Een welverdiende comeback

De vergelijking met Batman is snel gemaakt. Net als hoofdrolspeler Riggan is Keaton, na zojuist genoemde flop, enigszins in de vergetelheid geraakt. Dat Keaton toch de hoofdrol van superheld Birdman op zich neemt, getuigt van een grote dosis zelfspot en moed. Zijn comeback werd niet voor niets onlangs beloond met zijn eerste Golden Globe en nominaties voor negen Academy Awards.

Riggan Thomson is een Hollywoodacteur die in de jaren negentig hoogtij vierde in de rol van Birdman. Tegenwoordig herkent niemand Riggan meer en wordt hij gekweld door zijn eigen demonen, een mislukt huwelijk en een problematische vader-dochter relatie met Sam (Emma Stone). Hij probeert zijn comeback te maken op het toneel als acteur én regisseur met een adaptatie van een verhaal van Raymond Carver. Zo hoopt hij zijn relaties, zijn ego en carrière nieuw leven in te blazen. Wanneer de hoofdrolspeler op de vooravond van de voorpremière een tragisch ongeluk krijgt, neemt de egocentrische acteur Mike Shiner (hilarisch neergezet door Edward Norton), tevens vriend van actrice Lesley (Naomi Watts) diens rol over. De emoties lopen vanaf dat moment zowel ten als van tonele steeds hogerop.

Dansen met de camera

Het meest opvallende aan Birdman is de continuïteit. De film is één lange take die niet één keer wordt onderbroken. Tijd en ruimte vloeien moeiteloos in elkaar over en zijn niet van elkaar te scheiden. Iñárritu heeft op geniale wijze een realtime theaterfilm gemaakt waarin fouten niet zijn geoorloofd. De choreografie van acteurs, cameraman en crew is precisiewerk. Het gevoel dat je als kijker midden in het proces zit, wordt door Iñárritu nog meer opgevoerd door offscreen dialogen en half-afwezige acteurs. Daarnaast maakt hij van de immer onbereikbare acteurs menselijke wezens met gevoel, die moeite hebben met kritiek.

De maskers gaan af

De grootste confrontatie in Birdman is Riggan’s innerlijke worsteling en behoefte aan waardering van buitenaf. Wanneer het toneelstuk lijkt te mislukken, dreigt zijn alter-ego Birdman de overhand te nemen. De scheiding tussen realiteit en fictie vervaagt naarmate zijn ego in gevaar komt. Riggan lijkt letterlijk gevangen te zitten in zijn alter-ego, dat doet denken aan het eindeloze doolhof van nauwe gangetjes van het oude St. James Theater op Broadway waar Birdman zich afspeelt. Dat acteurs zichzelf te serieus nemen, wordt pijnlijk duidelijk in een zeer memorabele scène tussen Riggan en Sam waarin Sam Riggan’s zelfobsessie aan de kaak stelt en zegt dat hij er net zo min toe doet als ieder ander. De waardering waar hij zo erg naar snakt, is vluchtig en tegenwoordig alleen nog maar te vinden in de socal media.

Iñárritu haalt flink uit naar de hedendaagse honger naar faam. Mensen willen koste wat kost beroemd zijn, maar denken niet na over de gevolgen hiervan. Succes is een breed begrip en het zal binnenkort blijken of Birdman ook door de jury van de Academy Awards gewaardeerd wordt.