ROBODOCK 2005

Spektakeltheater aan het IJ

Robotica, technologie, kunst, spektakeltheater… met welke verwachting stappen we eigenlijk in de IJ-pont? We denken aan de synthese tussen mens en machine, maar ook aan het onvermijdelijke spanningsveld dat dit meebrengt. Wat zullen we gaan ervaren: futuristische, innovatieve kunst vermengd met high-tech aspecten à la Gibsons Neuromancer of The Matrix? Of toch meer een industriële, rauwe ervaring van het type Robotwars?

Erik Hobijn, Dante Orgel. Foto: Maarten Mac Gillavry

Bij aankomst op de NDSM-werf is meteen duidelijk dat het laatste het geval is. Er ligt een Russische onderzeeër vóór het dok, en we zien de vlammenwerpers van Dante Orgel; een groot vuurspektakel dat boven de loodsen van Amsterdam-Noord een ware gecomponeerde hel verbeeldt. En natuurlijk werkt de hele entourage mee aan deze indruk: bakstenen gebouwen met gebroken ramen, op het buitenterrein vuurkorven, een tot bar omgetoverde Britse dubbeldekkerbus, binnen in de voormalige scheepsbouwloods in eerste instantie duisternis, water, vuur, keiharde techno (gelukkig tijdelijk, een sound check?). Het duurt even voor we ons hebben georiënteerd, het ontbreken van publieksbegeleiding en een tijdschema maakt dat we ons wat verloren voelen.

Verrassing en verwarring

We dwalen wat rond tussen de permanent in de hal aanwezige kunst, die varieert van science museum-achtige presentaties (een kolk in een cilinder met water, laser weerkaatst op het water) tot stuitende gedrochten met bewegende onderdelen, maar ook heel elegante en grappige werken. Dan wordt onze aandacht getrokken door de openingsact van Stelarc, Exoskeleton. In deze act wordt de performer gedeeltelijk omsloten door een complexe machine; dit zespotig insect wordt door de robotica-Godfather aangedreven met zijn eigen spieren. De techniek erachter blijft echter onduidelijk.

Stelarc, Exoskeleton. Foto: Maarten Mac Gillavry

Stelarc is al jaren op zoek naar manieren om de relatie tussen mens en machine vorm te geven en wil het menselijk lichaam uiteindelijk vervangen door een artificieel, geperfectioneerd robotisch lichaam. Door de jaren heen heeft hij diverse installaties en apparaten ontwikkeld die de functies van het menselijk lichaam uitbreiden of juist de kwetsbaarheid van het menselijk lichaam ter discussie stellen. Door het ontbreken van elke achtergrondinformatie zal het de meeste bezoekers toch zijn ontgaan wat het idee is achter de puffende en stomende zespoter. Vóór ons in het publiek vat een man de ervaring samen tegen zijn kompaan: “Nou… Dat was geinig toch?”.

Het ontbreken van een tijdschema blijft een probleem en er zijn meer onduidelijkheden die ook de artiesten bepaald geen recht doen. Wie is bijvoorbeeld de maker van de dromerige parachutes-mobile die boven de bar hangt? Na wat doelloos rondlopen in de enorme hal, op zoek naar een uitvoering of demonstratie, worden we plotseling overspoeld door een sprookjesachtige uitvoering van het straattheatergezelschap Close Act. >Malaya verbeeldt de strijd tussen tegenpolen in vuur, licht muziek en fantastische kostuums. Het publiek, eerder wat mat en afwachtend, reageert onmiddellijk en stroomt met de zwart en witte vlinderachtige wezens mee naar buiten waar de show een spectaculaire climax bereikt.

Een duistere avond

Close Act, Malaya. Foto: Maarten Mac Gillavry

Maar wat heeft de magische uitvoering van Close Act nu met het thema van het festival te maken? Vaker deze avond bekruipt ons het gevoel dat Robodock op meerdere gedachten hinkt. De titel ‘Robodock’ en het thema ‘Aquadock’ lijken voor de programmering niet meer dan een ruwe indicatie te zijn geweest, ze dekken de lading van het programma maar ten dele. Ja, we zien techniek (meer dan technologie). Zeker, een aantal installaties en acts bevatten robotica en ook hebben we kunst en theater gezien. Het programma is breed en het aanbod van een nogal wisselend niveau, wat de samenhang van de avond niet ten goede komt. Kortom, de programmering van de woensdagavond ontbeerde op een aantal fronten visie en trefzekerheid.

Belofte

De NDSM werf biedt dit jaar voor het eerst onderkomen aan het Robodock. De organisatie is bezig met professionalisering van het festival en deze goed bereikbare locatie draagt daar zeker aan bij. Naast het aanbod van acts en activiteiten is er dit jaar de Technologie conventie in science center NEMO, en in de tent van Coolpolitics is er ruimte voor discussie, reflectie en filosofie over de vele thema’s van het festival. De Technologie Conferentie en Coolpolitics, eerder een succes op Lowlands, hebben de potentie om het festival alsnog te voorzien van het inhoudelijke kader dat op de woensdagavond helaas ontbrak.

Ook in de resterende drie dagen van het festival zullen een aantal intrigerende acts op het programma ongetwijfeld nog voor verassingen zorgen. En voor de prijs kun je een gokje wagen; voor een entreeprijs tussen €15,- en €22,50 kun je nog steeds tot in het holst van de nacht dansen, drinken, en Paintball by Numbers (ja, van Ravenburger, maar dan groot!) of Painstation’s No Pain No Game (klassiek Pong maar met een pijnscheut voor de verliezer) spelen. En de uitspattingen van staal, vuur, water en de Mad Max schroothoop-esthetiek blijven een eenmalige ervaring. Uitgaande van de ‘feel‘ van het festival is één groep bezoekers pijnlijk afwezig: honden. Die mogen er niet in. We gaan er van uit dat de brandweer dat écht te gevaarlijk vindt.

Het Robodock festival duurt tot en met 24 september op de NDSM werf in Amsterdam Noord, en is bereikbaar via de (gratis) pont achter Amsterdam centraal station.