Grijstinten in een roze omslag

Een verraderlijke omslagtekst omdat de jeugd van hoofdpersoon Maria Zegman helemaal niet zorgeloos is. Maria heeft een autistische en soms gewelddadige broer, een streng gelovige moeder en een watje van een vader. Een combinatie van elementen die het leven van Maria niet meteen laten overstromen van geluk. Gooi daar nog een dominee tegenaan die wel héél veel invloed op haar moeder uitoefent, een vettige domineeszoon die een pervers oogje op Maria heeft en een gebrek aan vriendinnetjes en je snapt dat het leven van Maria zo zijn lastige kanten heeft. 

Een typisch coming of age verhaal
Gelukkig is daar vriendinnetje Alice. Alice is de dochter van pensioneigenaren Henry en Barbara. En in dit pension Van Aertsen beleeft Maria haar gelukkigste momenten. Een paar van die gelukkige momenten zijn misschien zelfs iets té gelukkig. Maria’s moeder en de dominee voeren echter een kruistocht tegen deze sodom en gomorra van het dorp. Ongetrouwde stellen kunnen er namelijk een liefdesnacht doorbrengen, iets wat de gemiddelde gelovige zal vullen met afkeer.

De S-machine is een typisch coming-of-ageverhaal over een opgroeiend meisje in een moeizame gezinssituatie, over een eerste liefde, hoop en verlies. En daarmee blinkt Manon Duintjer dan ook niet uit in originaliteit. Maar een debuut hoeft niet meteen alle literaire tradities te doorbreken om aangenaam leesvoer te zijn. Tradities zijn er tenslotte niet voor niets. En De S-machine past prima in deze traditie.

Meeleven in grijstinten
Als lezer leef je al snel mee met hoofdpersonage Maria en ben je benieuwd hoe zij zich door de gebeurtenissen in haar jeugd heen slaat. De verstikkende sfeer van huize Zegman, de frivole vrijheid in pension Van Aertsen: het neemt de lezer mee door de emotionele pieken en dalen van het jonge leven van Maria. Maar zoals altijd in het leven kan alles zomaar in één keer omslaan. Alles heeft zijn keerzijde.

De mooie momenten in het pension hebben ook een duistere kant en de bemoeizuchtige, fanatiek gelovige moeder blijkt ook een warme kant te hebben. De wereld is niet zwart-wit. En ook de wereld van Maria dus niet. In De S-machine komen veel grijstinten voor. Maar dat zorgt er niet voor dat dit boek een grijs muisje is geworden. Hoewel ­De S-machine de grondvesten van de hedendaagse literatuur niet zal laten schudden, is het een aangenaam leesbaar verhaal geworden waar je als lezer in meegenomen wordt.

Opgroeiende schrijfster overwint eerste obstakel
Manon Duintjer weet een sfeer neer te zetten die de lezer raakt en doet meeleven met het hoofdpersonage. Dat ze daarvoor niet tot het literaire gaatje gaat is voor een debuut niet zo’n ramp. Ze weet door haar manier van schrijven een heel geloofwaardig personage neer te zetten, wier problemen en pleziertjes zeer herkenbaar zijn. Hierdoor wordt de lezer vanzelf door het verhaal meegenomen op weg naar Maria’s volwassenheid en voel je stiekem ook je eigen jeugd weer even oplaaien.

Maar misschien dat Duintjer in haar volgende boek wat meer kleur aan de grijstinten kan toevoegen. Dat zou een verder aangenaam boek verder boven de massa uittillen. Maar alle begin is moeilijk, en Duintjer heeft zich prima door deze eerste uitdaging heen geslagen. Dit is een coming-of-ageverhaal van een schrijfster die de eerste stappen op weg naar volwassenheid heeft gezet.

Benieuwd naar dit boek? Bekijk ook het filmpje van De S-machine.