IFFR 2013

8WEEKLY besteedt uiteraard uitgebreid aandacht aan het 42ste Internationale Film Festival Rotterdam. Een festival dat gevierd en gewaardeerd is, maar dat ook onder druk staat om films te trekken die op andere festivals wellicht meer pers kunnen halen. En een festival dat, zeker in deze crisistijd, moeite heeft om de bezoekersaantallen van weleer te halen.

Het halen van die bezoekers staat en valt met de kwaliteit van het filmaanbod, hoezeer de organisatie ook probeert de filmbeleving op andere aspecten (food, drinks, talkshows, live muziek, dj’s, exposities, etc) te beïnvloeden. Hoe het staat met die kwaliteit valt hier de komende dagen te lezen. 

DEEL 1 |

In dit debuut van de Chinese regisseur en schrijver Chai Chunya volgen we aan de hand van de vier elementen, aarde, water, vuur, wind, de teloorgang van het Chinese platteland. Nu steeds meer mensen naar de grote steden trekken blijven doorgaans de ouderen en zieken achter. Een vrouw voorvoelt dat haar vader stervende is en keer terug naar haar geboorteplaats. Een tocht vol mysterieuze en magische gebeurtenissen. We maken kennis met een regisseur die een experimentele en creatieve geest heeft. Ondersteund met prachtige muziek en af en toe wonderschone vondsten, zoals het schaduwpoppenspel en de vertraagde vlucht van de duiven, weet de film een goede eerste indruk van zijn kunnen af te geven. (Ralph Evers)

Gepraat leidt af van visuele beleving

Gebo and the Shadow
Manoel de Oliveira • Portugal/Frankrijk, 2012
2.5

Produktief is Manoel de Oliveira zeker, de laatste tijd. In 2012 leverde de inmiddels 104 jaar oude regisseur twee films af, waarvan dit de laatste is. En ook daarvoor heeft hij niet stilgezeten. Zijn stijl van de laatste films is poëtisch en statisch, met prachtig verzorgde beeldcomposities. Ook in Gebo and the Shadow valt er voor het oog zeer veel te genieten. De film doet qua stijl denken aan de schilderijen van Petrus van Schendel, de meester van het avondlicht. De film is gebaseerd op een theaterstuk en is ook als zodanig opgezet, maar mist daarmee de juiste toon. Er wordt teveel gepraat, zeker op momenten waar stilte wordt verlangd.

Gebo, een gepensioneerde accountant woont samen met zijn vrouw Doroteia en schoondochter Sofia in een huis. Er heerst een spanning in deze film omtrent de zoon van Doroteia, João. Doroteia ziet in hem de ideale zoon, maar Gebo en Sofia weten wel beter. De situatie verandert dramatisch wanneer João plotseling op het toneel verschijnt. (Ralph Evers)

Yawn of the Dead

Beto ziet er niet zo goed uit. Elke ochtend is hij lang bezig om zich enigszins acceptabel te maken, door de wonden over zijn hele lichaam te verbergen. Beto blijkt namelijk een probleempje te hebben: hij is dood. Als een – jawel – zombie sleept Beto zich door het leven. Dromerig doet hij zijn werk als bewaker van een fitnesscentrum, omgeven door de fitte, springlevende lijven van mensen die ook constant met hun lichaam bezig zijn. Die, zo zou je kunnen zeggen, ook strijden tegen het onoverkomelijke verval. Honger naar dit mensenvlees heeft Beto echter niet; hij lijkt ook de enige ondode in zijn omgeving te zijn. Dat het rottende vlees in het warme Mexicaanse klimaat een verloren strijd voert is duidelijk. Zijn leven voltrekt zich als die van een oldskool zombie: traag. Debutant Hofmann laat het tempo van zijn hoofdpersonage het tempo van de film bepalen.

Met behulp van veel close-ups en geringe scherptediepte wordt Beto’s vaak dromerige wereldbeeld door cameraman Matías Penachino verbeeldt. Zonder effectbejag – maar daardoor niet minder onsmakelijk – is bovendien de lichamelijke onttakeling van Beto in beeld gebracht: de kleding die aan zijn wonden blijven kleven, het aan elkaar plakken van de gapende snee in zijn zij (een verwijzing naar het lijden van Jezus?), of de levende maden die hij uit zijn huid vist. Los van de onsmakelijke beelden is dit een origineel en onalledaagse, stilistisch fraaie zombiefilm met een paar verrassend humane momenten. (Marcel Westhoff)

Getergde leeuwen

Philip Seymour Hoffman is Lancaster Dodd, de master uit de titel, een leider voor zijn mensen. Maar hij is ook een letterlijke meester voor Freddie Quill (Joaquin Phoenix). Die is als een leeuw die getemd moet worden, een man zo laag gezonken dat slechts vooruitgang mogelijk is. Een ideaal testsubject voor de theorieën van Dodd. Die staat op het punt, na vele omzwervingen langs andere professies, zijn eerste zelfhulpboek te publiceren. Door zijn charisma weet hij zijn ideeën met overtuiging te brengen, zeker aan een zo leeg canvas als dat van de dolende Freddie. Alhoewel die wel zeer ontvankelijk is, maar geen idee heeft wat de bedoeling van al dit zelfonderzoek en gegraaf in het verleden is. Hoffman zegt ergens letterlijk dat de mens geen dier is, maar hij heeft een dier nodig voor zijn experimenten en als tegenhanger voor zijn eigen ego. De manier waarop ze om elkaar heen draaien en elkaar aftasten is een oerthema uit de film, de botsing tussen rede en emotie, tussen protagonist en antagonist. Tussen het Apollinische en het Dionysische element in de mens.

