Op zoek naar oorspronkelijkheid

Carver (1938 – 1988) geldt als een van de grootste Amerikaanse auteurs van de twintigste eeuw. Hij schreef romans en gedichten, maar staat vooral bekend om zijn bijdrage aan de revival van het Amerikaanse korte verhaal in de jaren 80. Een sleutelrol in deze revival vormde de bundel Waar we over praten als we over liefde praten. In zeventien verhalen schetst Carver een onthutsend beeld van de Amerikaanse middenklasse. Plaats delict zijn vaak de buitenwijken, waar zich tragedies tussen man, vrouw, oud en jong afspelen. Thema’s als drankmisbruik, overspel, geweld of een combinatie daarvan komen in elk verhaal terug en laten de lezer met een onthutst gevoel achter.

Gordon Lish

Oorspronkelijk gaf Carver zijn bundel de titel Beginners mee. Het was Gordon Lish, Carvers redacteur en vriend, die het werk uitbracht als What we talk about when we talk about love. Deze naamsverandering is echter nog maar het topje van de ijsberg. Eind jaren ’90 doet auteur D.T. Max in een onthullend artikel in The New York Times verslag uit van zijn onderzoek naar het oorspronkelijke manuscript. Hij ontdekt de vele wijzigingen die Lish doorvoerde. Zo sneed Lish rigoureus in Carvers teksten: Waarover we praten als we over liefde praten is zo’n vijftig procent korter dan Beginners. Sommige passages schrapte hij geheel, wat het plot van een aantal verhalen compleet veranderde.

Daarnaast herformuleerde Lish Carvers woorden. Vergelijk bijvoorbeeld onderstaande passages uit ‘Willen jullie niet dansen?’, een verhaal over een man die op een dag zijn gehele inboedel in zijn voortuin te koop aanbiedt. Het meisje dat met haar vriend een aantal meubels overneemt, denkt in deze passage terug aan de bijzondere avond waarop ze uiteindelijk samen op het bed in de tuin in slaap vielen.

Er was nog iets, dat wist ze, maar ze kreeg het niet onder woorden gebracht. Na verloop van tijd hield ze erover op. (Uit: Beginners)

Er was nog iets mee, iets wat ze zichzelf probeerde te horen zeggen. Na verloop van tijd gaf ze het op. (Uit: Waarover we praten als we over liefde praten)

Onenigheid

Lezers van Carver zijn flink verdeeld over Lish’ bewerkingen. Er valt natuurlijk wat voor te zeggen dat Lish het redigeren te ver heeft doorgevoerd. Immers, het dusdanig bewerken van teksten lijkt meer op co-auteurschap. En toch staat enkel Carvers naam op de kaft. Bovendien lijken sommige aanpassingen onnodig. Bovenstaande fragmenten tonen sterke overeenkomsten in zowel lengte, boodschap en stijl. Het roept de vraag op of het echt nodig was dat Lish deze en vele andere zinnen op dergelijke wijze aanpaste.

Desalniettemin zou het niet juist zijn Lish’s bijdrage compleet te verwerpen. In de vorm van Waar we over praten als we over liefde praten verwierven deze verhalen internationale bekendheid. Bovendien werden de teksten juist geprezen om hun minimale karakter. Hoe Carver zelf in dit dispuut stond is nooit helemaal opgehelderd. Bekend is dat hij sterk aarzelde na het zien van Lish’s aanpassingen. Toch heeft hij het drukken van het boek niet tegengehouden. In latere interviews bedankt hij Lish zelfs en houdt hij hem verantwoordelijk voor de ontwikkeling van zijn stijl.

Twee versies

Er gaat een voortdurende dreiging uit van Carvers teksten. Alledaagse ruimtes worden plots het podium voor een breed scala aan narigheden, variërend van onenigheid over de spelregels in een bingohal tot een berggebied waar een stel meisjes wordt opgejaagd, verkracht en vermoord. Carvers visie op het leven van de middenklasse in de jaren ’60 en ’70 is dus zeker niet rooskleurig. Gelukkig biedt hij zijn personages hier en daar een sprankje hoop, waarmee hij zijn verhalen van een zekere tederheid voorziet.

De door De Bezige Bij in 2010 uitgegeven vertaling door Sjaak Commandeur is getiteld Beginners, maar bevat naast Carvers oorspronkelijke teksten ook de door Lish geredigeerde verhalen. Dit stelt lezers in staat Beginners en Waarover we praten als we over liefde praten naast elkaar te lezen en te vergelijken. Waar Carver de neiging heeft zijn verhalen ‘af’ te maken, geeft Lish de verhalen vaker een open einde. Als lezer maak je zelf uit wat je aanneemt en van wie.