IFFR 2009

DEEL 1 | DEEL 2 | DEEL 3 | DEEL 4 | DEEL 5 | DEEL 6 | DEEL 7 | DEEL 8 | DEEL 9 | Interview Kyung-mook Kim

Inhoud: Helen | The Housemaid | I Sell the Dead | The Last Conversation | Nightmare Detective 2 | Paper Soldier

Hypnotiserende verdwijntruc
Helen
Christine Molloy & Joe Lawlor • Engeland, 2008

Helen komt voort uit de korte film Joy (vorig jaar te zien in Rotterdam) en is een bij vlagen hypnotiserende film die door het gebruik van minimalistische muziek en prachtige, heldere shots de kijker vangt en tegelijk ook vervreemdt. Helen begint met de verdwijning van de tiener Joy en volgt vervolgens een reconstructie daarvan door de politie. Het verlegen meisje Helen wordt door de politie uitgekozen om Joy te spelen. Helen raakt al snel geobsedeerd door het leven van Joy, omdat ze zelf een weesmeisje is en geen persoonlijke geschiedenis lijkt te hebben. Molloy en Lawlor hanteren lange shots waarbij de camera langzaam beweegt en de personages lang doorpraten, als in een monoloog. Deze effecten werken vervreemdend, deels omdat het acteerwerk door deze aanpak vlak overkomt. De regisseurs zijn niet geïnteresseerd in het behandelen van de verdwijning als narratief element. De focus ligt vooral op de betekenis van identiteit en de potentiele kwetsbaarheid ervan. In zijn vorm en inhoud doet de film erg denken aan Christian Petzolds Gespenster. Helen is in vergelijking minder geslaagd omdat in Gespenster een duidelijkere spanning werd opgewekt uit het gegeven van een vermist persoon en de daaruit voorkomende identiteitsverwisselingen. Toch is Helen in zijn stijl en nauwgezette camerawerk imponerend. (George Vermij)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Loeder in huis!
The Housemaid (Hanyeo)
Ki-young Kim • Zuid-Korea, 1960

Een knappe muziekleraar is een te benijden man. Alle vrouwtjes op de fabriek(!) waar hij les geeft vallen in katzwijm voor hem. Maar daarin is hij helemaal niet geïnteresseerd; hij heeft een liefhebbende vrouw en is de trotse vader van een dochter en een zoon. Een vrouw die haar liefde toont geeft hij meteen aan bij de directie, waarna ze geschorst wordt. Een collega van haar pakt het slimmer aan: zij neemt privépianolessen bij hem thuis, en als de vrouw van haar oogappel door ziekte niet voor het huishouden kan zorgen, schuift ze een vriendin als dienstbode naar voren. Die vriendin krijgt echter ook al snel een oogje op haar werkgever.

Als de dienstbode zich op een avond met nat shirt en al op de man stort, blijkt dat hij ook maar van vlees en bloed is. De dienstbode ontpopt zich vervolgens tot een eerste klas loeder, die haar gelijke in de filmgeschiedenis nauwelijks kent. Het leidt tot een ongekend melodrama met wendingen van Shakespeariaanse orde, waarin een sleutelrol is weggelegd voor een flesje rattengif. Op hedendaagse kijkers kan dit kijkspel zo nu en dan op de lachspieren werken, voor iemand in 1960 moet het behoorlijk risqué zijn geweest. Goed dat The Housemaid met behulp van onder andere Martin Scorsese gerestaureerd is, hoewel nog duidelijk te zien is dat de film de tand des tijds niet ongeschonden heeft ondergaan. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Leuke lijkenpikkers
I Sell the Dead
Glenn McQuaid • VS, 2008

Het beroep van lijkenpikker is in het Engeland van de 19e eeuw niet zonder gevaar. Willie (Larry Fessenden van The Last Winter) is net onder de guillotine belandt, maar maatje Arthur (Dominic Monaghan uit Lost en The Lord of the Rings) mag vlak voor zijn executie uitgebreid vertellen over zijn bizarre carrière aan priester Duffy (Ron Perlman uit Hellboy). En een bizar verhaal is het zeker: chanterende artsen, bloeddorstige vampieren, concurrenten die letterlijk over lijken gaan, inhalige vrouwen en andere creaturen bevolken het wereldje waarin Arthur en Willie zichzelf proberen te bedruipen.

Regisseur en scenarist Glenn McQuaid, eerder net als Fessenden en Perlman betrokken was bij eco-horror The Last Winter, houdt het luchtig. Hij heeft met I Sell the Dead een sfeervolle, tongue-in-cheek horrorfilm gemaakt waarin veel plek is voor humor. Monaghan en Fessenden (die behalve acteur ook coproducent is, een dubbelrol die hij ook bij Wendy and Lucy vervult, een andere festivalfilm) vertolken met verve èn zichtbaar veel plezier hun personages, en dat straalt van de film af. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Te lange tour de force
The Last Conversation
Noud Heerkens • Nederland, 2009

In dit speelfilmdebuut van Noud Heerkens speelt Johanna ter Steege de carrièrevrouw Anna, die een autorit maakt naar het vliegveld. Ze wil weg, maar weet nog niet waarheen. Haar minnaar Laurens heeft een einde gemaakt aan hun buitenechtelijke relatie en heeft definitief voor zijn vrouw en kinderen gekozen. Anna is verrast door zijn besluit en emotioneel zo geraakt dat ze zich heeft voorgenomen om in het buitenland tot rust te komen. Tijdens de rit belt Laurens haar op en via de telefoon vechten ze nog een keer alles uit wat hun dwars zit en zat in hun relatie.

