IFFR 2014 - IFFR: Deel 4

Inhoud: Starred Up | Finsterworld | Blutgletscher | Ida

In dit 4e deel een blik op een explosieve vader-zoonrelatie in een Britse gevangenis, een Duitsland waar ongewone mensen worstelen met geluk en identiteit, een berglandschap waar gemuteerde wezens de dienst uitmaken en een Poolse novice die samen met haar tante haar familiegeschiedenis ontrafelt.

Koningen van de tralies

Starred Up
David Mackenzie • Groot-Brittannië, 2013
4.0

De 19-jarige Eric is overgeplaatst naar een gevangenis voor volwassenen, waar ook zijn vader Neville zijn straf uitzit. Dat Eric geen lieverdje is, wordt al in de eerste scene duidelijk. Vakkundig smeedt hij een scheermesje aan de steel van een tandenborstel en verstopt die in de plafondlamp van zijn cel. Een voorbode van een gewelddadige en uiterst bloederige actie met een medegevangene.

Er is weinig hoop op verbetering voor Eric. Hij is een extreem delinquente jongere, die in aanmerking kwam voor de Britse ‘Starred Up’-maatregel: ondanks zijn jonge leeftijd overgeplaatst worden naar een gevangenis voor volwassenen. Eric is een ettertje, een lastpak, een gewelddadige bom van energie die het reilen en zeilen en de hiërarchie van zijn afdeling al snel door heeft.

Een vrijwillige therapeut, zelf belast met een moeilijk verleden, wil Eric in zijn groep hebben in de hoop dat de jongen zijn woede-aanvallen leert te hanteren. De onconventionele methoden van deze therapeut zorgen echter voor vraagtekens bij de gevangenisdirectie. En dan is er nog de moeizame relatie tussen Eric en zijn vader, die net als zijn zoon beschikt over een explosieve ontvlambaarheid.

Starred Up onderscheidt zich van de conventionele gevangenisfilm door de vader-zoonrelatie als uitgangspunt te nemen en zich nauw te houden aan het gebruik van het Britse gevangenisjargon (in de ondertiteling voorzien van een vertaling), dat de realistische setting versterkt. De complexe karakters van Eric en Neville, uitstekend gespeeld door Jack O’Connell (bekend van Eden Lake en This is England) en de Australische acteur Ben Mendelsohn (Killing Them Softly, The Place Beyond the Pines) weten ondanks hun harde voorkomen en geweldsuitspattingen gevoel van compassie over te brengen. Snoeihard gevangenisdrama, waarbij wanhoop, verdriet en liefde samenkomen in een slopende climax.
Terug naar boven

Ongrijpbare Duitse identiteit

Finsterworld
Frauke Finsterwalder • Duitsland, 2013
3.0

Finsterworld laat zich niet gemakkelijk definiëren. De film bestaat uit verschillende verhaallijnen, die licht absurdistisch van toon zijn. Een documentairemaakster worstelt met het vinden van een goed onderwerp voor haar nieuwe film, haar vriend die politieagent is heeft een voorliefde voor bont en scholieren zijn op weg naar een concentratiekamp, terwijl er hiërarchiekwesties in de groep spelen. En dan is er nog het verhaal van een pedicure en een bejaarde dame, een echtpaar gewend aan luxe en een kluizenaar in het bos.

Het lijkt een willekeur aan personages en onderwerpen, maar gaandeweg ontstaat er een lijn in het verhaal en blijken de personages een persoonlijke of toevallige link met elkaar te hebben. Regisseuse Finsterwalder laat met haar Finsterworld een lichtkomische, bizarre en gevoelige blik op Duitsland zien, waarbij de identiteit van de hedendaagse Duitse burger en Duitsland ter discussie worden gesteld. Terwijl de documentairemaakster klaagt dat er niets interessant is om een film over te maken, gebeuren er meer maffe en ongewone dingen om haar heen dan ze voorzien had. Waarmee Finsterwalder lijkt te zeggen: open je ogen, er gebeurt meer dan je denkt.

