Zweterig en ongepolijst

In Young Adam is de seks zweterig en ligt pijn dicht bij genot. Het is het tegenovergestelde van de keurige Hollywood-seks waarbij vrouwen hun beha aanhouden in bed en hun make-up altijd blijft zitten. De meeste vrouwen in de film zijn geen schoonheden: ze hebben buikjes en hangborsten en de camera registreert dat feilloos.

Schrijver/regisseur David Mackenzie baseerde zijn film op het gelijknamige boek uit 1954 van de Schotse beatschrijver Alexander Trocchi. Joe is de nieuwe hulp van binnenvaartschipper Leslie (Peter Mullan). Over zijn verleden praat hij niet en niemand vraagt ernaar. Hij doorbreekt de sleur van het bestaan door de vrouw van de schipper (Tilda Swinton) te verleiden. De film opent met een andere doorbreking van die sleur: Joe vist met zijn baas een dood meisje in een niets verhullende onderjurk uit het water. Als zijn baas niet kijkt, legt hij zijn hand liefdevol op haar natte rug. Wat de relatie is tussen Joe en het meisje, is de vraag die je vanaf de eerste minuten bezig houdt. Als het antwoord halverwege de film wordt gegeven, besef je dat je inmiddels andere, boeiendere vragen hebt: wat drijft de zwijgzame Joe? Schuldgevoel, verveling, uitzichtloosheid of iets anders? Wat moet hij toch met die oudere vrouwen met kinderen? Hoe komt het dat hij vrij is en tegelijkertijd zo vast zit? Elk antwoord roept nieuwe vragen op en daardoor is het niet erg dat de dialogen schaars zijn.

Geen body double

Wat ook bijdraagt aan de kwaliteit van de film zijn het camerawerk en de prachtige composities: de dichte Schotse mist waarin het schip plotseling opdoemt; een schip dat van bovenaf gefilmd schuin het beeld uitvaart, terwijl Joe tegen de vaarrichting in loopt en dus stil lijkt te staan in het beeld; de troosteloze duisternis waarmee de hoofdpersonen het grootste deel van de tijd omringd zijn. Bovendien kun je in deze film zien hoe vooral Ewan McGregor (die overigens geen body double gebruikt) maar ook de andere acteurs, het beste uit zichzelf weten te halen.

Ongepolijst

Weinig dialoog, veel seks, fletse kleuren, een onbegrijpelijke titel (in de hele film komt geen Adam voor) en een kadrering die net zo belangrijk is als het verhaal. Ik geef toe dat deze typische filmhuisfilm voor sommigen misschien te traag of te ongepolijst is. Voor anderen – en ook voor mij – is het juist een herademing na al het plastic Hollywood-geweld van de afgelopen tijd.

Summier

De dvd van Young Adam bevat een paar summiere extra’s, die zijn samengesteld uit de EPK (electronic press kit) voor de film. Zo zijn er losse interviews met de acteurs en regisseur te zien, een paar minuten ongemonteerde beelden van de opnamen (B-roll) en twee versies (een langere en een kortere) van de making-of die hetzelfde materiaal gebruiken. Er is geen enkele aandacht voor de literaire oorsprong van het verhaal, voor de muziek van ex-Talking Head David Byrne of voor de diepere thematiek van Young Adam (hoewel er wel een tipje van de sluier wordt opgelicht over de titel). Voor een verdere analyse ben je dus aangewezen op de film zelf, en misschien is dat in het geval van Young Adam wel het beste.