De verbeelding centraal

Dat het team van Sonsbeek 2008 informatievoorziening als een belangrijke taak ziet, wordt duidelijk door het feit dat ze de met veel zorg gemaakte bezoekersgids en catalogus relatief laag in prijs hielden. Het compacte bezoekersgidsje met daarin alle op locatie gefotografeerde werken, een plattegrond, kunstenaars- en tentoonstellingsinformatie zal voor velen volstaan, omdat dit op het eerste gezicht al zo volledig lijkt. Maar wie de catalogus doorbladert zal zich vrijwel zeker laten verleiden door de rijkheid aan beeldmateriaal en de uiteenlopende suggesties die worden gedaan voor het herbeleven van Sonsbeek 2008.

Lees meer over Sonsbeek 2008: Interview Anna Tilroe, artistiek leider | Recensie tentoonstellingscatalogus | Recensie tentoonstelling | Recensie van de voorafgaande processie

De catalogus is volgens een artistiek directeur Anna Tilroe dan ook een uniek boek; ‘Het bekent echt een omwenteling voor hoe je met kunst om kunt gaan.’ Hiermee refereert ze vooral aan het hart van het boek. Naast de informatie over en verschillende visies op het thema en de kunstwerken, wordt de basis van het boek gevormd door een serie pagina’s vol met zeer divers beeldmateriaal, verzameld rondom de 26 kunstwerken van de tentoonstelling.

Een associatief alfabet

De lezer/kijker krijgt met de catalogus een glimp geboden van de visuele rijkdom die aan een idee van de kunstenaar ten grondslag zou kunnen liggen. Zou kúnnen liggen, want het beeldmateriaal is niet door de kunstenaars zelf maar door schrijver en kunstenaar Cornel Bierens geselecteerd. Hij bouwde er een associatief beeldverhaal mee dat connecties legt tussen de elkaar opvolgende kunstwerken (een volgorde die overeenkomt met de processie). De verzamelingen beeldmateriaal voorzien de kunstwerken niet alleen van de soms in het park ontbrekende context, maar bieden bovendien schetsvoorstellen en ander werk van de kunstenaars, wat erg leuk is.

Bierens verbindt aan elk kunstwerk een woord en een korte tekst. De woorden refereren aan elementen uit een mensenleven die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van je persoonlijke Grandeur, zoals bijvoorbeeld waarde, wijsheid en verbeelding. De teksten haken aan op een dominant beeldaspect van het desbetreffende kunstwerk. In aansluiting op het beeldmateriaal zijn de teksten eveneens wat associatief en bovendien rijk aan loslopende informatie. Gelukkig kun je er voor kiezen deze informatie voorlopig even links te laten liggen, want hoewel de hoeveelheid beeldmateriaal inspirerend is, heb ik bij de tekst niet altijd zin om mee te gaan in de zijwegen die worden bewandeld.

Vormgeving

De maagdelijk witte buitenkant met het sterke tentoonstellingsbeeldmerk, de gouden G, en de grote hoeveelheid beeldmateriaal in het binnenwerk, maken dat de catalogus er zeer aantrekkelijk uitziet. Peter van Klingeren, grafisch ontwerper van de catalogus, laat ook in het binnenwerk het goud hier en daar terugkomen, zoals in de titels van de stukken en door de verschillende onderdelen van het boek met een gouden pagina van elkaar te scheiden. De opmaakt van de pagina’s met beeldmateriaal zijn minder clean dan die met de teksten; de beeldecho’s in bruin lijken wat overbodig. Omdat er al zoveel te zien is, maakt deze toevoeging het extra onrustig.

Een grappig extraatje is dat de omslag van het boek ook een uitvouwbare (weliswaar wat ganzebord-achtige) poster is, waarop de foto’s van de processie (door Miriam Kruishoop) en de kunstwerken in het park (door Herman van Ommen) op het laatste moment nog gedrukt konden worden.

Miriam Kruishoop, foto Processie Sonsbeek 2008

Meer dan compleet

Hoewel in deze catalogus nadrukkelijk gekozen is voor een beeldgerelateerde benadering van de kunstwerken, zijn er ook nog een aantal tekstuele bijdragen geleverd. Naast Schitteringen in het stof door Anna Tilroe zelf over een mogelijke rol van kunst in de huidige samenleving, schreef Nanda Janssen, gastcurator van de gerelateerde tentoonstelling Carried Away – Procession in Art in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem, een stuk over processies. Het meest interessante stuk komt van schrijver Bas Heijne; hij neemt ons mee langs de ontwikkeling van het schijnbaar onstuitbare verlangen te geloven in grootsheid buiten onszelf, zoals in machthebbers of in een god.

Al met al versterkt het boek Tilroe’s visie de tentoonstelling als geheel te bekijken en geeft het geeft de toeschouwer voldoende aanleiding zelf na te denken over de rijkdom van gedachten en associaties die aan een goed kunstwerk ten grondslag ligt. Door de brede, associatieve informatievoorziening is het geen catalogus om in één keer uit te lezen. Het is een boek dat je thuis nog een hele tijd binnen handbereik houdt, om er af en toe eens in te bladeren. Net als de tentoonstelling in het park, gratis toegankelijk en daardoor extra uitnodigend om je telkens opnieuw te laten inspireren.

Sonsbeek 2008 Grandeur
Catalogus €24,95
Bezoekersgids €2,50