Deel 6 - IFFR 2012 - 8weekly.nl

In het zesde verslag van het IFFR aandacht voor een Chileense impasse, een mentale crisis, dementerende Amerikanen, autobiografische liefdesperikelen, de genadeloosheid van ouderdom en psychische uitputting à la Black Swan.

Stilstand in de bergen

3.0
La jubilada — Bright Future
Jairo Boisier Olave • Chili, 2011

De Chilleense Fabiola keert van Santiago terug naar haar geboortedorp in de bergen. Daar trekt zij weer in bij haar vader en oudere zus en probeert zij werk te zoeken. Al snel wordt duidelijk dat Fabiola’s vlucht naar de grote stad was mislukt. Zij wilde als pornoactrice een carrière opbouwen, maar het was anders dan zij het zich had voorgesteld.

La jubilada registreert droog hoe deze vrouw weer een soort bestaan gaat opbouwen, terwijl haar verleden haar achtervolgt. De film is droogkomisch en toont het mijndorpje als een vergeten plek, waar iedereen zijn tijd uitzit. Actrice Paolla Lattus speelt Fabiola, die zich langzaam realiseert dat haar leven in een impasse is beland, laconiek. Verder speelt Catalina Saavreda uit The Maid de zus van Fabiola. Fabiola’s stilstand wordt goed uitgebeeld, maar al met al is La jubilada een iets te bescheiden en onverrassend debuut. (George Vermij)
Terug naar boven

Beheerste gekte

3.0
Shock Head Soul — Spectrum
Simon Pummell • Nederland/VK, 2011

Simon Pummells eerdere Bodysong was een experimentele film bestaande uit zeer uitlopende filmbeelden waar het lichaam centraal staat. In Shock Head Soul concentreert de regisseur zich op de ziel. Als uitgangspunt geldt het leven van Daniel Paul Schreber, een Duitse jurist die plotseling psychische problemen krijgt en denkt dat hij in contact staat met god. Schreber zou zijn ervaringen uitvoerig beschrijven in een autobiografie die ook van invloed zou zijn op Jung en Freud (op het festival al het onderwerp van A Dangerous Method).

Pummells film is deels fictief; het leven van de man wordt nagespeeld door een Nederlandse cast. Dit wordt aangevuld door interviews met psychiaters en neuropsychologen die ingaan op het belang van Schrebers teksten. In bepaalde scènes wordt gesuggereerd dat Schrebers mentale crisis het gevolg kan zijn van de strenge opvoeding van zijn vader, die een hele serie van methoden en apparaten had ontwikkeld om hem te straffen en te conditioneren. In flashbacks wordt getoond hoe de jonge Schreber wordt blootgesteld aan dit regime. Het geheel is mooi geschoten en redelijk geacteerd, maar wat de film vooral mist is een mate van subversiviteit die de gekte van Schreber tastbaar kan maken voor de kijker. De film mist de directe kracht van veel films die gekte als uitgangspunt hebben, zoals Repulsion en Keane. (George Vermij)
Terug naar boven

Verval is overal

3.5
The Patron Saints — Bright Future
Melanie Shatzky & Brian M. Cassidy • VS/Canada, 2011

In deze documentaire worden de bejaarde en dementerende bewoners van een Amerikaans verzorgingshuis gevolgd. De film registreert wat ouderdom doet met mensen in fysiek en mentaal opzicht. Bepaalde bejaarden brabbelen als baby’s en worden gevoed door verplegers. Een dementerende vrouw vraagt zich elke dag af waar zij is beland, terwijl een andere bewoner zich erover verbaast dat haar kinderen wegblijven. Andere scènes laten zien hoe het verzorgingshuis werkt als een soort fabriek: dagelijks komen de voorverwarmde maaltijden aan en worden de kamers en toiletten schoongemaakt. De bewoners worden ondertussen vermaakt door goedkope artiesten die bekende nummers spelen, of door grote televisieschermen die constant aanstaan. Waar er tegenwoordig een taboe heerst op ouderdom, weet The Patron Saints je te confronteren met een bittere waarheid. Deprimerend, maar een memento mori voor iedereen die denkt dat je voor altijd jong blijft. (George Vermij)
Terug naar boven

Uit de taal van een verliefde

3.5
Oversimplification of Her Beauty — Bright Future
Terence Nance • VS, 2011

Terence Nances Oversimplification of Her Beauty is een uit het hart gegrepen film die op een frisse wijze verschillende stijlen gebruikt. De film is autobiografisch en gaat over de liefdesperikelen van de regisseur. Nance vraagt zich af waarom hij op iemand valt en waarom verliefdheid niet eenvoudig is. Zijn eerdere relaties passeren de revue, terwijl een voice-over kritiek levert op Nance zijn gevoelens en zijn handelen. Is hij iemand die emotioneel onvolwassen is? Heeft hij bindingsangst? Verschillende beelden vullen dit aan, van animaties tot foto’s en citaten uit boeken. Nance gebruikt het hele arsenaal aan cinematografische middelen om zijn liefdesleven te analyseren en om uiteindelijk te vragen of de vrouw waar hij op dat moment een onduidelijk amoureuze band mee heeft, daadwerkelijk van hem houdt.

