Deel 6 - IFFR 2013 - 8weekly.nl

In dit zesde deel besteden we aandacht aan een wonderlijke en dikke Iraanse man, een familiedrama in het bos, criminele broers in Kopenhagen, visuele pracht door een Zuid-Koreaan in de VS, de absurdistische kant van het moederschap en leeghoofdigheid in New York.

Die film met de bloedzuiger

Fat Shaker
Mohammed Shirvani • Iran, 2013
2.0

De eerste beelden van Fat Shaker zullen bij menigeen op het netvlies gebrand blijven: bloedzuigers zuigen zich vast in de rug van een dikke man en straaltjes bloed sijpelen weg. Misselijkmakend wellicht, maar ook een scène die je nieuwsgierig maakt naar meer. Maar de Iraanse kunstenaar en regisseur Mohammed Shirvani maakt het de kijker vervolgens niet makkelijk. Er volgt een reeks surreële beelden waarin droom en realiteit naast elkaar lijken te bestaan. Hoofdpersonen van Fat Shaker zijn de dikke man en zijn doofstomme zoon. De man achtervolgt de zoon dag en nacht. Ondertussen ontmoeten ze verschillende vrouwen met wie ze machtspelletjes spelen, tot het moment dat een van hen zich niet door de twee laat intimideren. Het geheel wordt gecombineerd met absurde beelden van bijvoorbeeld een kalkoen die rondscharrelt in huis en knipperende lampjes.

Fat Shaker kreeg op het IFFR van de jury een Tiger-Award. Wellicht zag de jury een absurdistisch kunstwerk waarin de onderliggende machtsverhoudingen in Iran aan de kaak worden gesteld, maar voor de gemiddelde kijker is Fat Shaker een beproeving. De film geeft in het begin nog de hoop dat er èrgens naartoe wordt gewerkt, maar verzandt in een steeds absurder wordend geheel. Het effect is verveling en de neiging om op te stappen. Zoals vele kijkers ook deden. (Suzan Groothuis)

Verlangen naar thuis

Las Lágrimas
Pablo Delgado Sánchez • Mexico, 2012
3.5

Een jongen ligt op bed, terwijl hij Maurice Sendaks’ Where the Wild Things Are leest. Hij is zelf gemaskerd. Toeval? In Delgado Sánchez’ film houden de twee wellicht verband met elkaar. In Las Lágrimas hangt de jonge Gabriel wat rond en probeert hij de aandacht van zijn oudere broer Fernando te trekken, want van zijn moeder hoeft hij niets te verwachten. Na het plotselinge vertrek van hun vader trekt zij zich terug op haar slaapkamer en laat ze de jongens aan hun lot over. Fernando feest en drinkt om aan de thuissituatie te ontsnappen, tot hij zijn jongere broertje voor een kampeertrip meeneemt naar het bos. De trip is niet zonder problemen en de verhouding tussen de broers komt behoorlijk onder druk te staan.

Met bedachtzame shots, geschoten op 16mm, brengt de regisseur de relatie tussen de broers in beeld, terwijl ze overgeleverd zijn aan de schoonheid en grootsheid van de bossen. Regisseur Delgado Sánchez werd geïnspireerd door Last Days, een andere film waarin een getroebleerde hoofdpersoon bevrijding zoekt in de bossen. Las Lágrimas, de afstudeerfilm van Sánchez, won op het filmfestival van Locarno een prijs om de postproductie af te ronden, wat resulteerde in dit kleine maar overtuigende familiedrama met sterke rollen (vooral Gabriel maakt indruk). In een prachtig laatste shot weet de regisseur op subtiele wijze te vangen hoe de familie weer wat dichter tot elkaar komt. Net als in Sendaks Where the Wild Things Are is er immers geen plek als thuis, hoe betoverend de bossen ook zijn. (Suzan Groothuis)

