Theater / Voorstelling

Het einde van de oorlog

recensie: De Theatercompagnie en KVS/Brussel - Lysistrata

Hoe beëindig je een oorlog? Het is een vraag waar eigenlijk niemand antwoord op heeft. De vraag inspireerde Aristophanes in 411 voor Christus tot het schrijven van het stuk Lysistrata. Het stuk werd op 03-03-’03 wereldwijd voorgelezen om te protesteren tegen de oorlog in Irak. Regisseur Theu Boermans van de Theatercompagnie vatte toen het plan op om het stuk opnieuw op de planken te brengen en hij vroeg de Oostenrijkse schrijver Gustav Ernst om het stuk te bewerken. Het eindresultaat is nu te zien in de coproductie van de Theatercompagnie en KVS/Brussel.

~

Zeven vrouwen bevinden zich al op het toneel als het publiek de zaal van het Compagnietheater binnenkomt. Twee kamermeisjes roken een sigaret op een hotelbed, een oosterse vrouw staat te koken en aan de linkerzijde hangen drie vrouwen verveeld in hun eigen tweepersoonsbed. Een westerse vrouw hangt voor een zuil met televisies, haar rug naar het publiek gekeerd. De mannen zijn aan het onderhandelen en de vrouwen wachten. Op hun mannen, op de vrede, op het einde van het geweld. Want het is de hoogste tijd dat oost en west vrede met elkaar sluiten. De vrouwen doden de tijd door met elkaar te praten, door een boek te lezen en door te klagen. De kokkin houdt een verhandeling over de kracht van goed eten, de hotelmanager moppert, de kamermeisjes filosoferen over het verschil tussen oosterse en westerse mannen.

Geen seks tijdens de oorlog

~

Eén vrouw kan het niet meer aan. Lysistrata (Marisa van Eyle), de vrouw van de president van de christelijk-westerse coalitie (Harry van Rijthoven), heeft genoeg van het geweld dat iedere dag via de televisie over haar uitgestort wordt en neemt een besluit. Geen seks meer zolang het oorlog is. ‘Ik wil me door mijn man niet meer laten neuken. Ik wil zijn nabijheid niet meer in mij geperst krijgen, die nabijheid van oorlog. Ik zal hem het bed uit gooien. Of de oorlog of ik. Dat zal hij begrijpen. Het enige dat hem zal dwingen het te begrijpen. De mannen mogen hun misdaden niet meer in ons kunnen ontladen. Niet meer in ons op krachten kunnen komen voor hun nieuwe misdaden.’

Optimaal presteren

Dan stormen de mannen binnen en wordt alles anders. De mannen worden vertroeteld en bewonderd, ze mogen snel hun frustratie even wegneuken, kunnen lekker schelden op hun opponenten en hoeven heel even niet aan de onderhandelingen te denken. Die zitten namelijk muurvast, de heren kunnen het niet eens worden. Het grootste struikelblok is de olie die het oosten bezit en het westen wil. De vrouwen slikken hun geklaag in, de mannen moeten immers optimaal presteren? Als de mannen weer afgedaald zijn naar de conferentiezaal is ook voor de andere dames de maat vol. Alleen Siba, de vrouw van de voorzitter van de Arabische Unie (Nazmiye Oral) houdt nog vast aan haar oude standpunt, zij blijft vooralsnog pal achter haar man staan (een rol van Saabri Saad el Hamus).

In de fantasie van Gustav Ernst krijgen de vrouwen de macht en mogen zij bewijzen dat ze het beter kunnen. De strijd gaat dan niet om olie, maar om drinkwater. De vrouwen gedragen zich net als de mannen, hun eigen belang staat boven alles en compromissen zijn moeilijk te sluiten.

Balans

De cast is een goede mix van oost en west, jong en oud, Vlaams en Nederlands. De verschillende talen hebben een heel natuurlijke plek in het stuk gekregen, maar op de een of andere manier komt Lysistrata niet helemaal tot zijn recht. Misschien waren de acteurs van hun stuk omdat de zaal bijna leeg was, dat zou kunnen. Maar het stuk mist ook een bepaalde balans. De makers hebben gezocht naar een balans tussen ernst en lichtvoetigheid, tussen snelheid en mooie teksten. Die balans is er (nog) niet helemaal. De actualiteit van het eeuwenoude stuk maakt veel goed. Want wat zou er gebeuren als de vrouwen van de huidige wereldleiders het voorbeeld van de strijdbare Lysistrata zouden volgen? Zou er dan vrede zijn?

Lysistrata is nog te zien tot 5 juni.