Hoffman en Phoenix zijn twee kanten van dezelfde medaille. Ze hebben elkaar nodig. Beiden zijn ook lichtgeraakt en ontvlambaar, maar waar zich dat bij Quill uit in lang aangehouden woede-aanvallen explodeert Dodd op die momenten dat er te lang aan zijn denkbeelden is gezaagd. Anderson gebruikt de relatie van Dodd’s theorieën met de Scientology-religie niet om commentaar te geven op die beweging. Uit de film spreekt eerder een waardering voor het levenswerk van oprichter L. Ron Hubbard. In zijn visie gelooft Dodd oprecht dat mensen beter af zijn als ze hem volgen, en dat geldt dus ook voor Hubbard. Maar dat aspect van The Master komt ook niet goed uit de verf. De film wordt stuurloos zodra Anderson focust op de beweging en de oefeningen die Dodd doet met zijn volgelingen en met zijn testsubject Freddie. Alsof hij niet precies weet wat hij er verder mee moet. Uitzonderingen zijn de scènes waarin Dodd bevraagd wordt en omstanders of gelovigen twijfelen aan zijn visie. De woede die opborrelt in de anders zo aimabele Dodd is schitterend om te zien. En op die momenten dat Anderson zich concentreert op de band tussen de twee mannen is de film zelf dan ook echt meesterlijk. Het is werkelijk een genot naar de acteerkanonnen (en overigens ook naar de ijzersterke Amy Adams als Dodds vrouw, de drijvende kracht achter de beweging) te kijken. (Erik Kersten)

Heldere visie op een getroubleerde jongen

Het is moeilijk te geloven dat Simon een studie neuroscience (met als specialisme de relatie tussen het brein en het oog) heeft afgerond en zijn thesis zelfs heeft gepubliceerd. Simon is namelijk een zeer getroubleerde jongeman. Hij heeft geen moeite om mensen te leren kennen en ze aan zich te binden, maar hij mixt gevoelens van empathie en zelfs liefde met een veel koelere behandeling. Steeds als een echte band binnen bereik is steken eigenbelang en bindingsangst de kop op. ‘Je bent een lafaard en een leugenaar’ zegt Victoria, de mooie prostituee die verliefd om hem leek te worden maar botst met zijn donkere kant.

Ze heeft gelijk, maar Simon is ook meer dan dat. Er zit toekomst in de Newyorkse student die in Parijs is belandt, maar het zal heel wat zelfreflectie en mental repair vergen om daar te komen. Simons onderzoeksonderwerp wordt visueel ingezet om zijn getroubleerde blik te laten zien, schuivend van focus naar abstractie. De film toont zowel zijn empathische als gemankeerde kant en geeft een eerlijke kijk op seksualiteit en de behoefte van de mens naar geborgenheid en liefde. (Erik Kersten)

Het plan en de uitwerking

Wasteland
Rowan Athale • Groot-Brittannië, 2012
3.0

Een toegetakelde Harvey (Luke Treadaway) wordt door een politierechercheur (Timothy Spall) in een verhoorcel aan de tand gevoeld. Harvey doet uit de doeken hoe hij een aantal weken hiervoor, na een jaar ten onrechte vast te hebben gezeten, de gevangenis uit kwam, warm werd onthaald door zijn drie beste vrienden (evenals zijn ex) aan wie hij al snel zijn plan ontvouwt. Een plan waarin niet alleen een nieuwe toekomst gegarandeerd lijkt voor het vriendengroepje door het geldbedrag wat het oplevert, maar waarin meteen ook wraak wordt genomen op de crimineel die zorgde dat Harvey destijds de bak in draaide. 

We hebben het eerder gezien: een paar rap van de tongriem gesneden, immer met elkaar dollende good guys, een charismatisch enge boef (Neil Maskell uit Kill List), wat couleur locale, een kluis vol geld en een plan. Voeg hierbij een flitsende montage waarin de voorbereidingen van de klus snel wordt geschetst en – we zien ‘m al mijlenver van tevoren aankomen – een ‘verrassende’ twist aan het eind. Nieuw is het allemaal niet, maar het wordt degelijk en met vaart door debutant Rowan Athale verteld. Een vermakelijke heist-film, waarbij de kijker het verstandelijk vermogen zo nu en dan even op een laag pitje kan zetten. Wasteland is uiteindelijk namelijk een stuk minder slim dan hij probeert te zijn. (Marcel Westhoff)