In zijn opzet is Finsterworld origineel, met zijn verschillende verhaallijnen en thematieken van geschiedenis, erbij horen of je eigen pad kiezen, liefde, eenzaamheid en identiteit. Het einde, waar de verhaallijnen tot elkaar komen, voelt echter wat bij elkaar geraapt en gekunsteld aan. Waarbij de vraag zich opdringt waar de regisseuse nou precies heen wil. Wonderlijk, lichtkomisch sprookje over het Duitsland van nu, of kritische aanklacht op een komische en absurdistische manier gebracht?
Terug naar boven

Bloed in de bergen

Blutgletscher (The Station)
Marvin Kren • Oostenrijk, 2013
3.5

In de Alpen is iets vreemds gaande. Wetenschappers ontdekken een gletsjer die een rode vloeistof afscheidt, alsof het besmeurd is met bloed. Wanneer ze op nadere verkenning uitgaan, blijkt het ernstiger dan verwacht. De rode vloeistof verandert de lokale dieren in bloeddorstige, muterende wezens. Een situatie die al snel uit de hand loopt wanneer de wetenschappers en hun hond met deze nieuwe populatie in aanraking komen.

Terwijl het sneeuwlandschap en zijn bewoners worden bedreigd door het nieuwe fenomeen, kondigt de minister van milieu haar komst aan. De wetenschappers zijn het onderling oneens of ze haar moeten inlichten over het kwaad in de bergen. Daarbij komt ook dat de begeleidster van de minister de ex-vriendin is van een van de wetenschappers, wat de situatie nog complexer maakt.

Blutgletscher is een horror met een ecologisch tintje: namelijk hoe de mensheid het klimaat op negatieve wijze beïnvloedt en welke gevolgen dat uiteindelijk kan hebben. De realistische sfeer van de film kent uiteindelijk een komisch en heldhaftig karakter in de rol van de minister, die onverschrokken een muterende embryo uit de buik van een jong meisje snijdt en de wezens op brute wijze te lijf gaat. Visueel doet de film denken aan John Carpenters The Thing, waarbij het hoogtepunt de hybride van een hond en mens is. Geslaagde en vermakelijke ecologische nachtmerrie.
Terug naar boven

Onderdrukt verlangen

Ida
Pawel Pawlikowski • Polen, 2013
4.0

Ida is een jonge novice, die van haar moeder-overste het bevel krijgt haar tante, haar enige overgebleven familielid, op te zoeken. Een contact dat in eerste instantie stroef verloopt: kordaat meldt haar tante dat haar nichtje van Joodse afkomst is en dat dit wel even voldoende is voor de kennismaking.

Een groter contrast dan de kettingrokende, zuipende en op seks beluste Wanda (een prachtige rol van Agata Kulesza) en de stille, devote Ida is niet denkbaar. Wanneer Ida te horen krijgt dat haar ouders omgekomen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog, gaan zij en haar tante op onderzoek uit. Tijdens deze zoektocht naar de waarheid komen de twee dichter tot elkaar. Naast de ontrafeling van familiegeheimen is er ook de zoektocht naar identiteit, waarbij de jonge Ida voor de vraag wordt gesteld of zij haar leven wil dienen voor God, of dat zij voor zichzelf en de lusten en verlangens des levens kiest.

In prachtig zwart-wit geschoten toont Pawlikowski, wiens My Summer of Love in 2005 op het IFFR te zien was, een Poolse familiegeschiedenis. Zijn film kent een sereen karakter, waarbij de horror van een recent verleden, Ida’s zoektocht naar zichzelf en de manier waarop Wanda vorm heeft gegeven aan haar leven mooi samenkomen. Uitermate gebalanceerd en ondanks zijn tragische thematiek nergens te zwaar of gedramatiseerd. Een bescheiden meesterwerkje.
Terug naar boven

Foto’s: International Film Festival Rotterdam