Dicht op de huid van de gruwelijke werkelijkheid

Het is een aparte gewaarwording voor de toeschouwer: met een gevoel van opluchting merk je dat deze voorstelling een zekere lichtheid kent, ondanks het zware thema van het stuk. Huisvrouw Nancy beschrijft met veel humor hoe haar gezin in elkaar steekt: twee dochters en man en niet te vergeten haar moeder, die Nancy’s voortuin met de snoeischaar heeft verpest. Maar de allesbepalende gebeurtenis van het stuk moet dan nog plaatsvinden.

Verschillende werelden

Hoe invoelbaar zijn de emoties van deze moeder. Wanneer haar kleine meisje er niet meer is kan het haar niet meer schelen dat haar man een affaire heeft. De manier waarop ze zich ergert aan haar andere dochter en de verharding die optreedt bij deze vrouw zijn schrijnend; net als de diepe wanhoop en de pijn die na twintig jaar hun uitweg vinden als de tien jaar oude Rhona verkracht en vermoord blijkt te zijn.

Terwijl moeder Nancy vertelt over haar huiselijk leven, zijn tegen de achtergrond de twee andere personages van het stuk zichtbaar: de seriemoordenaar en de promovendus in de forensische psychologie. Alleen een wisselende belichting scheidt hun verschillende werelden. Als kijker weet je van het begin af aan veel meer dan moeder Nancy, en toch zit Frozen vol verassingen.

Niemand verwacht iets anders te voelen dan afkeer voor de beschadigde en manipulatieve Ralph – de dader wiens hele leven is ingericht op het tegemoet komen aan zijn gestoorde, seksuele voorkeur. Toch voel je medelijden bij het zien van het lege en emotie-arme bestaan van Ralph, dat maar een pijler kent: een calculerende en niets ontziende lust. Dankzij de soepele vertaling van Catherine ten Bruggencate en het mooie, vakkundige spel van alledrie de acteurs, komen dergelijke onverwachte wendingen in de knappe verhaallijn prachtig uit.

Tunnelvisies

De Britse schrijfster Bryony Lavary heeft haar research goed gedaan. Trieste associaties met bekende zaken dringen zich op, zoals de ‘Schiedamse parkmoord’ met het tienjarige slachtoffer Nienke Kleiss. Ouders die hun bestaan volledig rond het overleden kind inrichten omdat ze niets anders meer kunnen, maar ook de ’tunnelvisie’ van diverse officiële instanties, we zien het allemaal terug in Frozen.

Wetenschapper Agnetha lijdt in Frozen ook aan een beperkt blikveld. Zij doet al tien jaar onderzoek naar seriemoordenaars die misbruikt zijn in hun jeugd. Ze wil hoe dan ook aantonen dat de daders niet in staat zijn tot emoties als medelijden en berouw, doordat ze hersenschade opliepen door het misbruik in hun jeugd. Kun je het een moordenaar aanrekenen als zijn daad onderdeel uitmaakt van zijn ziektebeeld? Heeft de hoop op een vrediger samenleving nog zin als een zieke geest niet kan leren van zijn gruwelijke daad? Het zijn interessante, maar sombere vragen die dit stuk oproept.

En dan wacht de kijker de grootste verassing van de voorstelling. Alle personages in het stuk blijken onder invloed van de ander een verandering te ondergaan waardoor ze gedwongen worden hun eigen tunnelvisies los te laten. Er blijkt zelfs ruimte voor een beetje hoop voor de onzekere toekomst.

Frozen is nog te zien tot en met 18 december. Kijk hier voor een gedetailleerde speellijst.