeld te vormen van de verhouding tussen de twee. Het gevolg is een rauwe montage van emoties in plaats van een voor massaconsumptie geschikt gemaakte liefdesgeschiedenis.

Onconventioneel

Malick wisselt het onrustige contact tussen de Engelse pioniers en de Indiaanse bevolking af met verstilde beelden van uitgestrekte moeraslanden, spiegelgladde meren en kleurrijke wolkenluchten. De trage gedachten en serene landschappen lijken van hun context weggesneden te zijn en krijgen daardoor een bij uitstek poëtische lading. Malick doet hiermee geen enkele concessie aan de kijker die onderuitgezakt in de bank of bioscoopstoel een vlot, avontuurlijk verhaal voorgeschoteld wil krijgen. The New World is dan ook meer een ontdekkingstocht in de menselijke psyche dan een Engelse expeditie aan de Amerikaanse oostkust. Liefhebbers van spannende avonturen, fraai in beeld gebrachte veldslagen en duidelijke plotontwikkelingen doen er dan ook verstandig aan om deze onconventionele liefdesgeschiedenis aan zich voorbij te laten gaan. Voor alle anderen is de film beslist de moeite waard.