Stad 8

Doken we vorig jaar de straatjes, gaten en hoeken ten oosten van de ringbaan in, dit jaar was het de bomenbuurt ten westen van het kerkhof op de Bredaseweg die we verkenden tijdens de avontuurlijke stadwandeling.

Na een gastvrije ontvangst door de

bewoners van het Lindeplein met koffie, thee én originele zeemansliederen van de Rotte Herders gaan we op pad. Dahaag, zwaaien de zangers, de violiste en de Lindepleiners ons uit.

We zijn nog niet onderweg of we duiken een steegje in dat we zonder gids zo voorbij zouden zijn gelopen. Een deur gaat open. Nergens aankomen, kijken met de ogen, is het devies, en vooral goed luisteren. Ook ruiken is hier onvermijdelijk; de lucht van papier en drukinkt komt ons tegemoet. Maar wat toch het meest opvalt terwijl we tussen de pakken papier en drukpersen van drukkerij Gianotten doorlopen, zijn de geluiden die uit de schappen komen en ons omringen. Stemmen, muziek, gelach. Een sprookjesachtige soundscape van Jeroen Strijbos en Rob van Rijswijk die ons doet geloven dat er op deze vrijdagavond ‘gewoon’ wordt doorgewerkt.
Veel tijd om erover na te denken, hebben we niet. We staan zo weer buiten. Om de hoek herkennen we een poster waarvan er ook op het plein al een boel hingen. Erop staat zanger/entertainer Michael van Dun, een Jan Smit-achtige type. Raar, zo’n jongen past toch helemaal niet tussen de hoge kunsten die we vanavond zullen gaan zien? Nou goed, ons niet te veel laten afleiden, want dan missen we de volgende act.

Eigen graf

Hey, die man daar, in dat donkere hoekje naast de kerkhofpoort, die lijkt verdomd veel op stadsdichter Nick J. Swarth. Inderdaad, het is ‘m. Maar niet zoals vorig jaar in een strak pak zijn geliefde Tilburg bewierokend, maar in een overall zijn eigen graf gravend. Hij doet dat aan de hand van een goed opgebouwd en grappig verhaal over een kever; eerst een beestje, dan een auto en vervolgens de redding van de lelijke stad die Tilburg zou zijn.

Nog nagiebelend worden we een kunstgrasveldje op geschoven. Bij de feesttent erop staat een bord ‘Besloten feest’, maar onze gids doet toch een poging ons binnen te sluizen. Niks ervan, eerst een speech, zegt een jongeman bij de tent. Wie het Tilburgse cultuurlandschap een beetje kent, had in de ‘uitsmijter’ meteen Jeroen herkend en kan daar eenvoudig de naam van zijn maatje Leonard bij plakken. Die steekt binnen schutterend een standaardtoespraak af tussen de herrieschoppende feestgangers. Die staan natuurlijk op band, en het zou ook echt iets voor deze ‘Tilburgse absurdisten’ zijn als we nooit binnen zouden mogen. Verrassing, wel dus! Door een dik pak rook tasten we ons een weg naar het podium, waar Leonard onder de sfeervolle glitterbol een oervals lied ten beste geeft.

Optreden afgelast

We zijn nog niet de poort uit of er komen fanfarische klanken op ons af. Op de hoek van de straat speelt actieband ‘De Eeuwigdurende Bijstand’ een deuntje over de teloorgang van de sociale voorzieningen in ons land. Hoe actueel hun aanklacht ook is, ze staan ocherrem alleen op de barricades, want anno nu demonstreren we niet meer zoals in de goeie ouwe jaren tachtig. Overigens wordt mijn aandacht wel afgeleid van deze strijdlustige, muzikale lieden, want op een raam hangen posters van zanger/entertainer Michael van Dun: “Optreden afgelast wegens gesloten”. Wat is dat toch? Komen we vast nog achter, want nu is wel zeker dat het bij deze wandeling hoort, dat kan niet anders.

Een paar deuren verder gaan we kruipdoor sluipdoor in een schattig art deco-pandje naar een minuscuul zaaltje. In dit verborgen theatertje Sapperlipopet geeft choreografe en danseres Ulrike Doszmann als een volleerde comédienne een hilarische demonstratie van onvermogen om je in een te krappe lange rok voort te bewegen. Gracieus is anders, hoe ze haar best ook doet…
Het volgende art decopand wat we binnengaan, is ook heel bijzonder. Het is een van de weinige Brabantse voorbeelden van (onder anderen)

Rietvelds stroming De Stijl. In de oude bakkerij, vandaag de dag ontwerpstudio, krijgen we een korte lezing over de architectonische geschiedenis van deze wijk. Veel is verloren gegaan, maar genoeg is bewaard gebleven, zo zien we vanavond ook buiten dit schitterende pand.

