Schimmenspel tussen MI5 en IRA

Het Noord-Ierse conflict in 1993. Er lijkt langzamerhand een oplossing te komen in de slepende strijd van enkele decennia, waarin verregaande onderhandelingen plaatsvinden. Beide partijen zitten dan wel aan tafel, maar met name de Britten staan nog wantrouwend tegenover hun gesprekspartners. Er wordt geweldloosheid gepredikt, maar de IRA blijft actief met terreurdaden. In deze woelige tijd duikt Shadow Dancer in de republikeinse kant van het conflict. De familie McVeigh uit Belfast is de spil van de film; twee broers en een zus (met kind) wonen in bij hun moeder.

De stille druk

De Noord-Ierse Colette (Andrea Riseborough) wordt gepakt als ze probeert een bom in de Londense metro tot ontploffing te brengen. Ze komt uit een nest van terroristen: haar broer Gerry zit diep in het IRA-leiderschap, en broer Connor regelt vergeldingen hier en daar. De Britse veiligheidsdienst zet Colette onder grote druk om haar eigen familie te bespioneren. Clive Owen speelt MI5-agent Mac die is opgezadeld met de opdracht haar voor zich te winnen en bruikbare informatie los te krijgen. Colette wordt daardoor een speelbal van de Britten en raakt thuis in groot gevaar.

Al vanaf het eerste moment dat we Colette leren kennen is het de stugheid van de hoofdpersoon die opvalt. Een getergde, maar ook sterke vrouw die veelzeggende stiltes laat vallen. Haar persoonlijkheid maakt haar handelen schimmig, zelfs voor de familie om haar heen; het is de ondertoon voor een film die bol staat van scènes met niet gestelde en onbeantwoorde vragen. Vlak voor een volgende afrekening bijvoorbeeld overheerst alleen een zenuwslopende stilte tussen de daders. Colette weet met moeite deze onduidelijkheid te benutten, maar het duurt niet lang voordat ze zich moet verantwoorden over haar mislukte aanslag.

Geweld in de huiskamer

Het is intrigerend om te zien hoe doodnormaal het geweld binnendringt in de huiskamer van het Noord-Ierse gezin. Een zeer realistisch drama waarin de IRA met veel respect wordt weergegeven. Ze worden geportretteerd als nuchtere Ieren die niet de uitstraling hebben van terroristen en het valt in hun gesprekken maar af en toe te bespeuren. Het bloedige gevolg wordt door de regisseur niet goedgepraat, maar is geconstateerd als feit in een door geweld verstoorde samenleving.

Geweld is zeer identiteitsbepalend, en Shadow Dancer maakt dit met zijn personages in alle facetten duidelijk. Dat Colette hier op eieren loopt is ook niet bijzonder: alles wordt geregeerd door de reactie op bedreiging van buitenaf, dit geldt eveneens voor Mac binnen MI5. Iedereen heeft op zijn eigen manier ook iets te verbergen voor de anderen en al deze schimmigheid leidt tot een ingenieus plot. Een waardig afsluiter voor een van de beste thrillers van het jaar, met een ijzersterke rol van Andrea Riseborough. Zij laat Clive Owen ver achter zich in een rol die prijzen waard is.