Winter’s Tale

Derde boekverfilming in deze reeks: Winter’s Tale. Joyce las het boek, Jeroen niet. Let op: dit stuk bevat spoilers!

Winter’s Tale is een vertelling van een Grote Liefde en even grote wonderen. Hoofdpersoon Peter Lake (Colin Farrell) breekt begin 20ste eeuw in bij de rijke familie Penn in New York. De zieke dochter Beverly (Jessica Brown Findlay) is nietsvermoedend thuis en de twee worden verliefd. Ieder mens heeft een wonder dat ervoor zorgt dat de wereld in balans blijft. Als Beverly sterft, kan Peter niet heengaan totdat hij zijn wonder vervuld heeft. De demon en maffiabaas Pearly Soames (Russell Crowe) heeft het op Peter voorzien en probeert hem ervan te weerhouden zijn wonder te volbrengen.

[Jeroen] Ik vond de film enorm tegenvallen. Het was allemaal erg onduidelijk opgezet, zodat ik geen idee had wat er nou precies aan de hand was, wie alle personen waren in relatie tot elkaar en waarom de helft van de dingen uit de eerste act gebeurden. Toen ik eenmaal een beetje in het verhaal zat was het wel redelijk rechttoe rechtaan te volgen, maar verder ook niet echt uitzonderlijk. Een leuk momentje hier en daar, maar over het geheel genomen vond ik het niks.

[Joyce] Als je het boek (met de gelijknamige titel) van Mark Helprin hebt gelezen is de film een constante kwelling. Het eerste kwartiertje was nog wel charmant, met de droogkomische ontmoeting tussen Peter en Beverly, maar daarna zit je alleen maar op de verschillen tussen boek en film te letten. En dat zijn er echt ontzettend veel. Eigenlijk kun je niet spreken van een verfilming, eerder van ‘heel erg losjes gebaseerd op’. De plot van de film is wel duidelijker dan in het boek. Ik zou je niet met absolute zekerheid kunnen vertellen waar het boek over gaat. Het ene moment denk je dat het een mythisch en absurd liefdesverhaal is en het andere moment lijkt het een soort karikatuur van een stad, of een sprookje over een groot wit paard.

[Jeroen] Hoe bedoel je dat, een karikatuur van een stad?

[Joyce] New York wordt in het boek neergezet als personage. De menselijke personages lijken hier ondergeschikt aan: pionnetjes die verduidelijken wat de auteur wil overbrengen. Namelijk dat New York een Grote Boze Wolf is, met vele dieven, maffiagespuis en andere onderkruipsels die de stad regeren, maar dat er uiteindelijk gerechtigheid komt.

[Jeroen] Interessant. Dat heb ik er in de film niet uitgehaald. Wel dat het allemaal erg groots probeerde te zijn. Volgens mij wilde de regisseur een soort episch verhaal maken – à la Cloud Atlas – met een romantische insteek. Dat is ook te merken aan de scriptclichés die benadrukken hoe alles met alles te maken heeft: ‘We are all connected‘, ‘A darkness gathers‘, ‘We all have a destiny‘, dat werk. Alle monologen probeerden met alle mogelijke clichés episch te zijn terwijl alle dialogen gewoon ontzettend slecht geschreven waren. Waar jij een droogkomische ontmoeting zag, hoorde ik alleen maar belachelijke en ongemakkelijke gesprekken. Is dat in het boek beter? Of had de monoloog-dialoog in de film dezelfde stijl als die in het boek?

[Joyce] De dialogen in het boek zijn filosofisch en zelfverzekerd. De absurdistische denkwijzen van de personages maken het boek boeiend, omdat de personages vaak tegenovergestelde ideeën hebben van wat je zou verwachten. Clichématig is het boek zodoende niet, terwijl we in de film de een na de andere banaliteit geserveerd krijgen. Wat ik in de film nog het meest tenenkrommend vond was het weggalopperen/wegvliegen op het witte paard richting hemel op het eind, zodat Peter als ster weer werd samengebracht met Beverly. Verschrikkelijk. En Beverly’s sterfscène na de eerste vrijpartij was ook erg bedacht en onnodig sentimenteel.