Technisch gezien is The Last Conversation een tour de force. Met vijfentwintig vaste camera’s die op de auto zijn bevestigd wordt Johanna ter Steege vastgelegd, tijdens haar rit en terwijl ze het gesprek met Laurens voert. Die camera’s waren nodig omdat Heerkens een bijzonder plan voor ogen had met zijn film: hij wilde alles in één lange take opnemen. En dat is ook gebeurd. Omdat de film met zoveel camera’s is gedraaid had Heerkens de mogelijkheid om de camerawisselingen te monteren binnen de take, waardoor er toch veel beeldvariatie is. Daardoor schuift de unieke prestatie van Ter Steege wel eens naar de achtergrond. Je vergeet namelijk dat het één take is, totdat een voorbijrijdende auto — die via een tweede camera gevolgd wordt door de achterruit — er weer aan herinnert dat er geen knip in de tijd zit. Indrukwekkend is het zeker, maar inhoudelijk heeft Heerkens dit concept te ver doorgetrokken. Emotioneel gebeurt er veel tijdens het gesprek: Anna en Laurens worden kwaad en halen elkaar weer aan, ze halen herinneringen op, confronteren elkaar met verzwegen gevoelens maar vrijen elkaar ook weer op zoals ze voorheen deden. Door de lengte van de film zakt de spanningsboog echter te vaak in, en gaat er veel van de impact verloren. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Dwaze droom
Nightmare Detective 2 (Akumu tantei 2)
Shinya Tsukamoto • Japan, 2008

Het is een vogel! Het is een vliegtuig! Neen: het is Nightmare Detective! Het modieus-slordig geklede titelpersonage kan nog steeds gedachten lezen en in andermans dromen binnendringen, maar eigenlijk wil hij er helemaal niks meer mee te maken hebben. Maar zoals dat hoort bij een beetje held met bovennatuurlijke gaven, gaat ook nachtmerriedetective gebukt onder trauma’s uit het verleden. Als op een dag een tienermeisje zijn hulp inroept moet hij haar wel helpen, vooral om zijn eigen demonen in bedwang te houden.

Regisseur Tsukamoto weet in het begin een sfeervolle en beklemmende wereld neer te zetten, waarbij zowel personages als kijker constant op het verkeerde been worden gezet. Want hebben we hier te maken met droom? Of werkelijkheid? Of misschien toch een droom in een droom? Maar hoe Tsukamoto het verhaal tot een goed dan wel coherent einde moet brengen, lijkt hij ook niet te weten. Met een verwarrende potpourri van dromen, jeugdtrauma’s en eindes-die-geen-einde-blijken-te-zijn probeert hij het verhaal af te ronden. Daarmee laat hij de kijker niet zozeer in verwarring, maar wel in totale onverschilligheid achter. Als je bij de eindcredits wakker schrikt, hoop je bijna dat het slechts een dwaze droom was. (Marcel Westhoff)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR

Fellini in Kazachstan
Paper Soldier (Bumaznyj soldat)
Alexey German Jr. • Sovjet-Unie, 2008

Begin jaren zestig van de vorige eeuw was Rusland met de VS verwikkeld in een strijd om de eerste mens de ruimte in te krijgen. De Russen deden dat met hun spoetniks en Vostoks die ze vanuit de eindeloze vlaktes van Kazachstan de lucht in schoten. Tegen die achtergrond vertelt Paper Soldier een verhaal over een arts (Merad Ninidze) die de kosmonauten medisch begeleidt, maar zelf teveel eigen sores aan z’n hoofd heeft om goed te kunnen functioneren. Gezien de ruimterace die gaande is tussen de beide grootmachten zou hier een vergelijking met Philip Kaufmans The Right Stuff wellicht voor de hand gelegen hebben, maar niets is minder waar. Waar Kaufman volgens de beste Hollywoodtradities vooral een spannend verhaal vertelt, gaat regisseur Alexey German Jr. een veel essayistischer kant op, en serveert hij vooral indrukken en referenties naar de Russische cinema uit die periode.

De overlappende dialogen, de gesprekken over de meest triviale zaken, banale voorwerpen (een fiets, een badkuip) en de door vrouwen omringde dokter die steeds meer in zijn eigen wereld leeft doen ook sterk denken aan Fellini’s 8½, waarin Marcello Mastroianni een vergelijkbaar pad aflegt. Ninidze lijkt zelfs op Fellini’s vaste leading man. Het camerawerk is sterk en het desolate landschap waar de zon nooit lijkt te schijnen is een personage op zichzelf. De acteurs worden gevangen in te krap gekaderde shots, waardoor er altijd net te weinig ruimte lijkt te zijn, ook al zijn ze in een gebied dat geen grenzen schijnt te hebben. Doordat motivaties nooit duidelijk zijn, gesprekken vaak middenin een zin starten of onderbroken worden en omdat relaties tussen de betrokkenen niet helder worden, krijgt Paper Soldier echter een hermetisch karakter. De kijker blijft op een afstand en bewondering overheerst boven betrokkenheid. (Erik Kersten)
Terug naar boven | Deze film op het IFFR