IFFR 2009

DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 | Interview Kyung-mook Kim

Inhoud: 4BIA | Adela | Un autre homme | Bronson | Involuntary | Unmade Beds

Kwartet Thaise geesten
4BIA
Yongyoot Thongkongtoon, Paween Purijitpanya, Banjong Pisanthanakun, Parkpoom Wongpoom • Thailand, 2008

Vier Thaise regisseurs, vier geestverhalen, maar vier totaal verschillende korte films. In Happiness zit een jonge vrouw, herstellend van een zwaar auto-ongeluk, aan haar appartement gekluisterd. Sms-jes van een onbekende man verdrijven de verveling en strelen het ego. Dat moet haast wel verkeerd aflopen, denk je, en dat doet het gelukkig ook. De trilfunctie van een mobieltje klonk zelden zo sinister. Niet dat dit segment heel verrassend is — zeker het einde niet — maar wel fraai gestileerd. In de categorie ‘vakkundig en vermakelijk’ een goede. Dat kan helaas niet gezegd worden van Tit for Tat van Paween Purikitpanya (op dit festival ook verantwoordelijk voor het slaapverwekkende Body). Hierin krijgt een groep pestkoppen te maken met de door een van hun slachtoffers opgeroepen demonen. Dat het geheel volkomen over the top is moet kunnen, maar het zeer irritante ADHD-camerawerk en montage zijn — om in de sfeer te blijven — een doodzonde.

Gelukkig is er in The Middle sprake van humor en zelfspot — en ook nog eens leuke referenties aan andere films. Het vlot van vier vrienden slaat tijdens een riviertocht door de jungle om. Hierna rijst de vraag of een van hen dit ongeluk wel echt overleefd heeft, of dat het zijn geest is die ze zien. In The Last Freight tenslotte is een stewardess er schuldig aan dat een arrogante prinses om het leven komt. Hierna krijgt zij, in een verder leeg vliegtuig, te maken met haar kwade geest. Goede schrikmomenten gegarandeerd. 4BIA (spreek uit als phobia) is een over het geheel genomen geslaagde staalkaart van de Thaise horror, waarbij het een goede beslissing is geweest om niet te proberen van de vier verhalen één gekunsteld geheel te maken. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Verouderen in de sloppenwijken
Adela
Adolfo B. Alix Jr. • Fillipijnen, 2008

Adela toont een dag in het leven van de gelijknamige bejaarde hoofdpersoon, die in een hutje bij een vuilstortplaats woont. Adela was ooit een bekende Filippijnse radioster en zij bereidt zich voor op haar tachtigste verjaardag. Regisseur Adolfo B. Alix Jr. vangt Adela in lange observatieshots, waarmee hij zijdelings ook de aandacht vestigt op de andere bewoners van de sloppenwijk. Zo wordt getoond hoe Adela’s kleinkinderen rondkomen van criminaliteit en zich verder niet om haar bekommeren. De film wordt vooral gedragen door Anita Linda’s charmante vertolking. Adela zal voor veel Filipino’s ongetwijfeld een sterkere lading hebben dan voor Westerse kijkers, omdat Linda er een bekend en gerespecteerd actrice is. In haar verouderde maar waardige voorkomen wordt de kijker geconfronteerd met de noodzaak om de werkelijkheid te accepteren en te overleven. Deze goedbedoelde boodschap staat tegenover de narratieve leegte van de film die door het ontbreken van een duidelijke spanningsboog niet altijd even boeiend is. (George Vermij)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Spelen met de criticus
Un autre homme
Lionel Baier • Zwitserland, 2008

