Poëtische foto’s op het grote toneel

Als het doek omhooggaat, zien we twee naakte mensen in foetushouding. Het kille licht waarmee ze worden beschenen, maakt dat hun lichamen er onnatuurlijk uit zien. Naakt op het toneel kan heel plat zijn, maar hier is het juist heel kwetsbaar en open. In stilte richten de man en vrouw zich op in een trage dans, die uiteindelijk eindigt in een seksuele verstrengeling.

Declaratieformulieren

In het tweede ‘fragment’ zien we zes in pak gestoken gestaltes die aanvankelijk in wisselende formaties over het podium lopen. Uiteindelijk blijven ze met zijn zessen op een rij achter op het podium staan. Een kwartier lang staren ze zo in totale stilte het publiek aan. Dit vergt erg veel van het publiek en je voelt na een tijdje de spanning in de zaal. Uiteindelijk komt er beweging in de formatie, en zoeken de personages in hun geluidloze universum contact met elkaar. En dan wordt de stilte eindelijk doorbroken, met een banaal en lachwekkend gesprek over declaratieformulieren. Juist doordat het hiervoor zo lang stil is geweest, wordt in de volgende, clichématige gesprekken duidelijk hoe de mens zich manifesteert door en verbergt achter taal.

Lonesome cowboy

De fragmenten van de voorstelling zijn een studie van de menselijke interactie, met haar mooie en minder mooie kanten. Provily koos voor verschillende settings, waaronder een kooi en een bank, die op ingenieuze wijze worden gewisseld. Niet alles wat er op het toneel gebeurt is even interessant, zoals het fragment waarin alleen een huilende vrouw te zien is. Maar andere scènes zijn soms lachwekkend en vaak heel treffend en poëtisch. Bijvoorbeeld wanneer een cowboy de tralies van de kooi uiteenduwt en naar binnen stapt terwijl hij “I’m a lonesome cowboy” zingt, of de scène waarin een man en vrouw in de kooi zitten en de vrouw alleen vraagt “Is er iets?”. De moderne mens verkiest zijn eigen gevangenschap, is de gedachte die Provily hiermee oproept.

Grote zaal

De 35-jarige Provily is vanaf dit seizoen vast aan Het Zuidelijk Toneel verbonden. Fragmenten is de eerste grote zaal productie die hij bij Het Zuidelijk Toneel ensceneert. En hij maakt in deze voorstelling goed gebruik van de mogelijkheden die een grote zaal biedt. Iedere scène is heel gestileerd, ook door het knappe gebruik van het licht en de ruimte. In het begin is juist de enorme leegte waarin de gestaltes zich bewegen heel sterk. In een andere scène staat een grote kooi op het verder lege toneel; door veranderingen in de belichting kijken we afwisselend naar de verschillende figuren in de kooi of naar de ijzeren tralies aan de voorkant. Ook de laatste fragmenten zijn erg filmisch. De uitgestrektheid van de lange witte bank die dan het toneel vult, wordt benadrukt doordat er een voordoek heel laag hangt; een breedbeeldeffect.

Poëtisch

Fragmenten is geen makkelijke voorstelling. In de eerste veertig minuten wordt geen woord gesproken en er wordt tijdens het stuk geen verhaal verteld. Maar als je kunt genieten van de poëtische ‘foto’s’ die Provily je voorschotelt en als je daar vrij je eigen associatieve gedachtes over kunt laten gaan, is de voorstelling zeker een bijzondere ervaring.

Fragmenten is nog tot 1 maart 2006 te zien in diverse theaters. Kijk hier voor een uitgebreide speellijst.