IFFR 2013

In het vierde deel van ons verslag van het IFFR 2013 kijken we naar een scene die telkens op een andere manier wordt weergegeven, volgen we de zoektocht van een vrouw naar haar broertje en verleden, wil een meisje van tien graag fietsen in Saoedi-Arabië, laat de controversiële Oostenrijkse regisseur Peter Kern zich moeilijk kennen, leeft een rijke zakenvrouw volgens een eigen logica en heeft Rutger Hauer Herculiaanse proporties.

Strijden om een fiets

Het gegeven van Wadjda is eenvoudig. Meisje van tien wil een fiets. Maar dit is niet vanzelfsprekend in Saoedi-Arabië, waar Wadjda zich afspeelt. Meisjes horen namelijk helemaal niet te fietsen. Probeer dat maar eens uit te leggen aan Wadjda, de protagonist van het verhaal.

Wadjda heeft haar zinnen gezet op een nieuwe fiets, zodat ze sneller kan zijn dan haar buurjongen Abdullah. Vanuit haar omgeving krijgt ze te horen dat ze die fiets maar snel moet vergeten, maar Wadjda bedenkt in plaats daarvan een plan om het geld bij elkaar te sparen en de fiets alsnog te kopen.

Wadjda is van de hand van de vrouwelijke filmmaker Haifaa Al Mansour. Een uniek gegeven, omdat het zich in een land afspeelt waar het illegaal is voor vrouwen om alleen te rijden, laat staan een film te regisseren. Al Mansour filmde met een Saoedische cast om het verhaal zo authentiek mogelijk neer te zetten. Dat is haar gelukt. Verwacht geen kaal sociaal-realistisch drama over de positie van vrouwen, want Wadjda is een warme film geworden waarin de nodige humor aanwezig is. Tegelijkertijd maakt Al Mansour ook feilloos duidelijk hoe het met de positie van meisjes en vrouwen in haar land gesteld is, en hoe geloof de leidende draad is. Waad Mohammed is met haar krachtige en wat ondeugende uitstraling uitstekend gecast als de jonge, rebelse hoofdpersoon, die laat zien dat er soms durf nodig is om kleine veranderingen door te voeren. Een prachtig inkijkje in de hedendaagse Saoedi-Arabische samenleving. (Suzan Groothuis)

Doordringen tot de kern

Twee filmmakers volgen de controversiële en zwaar obese Oostenrijkse regisseur en acteur Peter Kern. Anderhalf jaar lang legt de camera hem vast, waarbij Kern het de filmmakers niet gemakkelijk maakt. Herhaaldelijk gaat hij de provocatie aan en probeert hij de regie over te nemen. Het uitgangspunt van de film, een portret van de persoon Kern, lijkt door de man ontkracht te worden in zijn voortdurende spel van manipulatie.

Wie de regie in handen heeft, is ook een vraag die zich opdringt aan de kijker. Het standpunt van Kern is duidelijk: de filmmakers zijn belachelijk bezig en zullen met deze film niet de ware Kern leren kennen. Ongezouten levert hij zijn kritiek, maar toch lukt het de filmmakers intieme en kwetsbare momenten vast te leggen: zoals scènes waarin Kern met weemoed terugkijkt naar zijn eigen films, of openlijk over zijn obesitas en homoseksualiteit praat. Een confronterend shot is die waarin Kern in zijn volle genaakbaarheid getoond wordt. Een scène die doet denken aan films van Ulrich Seidl (wat niet vreemd is als je nagaat dat Seidl Kern geproduceerd heeft en regisseur Veronika Franz zijn vaste scenarioschrijver is). Hoezeer Kern ook van zich afbijt, scherpe kritiek loslaat op de filmmakers en hen belachelijk maakt, het lukt Franz en Fiala wel degelijk om een portret neer te zetten. Ze tonen zowel de kracht als kwetsbaarheid van een man die de kijker niet snel zal vergeten. Met een ontroerend mooi en veelzeggend laatste shot. (Suzan Groothuis)

~

Het absurdisme werkt voor een deel maar uiteindelijk overspeelt debuterend regisseur Daniel Hoesl zijn hand in deze fabel over een emotieloze zakenvrouw die in een eigen universum lijkt te leven. De film werkt als je open staat voor dat absurdisme en ook durft te lachen om de situaties waarin deze Fanni terechtkomt. Snurken tijdens Jean-Luc Godards Vivre Sa Vie bijvoorbeeld, of als ze Chantal Akermans Jeanne Dielman een hilarische film noemt.

Tegelijk schemert ook door dat ze niet gek is maar volgens een geheel eigen soort logica afstand doet van menselijke waarden en afspraken als geld, bezit, contracten, diensten en wederdiensten. Als ze zich heeft afgezonderd en probeert aansluiting te vinden bij het boerenleven komt ze echter niet verder met haar aanpak. En regisseur Hoesl weet het ook niet meer. De ontsnapping van de twee vrouwen aan het einde van de film vormt een anti-climax die in alles tegengesteld is aan de heroiek van, om maar een voorbeeld te noemen, Thelma & Louise. Een afstandelijke maar vormelijk bewondering oproepende film met een aantal hilarische scènes, mits je open staat voor de humor van Hoesl. (Erik Kersten)

~

Als de twee verse wezen Bianca en Tomas achtergelaten worden in het ouderlijk huis met de vraag of het allemaal wel zal gaan is je eerste reactie: natuurlijk niet! Maar ze proberen het toch en al snel komt de klad erin. Qua school maar ook het huis is al snel een zwijnenstal. Zeker als twee nieuwe vrienden van Tomas uit de sportschool min of meer bij ze intrekken. Als die met een plan komen om rijk te worden gaan de verhoudingen schuiven. Het is namelijk de bedoeling dat de mooie Bianca aanpapt met Maciste (Rutger Hauer), een blinde alleenwonende ex Mister Universe en acteur in B-films (zo speelde hij meerdere malen Hercules in de populaire Sword-and-sandalfilms uit de jaren zestig). Ze moet er zo achter komen waar die zijn kluis heeft verstopt in zijn enorme villa. Aarzelend neemt Bianca de opdracht aan, maar het plan loopt al snel anders als ze in de ban raakt van deze mysterieuze man.

Het leeftijdsverschil van zo’n vijftig jaar raakt haar niet en ze werpt zich op zijn lijf en geest. Bianca beseft dat deze oude man, die al jaren geleden afscheid heeft genomen van het leven, haar meer kan leren dan welke opleiding ook. Tegelijk weet ze dat het contact met Maciste een doodlopende weg is waarvan ze eens terug moet keren. Deze verfilming van een novelle van Roberto Bolaño is op zijn sterkst in de momenten tussen de twee in de Romeinse villa, waarin tijd en ruimte er nauwelijks toe doen. Scherson weet daar met haar camera, het gecontroleerde spel van de statige maar cynische Hauer en een zinnenprikkelende soundtrack een bijzondere wereld te creëren. (Erik Kersten)