Brothers in arms

Nordvest
Michael Noer • Denemarken 2012
3.5

Ook in zijn tweede film (Michael Noer was twee jaar geleden op het festival met Tigerkandidaat R) toont de regisseur de donkere kant van de Deense samenleving. Ver verwijderd van het politieke gekonkel in een serie als Borgen toont hij een variant op het ouderwetse ‘crime doesn’t pay concept‘. Pascal is de oudste van drie van een alleenstaande moeder en is langzaam maar ook zelfverzekerd het verkeerde pad opgegaan. In Nordvest Kopenhagen wemelt het van kleine en grote criminaliteit en als je het niet breed hebt is de lokroep moeilijk te weerstaan. Als inbreker levert hij zijn buit af bij kleine crimelord Jamal, die hem cash geeft voor zijn horloges, televisies, lampen en alles wat Pascal verder zoal mee kan slepen. Maar veel is het niet. Als hij betrokken raakt bij het prostitutienetwerk van crimineel Björn ziet hij een kans meer geld te verdienen en los te komen van Jamal. Die pikt dat echter niet en als ook zijn jongere broer interesse toont in het slechte pad raakt hij de grip op de situatie kwijt.

Door het uit de hand gefilmde camerawerk, de vaak geïmproviseerde dialogen en twee echte broers (voor wie dit hun acteerdebuut is) in de hoofdrollen te kiezen, voelt Nordvest heel realistisch en weet Noer een sterk gevoel van urgentie te bewerkstelligen. Hij laat de grijstinten zien van dit leven aan de rand en de onmogelijkheid een crimineel pad te controleren en de negatieve kanten buiten te houden. Pascal probeert zijn stoere uitstraling overeind te houden, maar als de nood aan de man is blijkt zijn jongere broer de stalen zenuwen te hebben. Het siert hem dat hij het niet kan maar de gevolgen zijn er naar. Wel jammer van de mannendominantie. De vrouwen in Nordvest zijn er om te misbruiken of ze kijken alleen maar toe. De moeder van de twee kijkt vooral weg, al weet ze dat er van alles niet in de haak is. Als alleenstaande vrouw gebruikt Noer haar ook als een stereotiep voorbeeld van de manier waarop criminele carrières starten. Het had hem gesierd als de twee jongemannen wel een vader hadden gehad en alsnog de verkeerde kant op gaan. (Erik Kersten)

Ode aan Alfred Hitchcock

Stoker
Chan-wook Park • Zuid-Korea, 2012
3.5

Een amalgaam van alle Hitchcockfilms, met name Shadow of a Doubt, zo kun je dit amerikaanse debuut van de Zuid-Koreaanse Chan-wook Park (Sympathy for Mr. Vengeance, Oldboy) wel noemen. Als oom Charlie (Matthew Goode, A Single Man) terugkeert naar het huis van zijn juist overleden broer reageren diens vrouw Evelyn (Nicole Kidman) en dochter India (Mia Wasikowska, The Kids Are Allright, Alice in Wonderland) op eigen wijze op deze ontwikkeling. Charlie zwierf altijd over de wereld maar geeft zich nu volledig aan zijn schoonzus en achttienjarige nicht. Iets teveel. Met klassieke suspense-elementen weeft Park een web van suggestie en achterdocht. Als kijker weet je direct dat er iets mis is met deze Charlie, maar wat? Schitterend camerawerk en een uiterst inventieve montage, waarin alles uit de kast wordt gehaald qua overvloeingen en beeldrijm, maken Stoker een genot om naar te kijken. Zozeer zelfs dat het wel opzichtig aan de voorganger refererende plot er minder toe doet.

Het gevolg is wel dat Stoker als een typisch voorbeeld van style over substance gezien mag worden. Mia Wasikowska en Matthew Goode zorgen weliswaar voor een sterk acteertegenwicht, maar Park imponeert vooral met visuele pracht. Erg is dat niet, de film kan zo als verplicht kijkvoer voor studenten filmwetenschap en beginnende filmmakers gebruikt worden, maar hij blijft ook niet lang hangen na het verlaten van de zaal. (Erik Kersten)

Het lot van een moeder

Towheads
Shannon Plumb • VS, 2013
3.5

Voor wat lichtvoetigheid en zelfspot zit de kijker goed bij Towheads, het debuut van Shannon Plumb. Hierin spelen Plumb en haar echtgenoot Derek Cianfrance (Blue Valentine) min of meer zichzelf. Zij is Penelope, actrice, maar vooral moeder. Hij is regisseur en regelmatig weg voor producties. Penelope is overgeleverd aan haar twee kinderen Cody en Walker, die de orde in haar leven verstoren door met eten te gooien en al haar aandacht op te eisen. Moedeloos moet Penelope toezien hoe haar kinderloze buurvrouw wel tijd heeft voor audities.

