Op reis met Amelio
De Italiaanse regisseur Gianni Amelio is in Nederland waarschijnlijk het bekendst van Lamerica uit 1994. De twee films die daar in populariteit meteen op volgen zijn zijn doorbraakfilm Il ladro di bambini (De kinderdief, 1992) en het recente Le chiavi di casa (De sleutels van het huis, 2004). Beide films zijn thematisch verwant en werden onlangs – door twee verschillende distributeurs – op dvd uitgebracht.
Nadat de moeder van de kinderen Rosetta en Luciano aan het begin van Il ladro di bambini is opgepakt omdat ze haar twaalfjarige dochter heeft geprostitueerd, krijgen twee carabinieri de opdracht de twee kinderen naar een weeshuis te brengen. Een van de agenten laat zijn collega echter al snel met de kinderen zitten, en de rest van de film laat zien hoe Antonio, de overgebleven carabiniere, van Milaan tot Sicilië onderdak probeert te vinden voor Luciano en Rosetta.
Scène uit Il ladro di bambini |
Ook in Le chiavi di casa staat een reis centraal. De hoofdpersoon Gianni neemt zijn biologische zoon Paolo, die hij voor het eerst in zijn leven ziet, mee naar Berlijn. Paolo is gehandicapt en moet naar Berlijn voor therapie. Gaandeweg, en vaak letterlijk met vallen en opstaan, ontstaat er een band tussen de twee.
Overeenkomsten en verschillen
Het valt meteen op hoeveel de twee films op elkaar lijken als je de details weglaat. Twee reizen, twee vaderfiguren en de band die ze proberen op te bouwen met hun beschadigde kinderen (psychisch in het geval van Rosetta en Luciano, lichamelijk bij Paolo). Ook de kwaliteit van beide films is nagenoeg gelijk, met drie uitmuntende kindacteurs in de hoofdrollen en twee volwassenen die even memorabel zijn. Amelio vertrouwt op zijn acteurs om het verhaal te vertellen en houdt de cameravoering dan ook subtiel en op de achtergrond.
Scène uit Le chiavi di casa |
Interessanter dan de overeenkomsten zijn echter de verschillen. Allereerst is Le chiavi di casa grootser van opzet: er werd niet alleen in Italië gefilmd, maar ook in Berlijn en Noorwegen. Het veranderende landschap is een afspiegeling van de relatie tussen Gianni en zijn zoon: de hectische straten van Berlijn kunnen staan voor de verwarring die Paolo in Gianni’s leven veroorzaakt, terwijl de essentie van hun verhouding aan het slot bloot komt te liggen in het kale maar weidse Noorse landschap.
Andere toon
Maar het grootste verschil ligt in het gevoel dat na het kijken achterblijft. Beide films kennen een open einde, maar de toon van Il ladro di bambini is deprimerend en negatief. Zonder het einde weg te geven, blijken de beloftes van volwassenen uiteindelijk niets waard en zien de kinderen in dat er niemand is op wie ze kunnen vertrouwen behalve zichzelf. Heel anders is het slot van Le chiavi di casa, waar Gianni weliswaar inziet dat het opvoeden van een gehandicapte jongen moeilijk is en ongetwijfeld veel pijn zal opleveren, maar de hoop die uit de slotscène spreekt is een enorm verschil met de toon van de eerdere film. Amelio zal in de tussenliggende twaalf jaar een wat mildere blik op de mensheid hebben ontwikkeld.
Il ladro di bambini en Le chiavi di casa vormen samen in ieder geval een ijzersterke double bill en een mooie kennismaking met een regisseur die wel iets meer bekendheid zou mogen genieten.