Heen en weer geslingerd tussen echt en onecht

Al in de eerste scène is de spanning voelbaar. De broers Travis en Walt zien elkaar weer voor het eerst na vier jaar. De uiterlijk verwaarloosde Travis blijft volkomen bewegingsloos, terwijl Walt op hem inpraat en vragen stelt: “Wat is er in godsnaam met jou gebeurd? Waar heb je nu eigenlijk gezeten?”. Vier jaar geleden vertrok Travis met de noorderzon, vrouw Jane en zoontje Hunter achterlatend. Nu hij terug is, zou er een nieuw leven moeten beginnen. In plaats daarvan lijkt hij meer op een groot kind, dat zelfs door Walt moet worden aangekleed. Hoewel hij zijn eigen gezin stukmaakte en zo zijn onschuld verloor, heeft Travis zijn geloof in dromen behouden. Met een handjevol foto’s als aanknopingspunt wil hij nog één keer op zoek naar Jane. Maar eerst zal hij Hunter onder ogen moeten komen, die al die tijd bij Walt en diens vrouw Anne heeft geleefd.

Beklemmende spiraal

De spanning tussen illusie en werkelijkheid vormt de rode draad in het stuk. Het begint al bij de titel: daarin komen een wereldberoemde stad en een gebied samen die totaal verschillend zijn, wat de vraag oproept of het stadje Paris, Texas echt bestaat. Travis, naar eigen zeggen verwekt in Paris, Texas, wordt zijn hele leven heen en weer geslingerd tussen echt en onecht: zijn vurige liefde voor Jane veranderde uiteindelijk in een beklemmende spiraal van jaloezie en angst, die de twee uiteindelijk uit elkaar drijft. Broer Walt verdient zijn brood met het maken van billboards, en woont met zijn gezin in een suburb die rechtstreeks uit een commercial lijkt te komen. Maar achter deze droomwereld schuilt een groot verdriet: Walt en Anne kunnen geen kinderen krijgen, en zullen datgene wat het meest in de buurt kwam van een eigen kind, Hunter, uiteindelijk af moeten staan. Hunter zelf tenslotte balanceert met zijn zeven jaar nog op de scheidslijn tussen fantasie en realiteit, een scheidslijn die constant onder druk komt te staan.

Goedkope films

In de enscenering is dit spanningsveld bewust duidelijk zichtbaar gemaakt. De keyboardspeler die voor de soundtrack zorgt, zit gewoon op rij één in de zaal; in combinatie met het groots opgezette decor en een strak lichtplan roept zijn muziek echter associaties op met Hollywood, de droomfabriek bij uitstek. Wanneer de voorstelling uiteindelijk onontkoombaar afstevent op een confrontatie, verdwijnen de weidsheid en de lichteffecten. De ontknoping die volgt bevat geen spoor van vals sentiment, terwijl alle ingrediënten daarvoor ruimschoots aanwezig zijn. Paula Bangels gebruikt de stijlmiddelen van goedkope films juist om een volkomen waarachtig verhaal te vertellen, met personages van vlees en bloed, vertolkt door een geweldige cast. Herman Bolten schittert als vanouds, in de rol van de goedbedoelende, maar onbeholpen Walt; Eva van de Wijdeven speelt de ontwapenende Hunter bij vlagen levensecht; Peter de Graef is als Travis in één woord briljant. Tijdens zijn slotmonoloog houdt niemand het droog.

Uiteindelijk blijft geen enkele illusie overeind. Juist datgene wat we herkennen als uitvergroot melodrama, weet werkelijk te ontroeren. In een wereld waarin soms niets meer echt lijkt, moet iedereen daarom naar Paris, Texas.

Paris, Texas is te zien tot en met 3 juni 2006. Kijk hier voor meer informatie en een speellijst.