‘Lezers mogen het best oneens zijn met me’

House besteedde veel aandacht aan de e-books, die eerder verschenen dan de gedrukte exemplaren. Hier voegde hij veel extra’s als foto’s, audio- en videofragmenten aan toe. Het eerste deel, Sutler, werd onlangs in het Nederlands vertaald. Hierin slaat Stephen Lawrence Sutler op de vlucht nadat hij medeplichtig is bevonden aan het verduisteren van 53 miljoen dollar.

Hoe bent u op het idee gekomen om de boeken als e-books uit te geven, nog voor de papieren versies verschenen?
Het idee werd voorgesteld door mijn uitgeverij, Picador, nadat ik de boeken had geschreven. Zij zochten naar een originele manier om de vier boeken uit te geven en hadden speciaal voor mij een team samengesteld dat met mij meedacht. We hebben ook lang gediscussiëerd of de boeken apart uitgegeven zouden worden of juist als één geheel. Op een gegeven moment stelde iemand het idee voor om de boeken digitaal uit te geven. Ik was erg geïnteresseerd en heb dat idee dan ook flink uitgebuit. Het gaf me namelijk de kans om extra materiaal als film- en audiofragmenten toe te voegen. Tijdens het schrijven was ik hiermee bezig geweest, maar ik wist toen nog niet wat ik ermee aanmoest. Dit was een goede manier om mijn ideëen fysiek te maken.
 
Daarnaast vond ik het leuk om met de structuur te spelen. Het derde boek, The Kill, gaat over een moord in een flatgebouw in Napels. Het verhaal wordt dag voor dag verteld door verschillende personages. Als lezer van de digitale editie krijg je de kans om het boek in verschillende volgordes te lezen. Het idee is dat je een muntje opgooit en afhankelijk van de uitkomst daarvan het boek chronologisch of per personage leest.

Betekent dit dat lezers van de papieren editie iets essentieels missen?
We zijn daar erg voorzichtig mee geweest. De boeken kunnen prima gelezen worden zonder de extra’s, die sowieso geen belangrijke informatie over het plot bevatten. Maar Sutler heeft een thrillerachtige structuur en hierdoor had ik niet altijd de ruimte om personages uit te kunnen diepen. De e-books boden me deze gelegenheid wel. Bovendien kunnen lezers van de papieren editie veel van het bonusmateriaal ook online vinden, dus ze hoeven niets te missen.

Ik ben wel van mening dat er meer mogelijk is met e-books. De opmaak van The Kills is nog steeds vrij traditioneel maar ik denk dat het mogelijk is om de grenzen van het digitale boek meer te verleggen. Bovendien beschikken steeds meer mensen over een tablet, dus je hoeft niet bang te zijn dat het maar voor een select publiek is.

Uw boeken spelen zich af in het na-oorlogse Irak. Wilt u een politiek statement maken met The Kills?
Nee, het is niet een direct statement dat ik wil maken. Hoewel ik wel een mening heb, is het niet mijn doel om die over te dragen aan de lezers. Ik vind het interessanter om een onderwerp vanuit verschillende kanten te belichten en er een discussie van te maken. Het lijkt me leuk om iets te schrijven dat mensen op verschillende manieren kunnen interpreteren. Mensen mogen het namelijk best oneens zijn met me.

Klopt het dat u geïnteresseerd bent in outsiders? Uw personages lijken zich vaak niet goed thuis te voelen in hun omgeving.
Inderdaad, het is een onderwerp waar ik graag over schrijf. Toen ik de eerste versie van The Kills af had, was ik best ontevreden. Ik vond het wat vulgair om enkel over een gruwelijke bloederige moord te schrijven. Vervolgens ben ik het boek grondig gaan herschrijven en ben ik meer de nadruk gaan leggen op de omgeving. Hoe ervaren de bewoners het om in een flatgebouw te wonen waar zo’n afgrijselijke moord is gepleegd? Hoe is het voor een buitenlander om ergens te wonen waar je de taal niet kent? Hoe is het om homoseksueel te zijn, of een crossdresser? Dit soort kwesties komen aan bod in het boek. Ik zeg niet dat otherness voor iedereen hetzelfde betekent, maar het roept wel vragen op. Gaat het om erbij willen horen? Of is het iets anders?

Ook Sutler is een buitenstaander. Hij is van middelbare leeftijd en heeft minder bereikt dan hij wellicht zou willen. Zijn huwelijk is gestrand en ook zijn loopbaan verloopt niet optimaal. Dan krijgt hij ineens een aanbod om onder geheimzinnige voorwaarden te komen werken in het Midden-Oosten. Waarom is hij niet wantrouwend wanneer hij een contract tekent waar iets duidelijk niet mee pluis is?
Sutler grijpt de kans om een nieuwe start te maken met beide handen aan. Hij geniet ervan om een ander persoon te worden. Ik herken dit heel goed van mezelf. Toen ik 28 was, verhuisde ik naar Chicago om daar mijn kunstopleiding af te ronden. Ik herinner me heel goed hoe ik daar helemaal alleen aankwam met enkel een paar koffers. Het was ontzettend eng, maar tegelijkertijd was het ook een fantastische ervaring die me echt heeft getransformeerd. Ik was me heel bewust van de vrijheid die het verschafte en daarom begrijp ik Sutler dus heel goed. Voor hem is het erg bevrijdend om in een nieuwe omgeving te werken waar hij geen geschiedenis heeft. Hij bedenkt zelfs een soort nieuwe persoonlijkheid voor zichzelf. Maar tegelijkertijd is hij natuurlijk erg naïef. Sutler denkt niet goed na over de intenties van zijn werkgever.

Sutler leest niet als een conventionele thriller. Wat is uw relatie met thrillers en hoe gaat u als schrijver met dit genre om?
Vroeger las ik veel thrillers. Ik merkte dat ze vaak dezelfde structuur hadden. Meestal draait het namelijk om het oplossen van een misdrijf. Er wordt bijvoorbeeld iemand vermoord en gaandeweg komt de lezer erachter wie de moord gepleegd heeft en met welke motieven. Ik vroeg me af wat er zou gebeuren als ik deze elementen weg zou nemen. Ik vind het juist interessant wanneer ik dingen zelf moet invullen. Zo behoudt fictie zijn vitaliteit. Veel thrillers zijn bloederig en kennen veel expliciet omschreven gruwelijkheden. Ik vond het leuk om dat te ondermijnen. Daarnaast heb ik ook dingen toegevoegd. Voor een genre waarin de dood zo belangrijk is, bestaat er maar weinig plaats voor rouw in de boeken. Ik heb dit wel in mijn werken toegevoegd omdat het iets is dat ik als lezer miste.

Ineens was daar vorig jaar die nominatie voor de Man Booker Prize. Hoe was het om te horen dat het boek de longlist had gehaald?
Dat was een geweldige ervaring. Ik had het niet verwacht, een uit vier delen bestaande thriller is  immers een vrij onconventionele keuze voor de Booker Prize. Maar mijn uitgever had veel vertrouwen in het project en dat was een flinke steun. De nominatie voelde voor mij dan ook als een soort bevestiging, iets wat je niet vaak meemaakt als schrijver. Bovendien begonnen mensen de boeken serieuzer te nemen na de nominatie. Zo verschenen er ineens veel meer recensies van.