Perspectivitijd – Laan Irodjojo, Coen Ringeling, Callam de Ruijter en Jeroen Pomp

Jean Dubuffet introduceerde outsider art in de jaren ’50. Hij had een grote fascinatie voor de kunst van kinderen en mensen met een geestelijke beperking en verzamelde hun kunst in groten getale. Dubuffets interesse kwam voort uit de vreemde verhouding die outsider art met haar toeschouwers heeft. Bij het kijken naar outsider art is het namelijk niet de kunstenaar die dicteert, het is de toeschouwer die het werk gebruikt als woordenboek om de wereld van een buitenstaander te begrijpen.

Maar wat is er sindsdien met de outsider art gebeurd? Galerie Atelier Herenplaats in Rotterdam biedt het antwoord met Perspectivitijd. De tentoonstelling toont de begrippen tijd en ruimte gezien door de ogen van vier kunstenaars met autisme. Deze kunstenaars zijn in hun werk direct en eerlijk. Het is aan de toeschouwer om de conclusie te trekken en zo het concept te vormen.

Het verleden in het heden zien

Laan Irodjojo heeft buiten de galerie een groot schilderij in de openbare ruimte gerealiseerd. De stijl waarin Irodjojo schildert is zowel gestileerd als gedetailleerd. Grote vormen worden in zijn werk teruggebracht tot kleurvlakken waarin tal van ornamenten in precisie zijn uitgewerkt.

Bij het schilderen van gebouwen werkt Irodjojo vanuit een simpele constructie die steeds ingewikkelder wordt. Zo is de tekening te zien als een blauwdruk. Het verleden wordt herleeft tijdens het schilderen van het heden.

In een eigen wereld

Coen Ringeling tekent voornamelijk fantasiewerelden die refereren aan cartoons. Met strakke, illustratieve lijnen ordent hij alles wat hem interesseert. In zijn werk worden belangrijke symbolen uit de entertainmentwereld genadeloos direct door elkaar gebruikt en vermengd tot een open wereld van gedachtes.

Net als Ringeling maakt ook Callam de Ruijter fantasiewerelden. Deze fantasiewerelden lijken eenzijdig, maar zijn strikt functioneel opgezet. Met strepen en kleuren geeft De Ruijter zijn gemoedstoestand aan op de momenten dat hij aan de tekeningen werkt. Deze symbolen gebruikt hij later om terug te keren naar de emotionele conditie die hij had toen hij het werk uitvoerde. De voorstellingen begeleiden de bezoeker in het beleven van dezelfde emoties.

In de werken van Jeroen Pomp is het lastig om vormen te onderscheiden. De grote, explosief kleurrijke tekeningen zijn eerder geëxposeerd in het Stedelijk museum te Schiedam. Pomp tekent allerlei planten, dieren en figuren die hij nog niet kent naast elkaar, tot het geheel lastig te ordenen is. Zo heeft alles een eigen plek, maar is het totaalbeeld niet te overzien.

Toekomst voor outsider art

De werken uit Perspectivitijd worden begeleid door een filmpje dat een kijkje biedt in het leven van de kunstenaars. Ook is het mogelijk een van de kunstenaars bij een bezoek aan de tentoonstelling te ontmoeten. Deze mogelijkheid plaatst de expositie in een duidelijkere context. Het is te hopen dat outsider art met deze tentoonstelling (en wellicht vervolgtentoonstellingen) een plek krijgt binnen de hedendaagse kunstwereld.