Vers vlees

De Rijksakademie staat bekend om haar experimentele karakter en ze doet haar naam wederom eer aan. Er zijn meerdere indrukwekkende tentoonstellingen te zien, zoals die van Isabelle Andriessen, Sonia Kacem, Rutger de Vries, Claudia Martinez Garay en Anna Dasović. Opvallend is dat een groot aantal kunstenaars het werk dit jaar dichtbij zichzelf en de menselijke ervaring houdt. Ook is er een aantal kunstenaars op zoek geweest naar het uitputten van onze huidige beeldcultuur en de ontwikkeling daarvan, sinds de jaren 80 van de vorige eeuw. Deze digitale werken zijn minder treffend, omdat zij vaak in herhaling vallen.

© Isabelle Andriessen, Plastic Coma. Foto: Dorien Immig.

Dicht bij haar werk staat kunstenaar Isabelle Andriessen (1986, Nederland). De lichamelijkheid van haar werk valt niet te ontkennen. Ze heeft een installatie gecreëerd die gaat over verval, ziekte en transformatie. Naast een aantal grote, pukkelige objecten dat in staat van ontbinding is, heeft zij een sterke, letterlijk misselijkmakende lijkengeur in haar werk gecreëerd die in de hele gang overheerst. Een onprettige, maar overtuigende installatie.

© Sonia Kacem. Foto: Dorien Immig.

Daarnaast is het werk van Sonia Kacem (1985, Tsjechië) te zien, die van huidkleurige latex een huiselijke SM-kamer heeft weten te creëren. Daartegenover plaatst zij haar keramische objecten, welke hetzelfde kleurenschema aanhouden als die van de latex en lijken op grote stukken tapijt, die weer verwijzen naar huiselijkheid. Zelf omschrijft zij haar installaties als een “scenografisch beeld waarbinnen het lichaam mag rondzwerven,” alhoewel het werk geen verloren indruk maakt en er van ‘zwerven’ geen sprake is. Toch is haar werk goed vanuit het lichaam te benaderen, door de kleuren, de omvang en de huiselijke verwijzingen.

© Rutger de Vries, Spectrum. Foto: Dorien Immig.

Rutger de Vries (1987, Nederland) lijkt met zijn kamer vol gekleurde graffiti zo van de straat te zijn geplukt. Geen tag op de buitenmuur, maar een verfexplosie binnen de muren van de Rijksakademie. Uit zijn werk spreekt een zoektocht naar een brug om (zijn) street art en kunst in de publieke ruimte te verenigen met het tonen van kunst in de studio of galerie. Hij brengt de buitenwereld op een vrolijke manier naar binnen.

Het werk van Claudia Martinez Garay (1983, Peru) heeft een cultureel-maatschappelijke noot.  Zij deed onderzoek naar hoe culturele artefacten worden gemaakt, bewaard, veranderd en doorgegeven – en hoe kolonialisme dat heeft beïnvloed. De bezoeker ziet een kamer met overzichtelijk gerangschikte ‘gevonden voorwerpen’ of de overblijfselen daarvan. Ook is er een film te zien waarin een object in gevangenschap tot leven komt, door middel van een voice-over. Een filosofisch en metaforisch werk over vrijheid en gevangenschap.

Sinds 2015 is kunstenaar Anna Dasović (1982, Nederland) bezig met haar persoonlijke en politieke onderzoek naar de documenten en bewijsstukken in de zaak Srebrenica en de oorlog in Bosnië in 1995. Zij laat de wat aarzelende Nederlandse pers zien, evenals verklaringen van het Nederlandse leger in die tijd. Daarnaast is een aantal foto’s tussen de bomen enorm vergroot, om het belang van beeldmateriaal als bewijs te laten zien. Het is een installatie die uitnodigt om met de kunstenaar mee op onderzoek te gaan.

Van een groot aantal werken kan gezegd worden dat ze dichtbij de kunstenaar en daarom dichtbij de bezoeker staan; de persoonlijke interesse of zelfs obsessie van de kunstenaar schemert door het werk heen, om de bezoeker op directe wijze te raken. Het werk overtuigt in haar integriteit en authenticiteit. De kunstenaar op de Rijksakademie heeft een stapje richting zichzelf gezet, terwijl zij het experiment en het onderzoek in ere houdt. Er vindt een verschuiving plaats van conceptueel werken naar conceptueel werken vanuit de ervaring en dat is goed nieuws, want de kunstwereld kan wel een reality check gebruiken.

Afbeelding bovenaan artikel: RijksakademieOPEN, Tomek Dersu Aaron.