Filmcritici in films komen er vaak niet goed vanaf en misschien is dat niet altijd even onterecht. In Lionel Baiers vermakelijke Un autre homme krijgt de net afgestudeerde academicus François de kans om voor een lokale krant in een provinciaal dorpje recensies te schrijven. Voorwaarde is wel dat hij elke film moet aanprijzen zodat er bezoekers naar de plaatselijke bioscoop komen. François worstelt met zijn nieuwe beroep gezien hij weinig van film weet, maar opeens krijgt hij inspiratie als hij het Franse filmtijdschrift Travelling ontdekt. De pretentieuze stukken die het hebben over de inherente plasticiteit van filmlichamen en de Aristoteliaanse neigingen van bepaalde regisseurs spreken hem gelijk aan, en al gauw kopieert hij deze recensies letterlijk in zijn krant. Overtuigt van zijn eigen kritische kwaliteiten besluit hij om persvoorstellingen te zien in het mondainere Lausanne. Daar wordt hij al snel gegrepen door critica Rosa Rouge die een spelletje met hem speelt, en hem dwingt om over zichzelf na te denken. Door het zwart-wit van Un autre homme, gecombineerd met de gevatheid en het tempo, heeft de film iets weg van een satirische hommage aan de nouvelle vague. Daarnaast levert de film ook kritiek op dat begrip zelf, welke gezien kan worden als luxe of als noodzaak. Of zoals de sluwe Rosa Rouge in de film zegt: ‘De truc is om het simpele niet moeilijker te maken dan het is’. (George Vermij)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Knokken?
Bronson
Nicolas Winding Refn • Groot-Brittannië, 2008

Michael Peterson (Tom Hardy), een ruwe ongepolijste krachtpatser, heeft nogal wat moeite met gezag en mist ergens een gen waarmee ‘normale mensen’ tot sociaal gedrag in staat zijn. Hij verdwijnt al op jonge leeftijd in de gevangenis, na een uit de hand gelopen roofoverval. Niet dat hij daar erg mee zit. Voor hem is zijn cel een hotelkamer waarin hij af en toe gasten ontvangt in de vorm van een leger tot de tanden bewapende bewakers die hem wat manieren willen bijbrengen. Voor Michael vormden deze bezoekjes een fijne aanleiding zijn vechttechnieken weer wat te oefenen, en hij ziet de bewakers als ideale sparring partners. Uiteraard delft hij steeds het onderspit, maar niet voordat er minstens twee van zijn opponenten hevig bloedend het pand verlaten. Peterson neemt de bijnaam Charles Bronson aan, naar de acteur met dezelfde naam die ook een reputatie van ‘eerst vechten, dan praten’ had. Hoewel hij eerder een boos dan een slecht man is, vormen de vele vechtpartijen voldoende reden zijn eenzame opsluiting steeds te verlengen. Uiteindelijk verblijft Bronson 34 jaar in de gevangenis, waarvan 30 jaar alleen. Het is nauwelijks te bevatten.

Nicolas Winding Refn weet beide kanten van Bronsons medaille te tonen, zonder een oordeel op te dringen. De man is een stuk tuig van de richel waar inderdaad niets anders mee aan te vangen valt dan hem eenzaam op te sluiten. Maar hij is ook een kwetsbare en intelligente jongen die door zijn ervaringen nooit de kans heeft gehad emotioneel volwassen te worden. Dat hij later in zijn gevangeniscarriere romans en poëzie is gaan schrijven en zich op de schilderkunst heeft gestort, getuigen van zijn uiteindelijke groei. Refn hint subtiel op de mogelijkheid dat Petersons leven heel anders had kunnen lopen als hij wat eerder zijn artistieke kanten had kunnen onderzoeken. Of genoot hij zo van het afrossen van tegenstanders dat geen enkele hobby daar tegenop kan? Hoewel we al zijn kanten te zien krijgen (Bronson is niet alleen zeer gewelddadig maar ook erg grappig, kwetsbaar en sluw), blijft de man een raadsel. Tom Hardy is fantastisch in de titelrol (die doet denken aan die van Eric Bana in Chopper) en Refn maakt creatief gebruik van kleuren, close-ups en theatrale effecten. Een wonderlijke maar vermakelijke film over een nog wonderlijker en vermakelijker man. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Herkenbare groepsdruk
Involuntary
Ruben Östlund • Zweden, 2008