Dan besluit ze maar wat kleur aan haar leven te geven door het alledaagse te mengen met absurditeiten, om zo toch haar grote droom van acteren te kunnen uitleven. Zo gaat Penelope als Charlie Chaplin de straat op, of doet auditie als een zwarte kerstman. De acties van Penelope gaan gepaard met een soort onhandigheid, die ook echt aan Chaplin doet denken. Het werkt met regelmaat op de lachspieren. Plumbs grootste verdienste is dat ze er geen moeite mee heeft zichzelf, en vooral haar moederrol, belachelijk te maken. Daarmee balanceert Towheads regelmatig op het randje van de slapstick. Hoewel de film naar het einde toe iets langdradig wordt en in herhaling valt, geeft Plumb een originele en verfrissende kijk op het moederschap. Met haar drammerige kinderen en ontplofte huishouden vormt ze zo een tegenhanger voor de hippe, cleane huishoudens van de moderne hipster. (Suzan Groothuis)

Twitter! Facebook! Conciërge!

The Boring Life of Jacqueline
Sebástian Silva • VS 2012
3.5

Op het IFFR was deze editie ruim baan voor series van HBO. Naast afleveringen van Lena Dunhams Girls en de Tsjechische serie Burning Bush, draaide ook The Boring Life of Jacqueline van Sebástian Silva. Deze gaat het over het wel en wee van de in New York woonachtige Jacqueline, die haar tijd doodt met Twitter en Facebook. Wanneer Jacqueline de nieuwe conciërge Abraham ontmoet, valt ze als een blok voor hem en zet ze alles op alles om hem voor zich te winnen. Haar acties zorgen voor plaatsvervangende schaamte: zo maakt ze een schilderij van zichzelf en Abraham, waarin ze hem een ‘blackface‘ geeft. Erg aanstootgevend en gênant. Ook wanneer ze via Facebook en Twitter verslag doet van haar belevenissen heeft dit niet meer om het lijf dan opmerkingen als: ‘Oh my god!!!!!! He’s soooooo hot!!!!!!!‘. Een leeghoofdig, naïef karakter dus, deze Jacqueline, maar doordat Silva (bekend van La Nana) haar filmt in een droge, realistische stijl, werkt het komische aspect wonderwel. Dan krijgt Jacqueline te horen dat haar ouders haar niet langer financieel zullen onderhouden, waardoor ze aan het werk moet en het echte leven voor haar begint. Ze ontmoet bij een auditie de doortrapte, verwende Suzanne en besluit haar in huis te nemen. Op zich al spannend, maar dan komt ze via een datingsite ook nog in contact met acteur Michael Cera en wordt het leven plots wel erg heftig voor Jacqueline.

Net als in HBO-hitserie Girls draait het hier om een verwend jong meisje in New York dat gewend is dat pa en ma het allemaal wel even regelen voor haar. In beide series wordt daar keihard mee afgerekend. Maar waar de hoofdpersoon uit Girls hersens heeft en het wel lijkt te redden zonder ouderlijke steun, is Jacqueline aangewezen op haar leeghoofdige zelf. Ze staat er ook ècht alleen voor: in de film wordt vooral zichtbaar hoe eenzaam ze eigenlijk is. Ze lijkt geen echte vriendschappen of hechte banden met andere mensen te hebben. Zo diep lijkt Silva ook niet te willen gaan: Jacqueline wordt vooral neergezet als pathetisch uitvloeisel van de hedendaagse social media-cultuur. Alsof hij de kijker wil waarschuwen: pas op, word vooral geen Jacqueline. (Suzan Groothuis)