Van oud naar nieuw

Van oud wandelen we naar nieuw: een groot gebouwencomplex met een betonnen binnenplaats. Tussen de hekken aan de straat en aan het pleintje staan pilaren. In dit wat grimmige, desolate decor geeft T.r.a.s.h.’s Guilherme Mioto een even kort als heftig optreden. Moderne dans van de bovenste plank op live gespeelde vioolmuziek.

Aan de overkant van de straat worden we nogal lomp ontvangen door een stelletje uitsmijters. Gelukkig ligt het er net te dik bovenop om bang van te worden, anders hadden we niet eens binnen gewild in deze Hall of Fame met z’n kitscherige seventies-uitstraling. Een sterk contrast met het bescheiden optreden in een klein, donker zaaltje binnen, waar de Iranese Roya Kashane een onverstaanbaar en toch enigszins begrijpelijk gedicht van landgenoot Afshin Ellian voordraagt over stadsgenootje Marietje Kessels. Dit meisje werd in 1900 misbruikt en vermoord gevonden in een kerk in de Noordhoek en is anno nu inspiratiebron voor weerbaarheidstrainingen van schoolkinderen. Opnieuw een stevig contrast naar het volgende optreden in een belendende, enorme, lichte zaal; skatehall Ladybird. Daar een vet cool optreden van de snelle band Reckless, die wat stuntende skaters passend begeleidt. En op de uitweg een lekker snel stukje tosti van de lieve dames van Heet Brood, qua sfeer vermoedelijk geïnspireerd door Liesje Diemonts cafetaria ’t Hartje.

Wijkcentrum De Boomtak

En dan, voor het hoogtepunt van de avond, over naar wijkcentrum De Boomtak, waar we naast koffie en thee worden getrakteerd op een inhaken-erbijzijn optreden van, jawel, de enige echte zanger/entertainer Michael van Dun. Hij krijgt er de sfeer goed in, maar het moet gezegd dat ie z’n Amsterdams/Volendamse accent best mag vervangen door authentiek Tilburgs – sorry, Goirles.

We gaan naar het einde van de tocht. Met een mp3-speler in de hand en oordopjes in onze oren horen we de geluiden van een bedrijvige stad: verkeer, de kerkklok, een stem die vertelt over het leven. Maar net als de geluiden in de drukkerij aan het begin heeft het een beetje een surrealistisch, magisch sfeertje. Regisseur van De Kwekerij Joris van Midde en componist bij dansgezelschap LaMelis Joost van Dijk hebben een bijzonder tochtje in elkaar gezet. En geloof het of niet, maar hun hoorspel is zo speciaal dat je nauwelijks vreemd opkijkt als je aan het eind van het parkje een echte olifant ziet opdoemen. Wauw, dat is gaaf, zo rond elven in de avond in een

donkere stad waar je door alle bijzondere ervaringen al lang de weg kwijt bent geraakt.
De apotheose wordt verzorgd door choreografe LaMelis, die voor haar nieuwste buitenvoorstelling tientallen kwetsbare meisjes in witte jurkjes-met-verpleegsterskruisje hun weerbaarheid laat tonen – de bokshandschoenen spreken boekdelen. In een strakke choreografie op een kleurrijke boksring vechten de allemaal op elkaar gelijkende roboteske meisjes zich een weg door het leven, in harmonie met het futuristische gebouw van de CZ. Later deze zomer staan ze in een langere versie als openingsvoorstelling op een andere demonstratie van Brabants talent: Festival Boulevard in Den Bosch.

Stad 8 zit er weer op. Een bijzonder initiatief, deze culturele stadswandeling. Het theater en zijn liefhebbers ontdekken een wijk waar ze anders nooit zouden zijn gekomen. En aan de andere kant ontdekt de wijk het theater, doordat veel nieuwsgierig geworden buurtbewoners de wandeling meelopen en zo in contact komen met voorstellinkjes die ze anders misschien nooit zouden hebben gezien. Prachtig tweerichtingsverkeer.
En zo heeft creatief Tilburg weer een product dat het beslist verdient te worden geëxporteerd naar andere (makers)steden, net als de maandelijkse proeverijavondjes van L’Avventura in de NWE Vorst die langzaam maar zeker navolging krijgen in het hele land.

Voor informatie over L’Avventura en de theatrale stadswandelingen klik hier.