Geromantiseerde blik op piraterij

De documentaire Last Hijack (Tommy Pallotta en Femke Wolting, 2014) combineert live-action en animatie om inzicht te bieden in de motieven van de Somalische piraterij. De film wringt echter op meerdere vlakken.

Last Hijack wordt vanuit het daderperspectief verteld. Dit maakt de documentaire een waardevolle toevoeging aan recente kapingdrama’s. In het ingetogen Kapringen (2012) bijvoorbeeld ligt de focus op de onderhandelingen om de bemanning van een gekaapt Deens vrachtschip vrij te krijgen. Spektakelfilm Captain Phillips (2013) toont de impact van een kaping op de Amerikaanse bemanningsleden.

In Last Hijack wordt live-action materiaal aangevuld met animaties, met name omdat de kapingen niet gefilmd konden worden. De film verschaft achtergrondinformatie over Somalië en plaatst de daden van de piraten in perspectief. De kapingen lijken in eerste instantie gerechtvaardigd. Westerse trawlers hebben de visserij, de belangrijkste bron van inkomsten van de Somaliërs, vernietigd. Vroeger waren piraten helden die miljoenen binnen sleepten. Tegenwoordig worden de kapers steeds vaker als criminelen gezien die onnodig gevaar lopen om gedood of gevangen gezet te worden. De grote organisatie die schuilgaat achter de kapingen – de piraten mogen maar een deel van de buit houden – blijft in deze film schimmig.

Pallotta en Wolting proberen de situatie van Mohamed invoelbaar te maken met krachtige, poëtische animaties en visualisaties van herinneringen. Onder andere een overstroming en stammenoorlogen in zijn jeugd worden verbeeld. Deze momenten dragen verklaringen aan voor de onverschillige houding van Mohamed. Indrukwekkend is het beeld van de piraat als een enorme roofvogel die met zijn klauwen een schip uit de zee vist. De animaties kwamen tot stand door zo’n honderd olieverfschilderingen van Hisko Hulsing (Junkyard) op 3D-omgevingen te projecteren. Helaas is het budgettekort hierin wel zichtbaar; figuren die in een afwijkende stijl geanimeerd zijn en de schokkerige bewegingen doen afbreuk aan de gedetailleerde schilderingen van Hulsing. De visualisaties zijn interessante aanvullingen, maar suggereren een emotionele diepte die Mohamed niet lijkt te hebben. Zodoende lijken ze een geforceerde poging om de piraat sympathieker te doen overkomen.

Frictie

Last Hijack wringt op meerdere vlakken. Het is bijvoorbeeld onduidelijk in hoeverre de visualisaties een interpretatie van de regisseurs zijn. Omdat Somalië te onveilig is, konden Wolting en Pallotta niet zelf naar het land. Op afstand regisseerden ze de lokale crew. In die afstand ligt waarschijnlijk ook het probleem van deze film: de regisseurs hebben niet echt tot Mohamed kunnen doordringen. De piraat en zijn daden blijven daardoor ongrijpbaar.