Film / Films

Net zo stuurloos als het echte leven

recensie: The Assassination of Richard Nixon

Het beloofde wat: uit de officiële selectie van Cannes 2004 kwam een film over een aanslag op Richard Nixon. Met grote namen als Sean Penn, Naomi Watts en Don Cheadle, geproduceerd door Leonardo DiCaprio en Alfonso Cuarón (regisseur van Y tu mamá también en Harry Potter and the Prisoner of Azkaban). Acuut borrelden allerlei fantasieën en associaties in me op: van fictionele beschouwingen en ijzersterke satires van het hedendaagse Amerika tot sci-fi tijdreis-thrillers in de trant van Total Recall en Paycheck. Handenwrijvend nam ik dan ook plaats in het pluche, mijzelf nog rekenschap gevend van het feit dat Nixon helemaal niet omkwam bij een aanslag maar “gewoon” overleed op 22 april 1994.

~

De eerste nattigheid voelde ik bij het omineus platvloerse “gebaseerd op ware gebeurtenissen”. Een ‘waargebeurd verhaal’ kan in theorie heel interessant zijn. Dat ik het nog nooit heb meegemaakt, betekent niet dat het onmogelijk is. En het was per slot van rekening een film over Richard “I am not a crook” Nixon en over moordcomplotten, dus wie weet.

Rechtváárdigheid

~

The Assassination of Richard Nixon gaat over Sam Bicke (Sean Penn op z’n boerenfluitjes), een getroebleerde jongeman, die door zijn onvrede over de hypocrisie en commercie in de Verenigde Staten, langzaam de greep op de werkelijkheid kwijtraakt. Nu ja… aan het begin van het verhaal, een jaar voor Bicke compleet doordraait, heeft hij ze al niet meer allemaal op een rijtje. Het is zelfs nog maar de vraag of hij ze ooit op een rijtje heeft gehad. Z’n ex-vrouw Marie (Naomi Watts) is bang voor de sullige maar onvoorspelbare en bezitterige Bicke, en zijn zakenpartner Bonny (Don Cheadle) wordt bepaald chagrijnig van Bickes constante gezeur over éérlijkheid en rechtváárdigheid en emancipátie. Waardoor je je gaat afvragen waarop het bijna bodemloze krediet dat Bicke bij deze personages heeft, is gebaseerd.

Watergate

Maar goed, Travis Bickle – pardon, Sam Bicke – is dus ‘getroebleerd’, en ‘raakt zijn greep op werkelijkheid kwijt’, en besluit vervolgens een aanslag te plegen op de grootste leugenaar die hij kent. Dat is in dit geval president Nixon, die juist op dat moment geconfronteerd wordt met de gevolgen van het Watergate-schandaal. Met die basis kan zo’n film, zoals ik al suggereerde, alle kanten op. Maar debuterend regisseur Niels Mueller lijkt zelf ook niet te weten welke kant we op moeten, en blijft dus maar rondjes rijden op de rotonde.

Blind getast

Halfgemeende pogingen van Mueller ten spijt, wordt Bicke nergens echt het verdwaalde schaap. Hij is, en blijft de film lang, een egomane mafkees die alleen begrip wil opbrengen voor zichzelf. En er zijn genoeg mensen in The Assassination die wèl kunnen overleven zonder al te veel van hun integriteit te verliezen. Daardoor wordt Muellers blinde getast naar de ficties van de American Dream irrelevant.

RTL4

Als registratie is The Assassination ook al niet geschikt. Daarvoor is het te duidelijk dat Mueller wel degelijk van plan was de kijker bepaalde kanten op te sturen. Jammer, want met hulp van cinematograaf Emmanuel Lubezki was het zeker een móóie registratie geworden. Nu is het gewoon een knap geschoten maar richtingloze RTL4-woensdagavondfilm.