De film zou makkelijk geïnspireerd kunnen zijn op Roland Barthes’ boek over verliefdheid, dat weer de inspiratiebron was van Mark de Cloes charmante Boy Meets Girl Stories. Oversimplification of her Beauty is soms iets te druk en je zou Nance pretentieus kunnen noemen. Wat dit alles redt is echter de pure openhartigheid van de film, waardoor je als kijker het gevoel krijgt dat Nance zijn hart voor je openstelt. (George Vermij)
Terug naar boven

Eenzame ouderdom

3.0
I’m Still Alive — Spectrum
Peter van Houten • Nederland, 2012

In haar kleine en volle woning schuifelt de bijna 90-jarige Jadwiga zich voort. Ze wordt in al haar kwetsbaarheid getoond: van het zich aankleden tot het kammen van haar haar, dat vanwege haar pijnlijke schouder een bijna onmogelijke opgave is. Filmmaker Peter van Houten filmt haar in haar dagelijks leven. Beelden van de vrouw in haar appartement wisselen zich af met wolkenvelden en het Poolse landschap geschoten vanuit een trein. De wolkenvelden verwijzen opzichtig naar de ouderdom van de vrouw en geven het teken dat zij spoedig in de hemel opgenomen zal worden. ‘I’m still alive, yes‘, verzucht zij een aantal malen. Maar Jadwiga is geen zielige vrouw: ondanks haar aftakeling zit er bijzonder veel kracht in haar. De documentaire laat op indringende wijze zien hoe zij zich staande wil houden, maar ook hoe genadeloos ouderdom is.

Toch is de film niet geheel bevredigend, omdat je als kijker weinig over Jadwiga komt te weten. Je vraagt je af waar ze met al haar koffers, die bovenop een kast gestapeld zijn, geweest is. Of wie haar dierbaar waren, een vraag die de portretfoto’s in haar huiskamer oproepen. Wat drijft haar, in haar proces van eenzaamheid en aftakeling, om nog verder te leven? Hoe dichtbij en intiem de filmmaker haar ook vastlegt, hij dringt niet door tot de historie of de psyche van de vrouw. Wat rest is een pijnlijke en eenzame registratie van ouderdom. (Suzan Groothuis)
Terug naar boven

Een andere rol

3.5
Die Unsichtbare — Spectrum
Christian Schwochow • Duitsland, 2011

In Die Unsichtbare draait het om de jonge Fine, die de kans krijgt om de hoofdrol in een pretentieus toneelstuk te spelen. De veeleisende regisseur Kaspar Friedmann ziet iets in haar, maar Fine zal zich tot het uiterste moeten bewijzen. Haar probleem is namelijk dat ze zich niet laat zien, zowel thuis als op het toneel. En zo gaat Fine geleidelijk aan op in haar nieuwe rol en wort ze getransformeerd tot de destructieve Camille. Een verandering die leidt tot grote worsteling met zichzelf en haar privéleven.

De regisseur heeft een goede keuze gemaakt met de casting van Stine Fischer Christensen als Fine. Het meisje oogt kwetsbaar en onopvallend. Pas wanneer ze Camille is, met blonde pruik en sexy gekleed, ontwaart zich een persoonlijkheid. Niet vreemd dus dat haar toneelrol en privéleven steeds meer door elkaar heen gaan lopen. Fine wordt Camille, waarmee ze zichzelf in een wankele positie plaatst. Aangemoedigd door Friedmann laat Fine zich leiden door impulsen en emoties, maar ook tot zelfdestructie. De film doet in zijn thematiek onmiskenbaar denken aan Aronofsky’s Black Swan, waarin de hoofdpersoon geen onderscheid meer kan maken tussen haar rol en privéleven. Black Swan is echter extremer en indringender in het tonen van de lichamelijke en psychische uitputting. Ondanks het overtuigende acteren en wat krachtige scènes (vooral die met Fines gehandicapte zusje Jule zijn sterk) laat Die Unsichtbare geen overrompelende indruk achter: daarvoor is het scenario te conventioneel en te weinig verrassend. (Suzan Groothuis)
Terug naar boven