Het gekke van het normale

Fotograaf en curator Rob Moorees selecteerde de foto’s, voor tentoonstelling en boek, uit het fotoarchief van het door Uitgeverij Spaarnestad uitgegeven weekblad Het Leven. Dit Nederlandse tijdschrift verscheen tussen 1906 en 1941 en had vaak een sensationele inhoud. Sensationeel omdat de nieuwsgaring erg gedurfd was, zo waren veel reportages door undercover medewerkers gemaakt. De beelden geven een inzicht in het leven en wat de mensen bezig hield in de roerige tijden rond de wereldoorlogen. Zoals Moorees zelf ook aangeeft, geven de foto’s niet de gehele werkelijkheid weer, omdat fotografie daar een te gebrekkig middel voor is, maar het voorstellingsvermogen wordt daarentegen wel enorm geprikkeld.

De Canadese ingenieur Edward R. Armstrong met een schaalmodel van zijn Seadrome, een drijvend vliegveld bedoeld voor bijtanken tijdens Trans- Atlantische vluchten, New York, 1931.
Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend

Het boek toont dezelfde foto’s als de tentoonstelling. Rob Moorees selecteerde vooral foto’s die verbeeldingskracht tonen en ook nu nog verwondering teweegbrengen. Door zijn tekst wordt duidelijk waarom hij voor bepaalde beelden gekozen heeft, ook blijkt hieruit zijn voorkeur voor faits divers. Over deze feiten heeft Maarten Assscher een interessant essay geschreven, waarom de beelden die minder belangrijk lijken, juist van belang zijn. Hij stelt dat dit er mee te maken heeft dat de beelden nog geen cliché geworden zijn en dat ze dus nog open staan voor interpretatie. Wanneer de feitelijkheden rondom de foto dan gekend worden, kan dat nog een verrassing of een teleurstelling zijn. De bijdrage van Saskia Asser is gericht op het weekblad Het Leven en de achtergrond van dit tijdschrift.

Inleven in de tijd

Diverse historische gebeurtenissen komen door het boek weer tot leven. Hierbij zijn mooie momenten te zien als een hereniging tussen moeder en zoon na de Tweede Wereldoorlog, maar ook de weerzinwekkende acties van de Ku Klux Klan zijn in beeld gebracht. Niet alle foto’s zijn echter zo gewichtig, wat een groot verschil is met waar men tegenwoordig door het nieuws aan wordt blootgesteld. Zo zijn er bijvoorbeeld ook een aantal foto’s van andere werelden te zien, niet alleen het landschap, maar ook de mensen en natuurfenomenen. Men wist begin twintigste eeuw nog niet precies hoe de wereld er aan de andere kant uitzag. Dit boek geeft inzage in wat voor ons nu vanzelfsprekend is, maar destijds nog nieuw en onbekend was.

Man buigt een ijzeren staaf om de hals van George Challart, de sterkste man van Londen, ca. 1935.
Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/Fotograaf onbekend

Life is literally Strange

Absurdisme lijkt een rode draad in het boek te zijn. Bij sommige foto’s is de uitleg aan de achterkant van de bladzijde van belang voor een juiste interpretatie van het beeld. Bijvoorbeeld een foto van een man die op zijn knieën zit, met achter hem een staande man die hem lijkt te wurgen met een dik touw. Dit touw blijkt echter een ijzeren staaf te zijn, die krombuigt om de andere man zijn nek heen, omdat dit de sterkste man van de wereld bleek te zijn. Een ander bizar beeld is dat van vrouwen die schietles krijgen. Dit op zichzelf is niet heel vreemd, maar wel wanneer je weet dat zij deze les in de gevangenis volgen.
Het boek is in letterlijke vorm ook apart. Wanneer je het boek doorbladert bestaat het uit alleen foto’s. Wanneer echter meer aandacht wordt geschonken aan de bladzijdes, blijkt dat deze aan de onderzijde nog aan elkaar bevestigd zijn en dat op de achterzijde van de foto’s nog tekst staat. Door de boven- en zijkant van de pagina moet dus getuurd worden om de tekst te kunnen zien, wat het lezen niet vergemakkelijkt.

Het is mooi om je te kunnen inleven in wat voor mensen ooit onbekend was, ook al is dat het nu niet meer. Door sommige beelden wordt men wel op het verkeerde been gezet, maar daar helpt de tekst op de achterzijde van de foto’s bij. Al lijkt het echter alsof deze tekst enigszins verstopt moet blijven, door de moeilijke ‘bereikbaarheid’ ervan. Het lastige lezen van de informatie draagt wel bij aan het algemene thema van het boek: vreemdheid, maar het vergemakkelijken van de leesbaarheid zou geen overbodige luxe zijn.

Titel: Life Is Strange

Schrijver: Rob Moorees, Maarten Asscher, Saskia Asser

Uitgever: nai010/Huis Marseille

Aantal pagina’s: 340

Prijs: 29,50

ISBN: 978-94-6208-233-5