Nieuw New Orleans

New Orleans, 29 augustus 2005. Foto: U.S. Coast Guard photograph by Petty Officer 2nd Class Kyle Niemi

Grote namen in de architectuurwereld als MVRDV, UN Studio en Morphosis hebben verschillende ontwerpen gemaakt om het gemeenschapsgevoel van de verwoestte stad weer op te bouwen. Kenmerkend voor de stad New Orleans was het verschil in ras, klasse en macht. Nu de mogelijkheid is ontstaan om de gehele stadsstructuur opnieuw te organiseren, kan de stad misschien een andere richting inslaan. De vraag is natuurlijk welke rol architectuur hierin kan spelen.

Gevoelige operatie

De tentoonstelling begint met een algemeen deel met daarin foto’s, televisiebeelden en heel veel kaarten die de geografische eigenschappen van New Orleans weergeven. Kaarten met daarop verschillende hoogteniveaus van het gebied, laten zien dat een groot gedeelte van New Orleans onder de zeespiegel ligt. Ook de waterregulering wordt nauwkeurig in kaart gebracht. Erg interessant zijn de kaarten waarop de voormalige demografische indeling van de stad te zien is. Wat opvalt is dat er in de getroffen gebieden zeer veel arme, zwarte mensen woonden. Hierdoor krijgt de wederopbouw een grote sociale en economische lading die niet alleen bij de inwoners van New Orleans, maar bij de hele Amerikaanse bevolking gevoelig ligt.

School als heuvel

MVRDV en Huff + Gooden Architects is gevraagd om op het niveau van de wijk een school te ontwerpen. Het leuke van de presentatie van MVRDV is dat het hele ontwerpproces wordt getoond, van uitgeprinte e-mails tot en met schetsen en studiemodellen. Kenmerkend aan het werk van MVRDV is de sterk conceptuele uitwerking van hun plannen. Ze zien de school als een openbare heuvel die publiek toegankelijk is en tevens fungeert als herkenningspunt in de wijk. Door de school meer als landschap te zien dan als architectuur, ontkomt die aan mogelijke discussies over wat architectuur representeert.

Ziggurat

De presentatie van een mediatheek voor New Orleans van UN Studio stelt daarentegen wat teleur. Het geheel ziet eruit alsof het een haastklus is geweest die tussen de grote projecten door is uitgewerkt. UN Studio begint met een verhaal over hoe een publiek gebouw wordt opgevat als deel van een netwerk van nieuwe gemeenschapscentra, dat gewijd is aan leren en cultuur. Zulke gebouwen bepalen en verhogen de kwaliteit van stadswijken en zouden mogelijkheden bieden voor een jonge, zich ontwikkelende bevolking. Dit is natuurlijk waar, maar in het specifieke geval van New Orleans, een stad van armoede en werkloosheid, niet echt een probleemoplossend idee.

Vervolgens wordt een oeroud geometrisch motief tevoorschijn getoverd; de ziggurat, die als vorm voor het ontwerpmodel zal gaan dienen. De mediatheek ziet er uit als een verticale zigzag in het landschap met open en gesloten ruimtes waarin aandacht is voor het spel van zon en schaduw. De driedimensionale weergaven zien er – zoals altijd bij UN Studio – mooi uit, maar het plan mist inhoudelijke diepgang.

Gemiste kans

Op het algemene deel en de presentatie van MVRDV na, ziet de tentoonstelling er een beetje kaal uit. Vrijwel alle plannen komen over als haastklusjes, wat erg zonde is. Vooral het concept van het Amerikaanse bureau Morphosis is hier een goed voorbeeld van. Dit plan omvat een radicale inkrimping van de stad, gevolgd door een strategische intensivering van bepaalde sleutelgebieden. Hierdoor krijgt het stedelijk systeem de kans om radicaal te veranderen en te verbeteren. Het is een strategisch plan waarin toch de karakteristieken zoals de rijke geschiedenis, de cultuur en de ‘soul’ van de stad bewaard kunnen blijven. De uitwerking van het idee valt helaas wat tegen. De presentatie bestaat alleen uit een paar geografische kaarten en wat ruimtelijke tekeningen van een toekomstige stadswijk. Als de verschillende bureaus meer tijd in de presentaties hadden gestoken was het geheel misschien wat beter uit de verf gekomen. Nu komen de plannen een beetje rommelig en kaal over. Zonde, want bij bekende architectenbureaus is de verwachting natuurlijk hoog gespannen.

Het uitgebreide algemene gedeelte van de tentoonstelling geeft een goede introductie over de stad New Orleans en de kracht van de orkaan Katrina, maar aan de uitwerking en presentaties van de verschillende plannen is minder aandacht besteed. Hierdoor wordt niet echt duidelijk welke rol architectuur kan vervullen om een verwoeste stad als New Orleans een betere toekomst te geven.