Crash

Het regiedebuut van Paul Haggis (scenarioschrijver van Oscarwinnaar Million Dollar Baby) toont hoe de levens van volstrekte vreemden door toevallige ‘botsingen’ met elkaar verweven raken. Deze vertelstijl is niet nieuw. Sterker nog: er lijkt zich zelfs een soort subgenre af te tekenen, met als bekendste vertegenwoordigers Magnolia en 21 Grams.

Nare trekjes

Het verschil met andere vertegenwoordigers van het genre is dat Haggis zijn politieke boodschap ruimhartig over de film smeert. Het beeld dat hij schetst van de Amerikaanse samenleving is weinig vrolijk. Amerikanen zijn – zonder uitzondering – vreselijke mensen, gedreven door angst, xenofobie, racisme en achterdocht. Als de film nog geen drie minuten bezig is, zijn de grote thema’s binnen de Amerikaanse politiek aangesneden: het illegalenprobleem, de discriminatie en de angst voor iedereen met een Arabisch uiterlijk.

Hoe zwaar en kort door de bocht dit ook mag klinken: Haggis gaat nét niet over het randje met zijn thematiek. Hij stelt het beeld telkens subtiel en realistisch bij: wie een klootzak lijkt, wordt iets sympathieker, maar nooit een held. En de vriendelijke mensen blijken behoorlijk nare trekjes te hebben. De jonge, Afroamerikaanse jongen (rapper Ludacris) die klaagt over discriminatie, bevestigt later zelf de vooroordelen. De Perzische, oudere man (Shoun Toub) die door zijn uiterlijk geen geweer kan kopen (“Osama!”), blijkt later even onbeschoft te zijn als de winkelbediende. Zo dwingt Haggis je om voortdurend (voor)oordelen bij te stellen.

Geen ontsnapping

Haggis, die ook het scenario schreef, speelt met meer verwachtingen. Crash lijkt het ene moment op een politieserie, dan weer een sociaal drama. Omdat de film drijft op toeval, is het vaak volstrekt onvoorspelbaar wat er gaat gebeuren. Toch is Crash een evenwichtige film. De compositie is sterk: geen van de verhaallijnen voelt langdradig of overbodig. Ook de cast heeft die balans. Ondanks dat er een paar grote namen in zitten (Sandra Bullock, Matt Dillon), raken de onbekendere acteurs niet ondergesneeuwd. Bovendien is het acteerwerk uiterst geloofwaardig.

Dat realistische wordt versterkt door het camerawerk, dat vaak dicht op de huid zit. De nacht in L.A. voelt beklemmend en dreigend, precies zoals de personages het ook ervaren. Dit alles maakt van Crash een ervaring waaraan je bijna niet kunt ontsnappen. En uiteindelijk een verhaal waarin meer liefde voor mensen zit dan op het eerste gezicht lijkt.