Een zomer in Zweden. Een man viert zijn zestigste verjaardag en raakt gewond door een vuurpijl. Hij weigert hulp omdat hij niet wil toegeven dat hij pijn lijdt en bang is het feest te bederven. Twee tienermeisjes draaien wulps met hun heupen voor een webcam, zich hardop afvragend of ze dun en mooi genoeg zijn. Hun door drank beheerste uitstapje met vrienden eindigt in het achterlaten van een van hen in een park. Een vriendengroep van rond de dertig gaat voor hun vaste weekend weg naar een afgelegen vakantiehuis. Meerdere malen overschrijden ze daar persoonlijke grenzen en ondergaan twee van hen emotionele en fysieke vernederingen. Tijdens een lange busrit durft een actrice zich niet uit te spreken en laat iemand anders opdraaien voor haar (futiele) fout. En een lerares probeert haar leerlingen de gevaren van groepsdruk bij te brengen, terwijl ze zelf stelling neemt tegen een collega die een leerling heeft mishandeld maar aan wie haar andere collega’s loyaal blijven.

De aard van groepsdynamiek wordt onderzocht in deze ensemblefilm van Ruben Östlund. De kracht van de film is zijn herkenbaarheid. Östlund laat zien dat groepsdruk van alle tijden en generaties is, en de verhalen zullen bij iedere kijker wel een snaar van identificatie weten te raken. Waarom reageert een individu anders als hij of zij zich in een groep bevindt? Waarom wordt het besef van goed en kwaad overboord gegooid, en worden waardigheid en gezond verstand ingeruild voor onderwerping aan een onzichtbare dictatuur? Ondersteund door een zeer ongedwongen cameravoering — waarbij lichaamsdelen met regelmaat door het kader afgesneden worden en scenes met een vast camerastandpunt het drama tonen — creëert Östlund een eigen stijl. Die is soms wat te gemanierd, maar draagt in zijn consequentheid bij aan de eenheid van de film. Hij toont zich een beheerst manipulator van de psyche als hij scenes afbreekt op die momenten dat kijkers zich ongemakkelijk gaan voelen. Zo laat hij de keuzes steeds bij die kijker waarna die achteraf kan nagaan of het gedrag van personages overeenstemt met eigen afwegingen. Een film die tot napraten uitnodigt zonder al te belerend te zijn. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Chroniqueur van de jeugd
Unmade Beds
Alexis dos Santos • Groot-Brittannië, 2008

Een Spanjaard, een Waalse en een Nederlander spelen de hoofdrollen in een film van een Argentijnse regisseur die zich afspeelt in Londen. Internationaler kan het niet in de nieuwste film van Alexis dos Santos, drie jaar geleden een publiekslieveling in Rotterdam met Glue en nu terug met het minstens zo mooie Unmade Beds. Evenals zijn eerste film speelt Unmade Beds zich af in de jongerencultuur. Ditmaal echter niet in de Argentijnse, maar in de Britse. Axl (Fernando Tielve) en Vera (Deborah Francois) zijn twee twintigers die beiden in een groot kraakpand in Londen wonen, maar elkaar nooit hebben gesproken. Axl hangt rond in Londen om zijn vader, die zijn Spaanse moeder heeft verlaten, te ontmoeten. Vera probeert ondertussen haar verdriet om een verbroken relatie achter zich te laten door een verhouding onder strenge voorwaarden aan te gaan met een mysterieuze vreemdeling (Michiel Huisman).

Dos Santos heeft zich duidelijk ontwikkeld sinds zijn vorige film. De ietwat gekunstelde visuele stijl van Glue, die het moeilijk maakte compassie te voelen voor de personages, is in Unmade Beds drastisch ingeperkt. Zonder dat dit ten koste gaat van Dos Santos’ grote kracht: het weergeven van de zweverige gemoedstoestand van jongeren. Unmade Beds blijft visueel een genot en een sterke ondersteunende soundtrack en goede casting maken de film tot een zeldzaam originele coming-of-age-film die de status van Dos Santos als chroniqueur van de jeugd alleen maar versterkt. (Arman Avsaroglu)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR