Snippers spionage
De grootste teleurstelling voor een zoon is om er achter te komen dat je vader niet de man blijkt te zijn die je altijd dacht dat hij was. Die ontdekking en de gevoelens die daarbij loskomen zijn het hoofdthema van Verbeterde editie, het nieuwste boek van de Hongaarse schrijver Péter Esterházy. De schrijver komt er achter dat zijn vader die hij in zijn voorgaande boek heeft zitten ophemelen als een soort held, spion is geweest voor het communistische regime. Een ontdekking die een grote emotionele worsteling met zich mee brengt.
Verbeterd vervolg
~
Esterházy komt er vrijwel meteen achter dat zijn vader heel wat verborgen heeft weten te houden voor zijn familie, namelijk dat hij van agent is geweest voor III/III, de geheime dienst. In de rest van Verbeterde editie vertelt Esterházy over zijn speurwerk naar het verborgen leven van zijn vader door middel van fragmenten uit de dossiers die zijn vader heeft samengesteld en die over zijn vader zijn geschreven. De tekst hiervan is in rode inkt gedrukt, terwijl Esterházy’s commentaar in het zwart uitgebreid is, met later commentaar op de eerste versie tussen verschillende soorten haakjes.
Postzegels en executies
Voor de met het Hongaarse bewind onbekende buitenstaander lijken de spionageperikelen van vader Esterházy, ook wel agent Csanadí genoemd, niet zo bijster gevaarlijk. De agent maakt eens een praatje met vriend X, gaat op visite bij familielid Y, of schenkt buitenlandse postzegels aan kennis Z, en rapporteert hierover aan zijn superieuren. Door de aanvullingen van Petér Esterházy over de gevangneming of executies van verder niet met het boek gerelateerde politieke gevangenen krijgt het schijnbaar onschuldige spionagewerk van zijn vader echter een grimmige uitstraling, hoewel het tot het eind toe lijkt alsof er niemand echt schade door heeft geleden.
Tranen met tuiten
Verbeterde editie is vooral interessant vanwege de impact die de informatie uit de dossiers op de schrijver heeft. Hij worstelt ernstig met de dubbele gedachten over zijn vader, die hij Harmonia Caelestis zo positief heeft uitgebeeld dat iedereen hem vlak na het uitkomen van deze roman, de periode waar Verbeterde editie zich in afspeelt, feliciteert met zijn fantastische vader. Esterházy geeft in zijn boek dan ook vaak aan wanneer het hem emotioneel te veel wordt door een t of een z in te voegen in de tekst die staan voor een traan of een gevoel van zelfmedelijden. Dit lijken zo nu en dan wel krokodillentranen, waar Esterházy zichzelf dan ook wel van bewust is. De conclusie is dat Esterházy ondanks zijn vaders misstap nog altijd veel van de man houdt, omdat de vader die hij kende toch een heel andere was dan degene die naar voren komt uit de dossiers.
Oninteressant aanhangsel
Hoewel het thema van Verbeterde editie op zich best interessant is, is de uitwerking ervan niet echt geslaagd te noemen. Door de eindeloze toevoeging van stukjes uit de rapporten van agent Csanadí en de commentaren daarop van Esterházy die allemaal nét niet interessant zijn als je Harmonia Caelestis niet hebt gelezen, is dit eigenlijk een nogal saai boek geworden. Als Esterházy wat meer sporadisch was omgegaan met deze rapportonderdelen en nog wat dieper op zijn eigen gevoelens was ingegaan had Verbeterde editie heel interessant kunnen zijn, maar nu is het weinig meer dan een aanhangsel van Harmonia Caelestis, dat voor degene die dat boek niet heeft gelezen weinig interessant is.