[Jeroen] Ja, dat soort dingen heb ik inderdaad eerder (en beter) gezien. Maar in het boek is dat dus niet ter sprake? Vertel anders even waar het boek over gaat, want ik heb zelfs na het kijken van de film nog geen idee.

[Joyce] Ik na het lezen van het boek ook niet, dat is een van de problemen. Een duidelijk plot ontbreekt: er zijn te veel lijntjes die voorbijschieten en weer samenkomen.

[Jeroen] Is het boek dan een expositie? Want ik begreep dat er fantasy inzit, maar ook elementen uit de echte wereld, en demonen en tijdreizen en weet ik wat.

[Joyce] Een expositie van de proza van de auteur? Daar kan ik me wel in vinden. Helprin verliest zichzelf in zijn (vele) bloemrijke beschrijvingen en onbegrijpelijke stijlfiguren; een daadwerkelijke verhaallijn lijkt ondergeschikt aan taal en ideeën. Een fantasyboek zou ik het zeker niet noemen, wel een boek met een hoog nadenkgehalte dat toevallig gebruik maakt van mythische aspecten.

[Jeroen] Maar hangt het nog wel een beetje goed samen? Want als dat goed wordt gedaan kan het een heel interessant boek opleveren. In ieder geval een stuk interessanter dan hoe deze film in elkaar zit.

[Joyce] Het duurt even voordat alles bij elkaar komt en het einde is niet echt bevredigend te noemen. Na al die pagina’s (750) gelezen te hebben is er geen sprake van een ‘oplossing’, maar zegt de auteur: het is nu aan de lezer om te beslissen hoe het afloopt met Peter en Beverly en alle andere personages.

[Jeroen] Laten we het over die personages hebben. Hoe vind jij de casting? Weten de acteurs de rollen in te vullen zoals jij ze las in het boek?

[Joyce] De Peter in het boek heeft veel meer charisma. En hij is loyaal, hardwerkend, hyperintelligent, grappig en gevoelig. Colin Farrell heeft wat mij betreft geen performance neergezet die recht doet aan de complexiteit van het karakter, want in de film was Peter maar saai en kreeg ik geen goed beeld van zijn persoonlijkheid.

[Jeroen] Ja, dat zag ik er ook allemaal niet in. Ik vind Colin Farrell soms een beetje een flapdrol (en vooral in deze film). En dat terwijl uitstekende acteurs als Russell Crowe en Will Smith in een bijrolletje geduwd worden waar ze niet echt in weten te schitteren.

[Joyce] Will Smith’s personage komt niet eens in het boek voor. Ik vond hem als Lucifer echt niet pakkend, de grootsheid en machtigheid van de duivel wist hij niet over te brengen. Russell Crowe was prima gecast als bendebaas, maar zijn rol lag er misschien iets te dik bovenop. Jessica Brown Findlay als Beverly zag er veel te mooi en gezond uit voor iemand die aan tuberculose lijdt.

[Jeroen] Dat stoorde mij dan weer niet zo veel, voornamelijk omdat ik er van uitging dat ze een of andere hocuspocusziekte had (in de film verwijzen ze enkel naar ‘consumption‘, kennelijk een oude term voor TBC). Ik vond het dan overigens wel weer leuk uitkomen hoe 100 jaar later dat andere roodharige meisje Peters destiny bleek te zijn in plaats van Beverly.

[Joyce] Daar is in het boek helemaal geen sprake van. De filmmakers hebben er werkelijk alles aan gedaan om het verhaal kloppend, eenvoudiger en sensationeler te krijgen, waardoor ze zo afwijken dat slechts een minimaal deel van het boek op het witte doek is gekomen.

[Jeroen] Dan zullen ze denk ik inderdaad hebben geprobeerd om het allemaal wat simpeler en duidelijker te maken in de film door er een duidelijker verhaal in te zetten en Russell Crowe een makkelijk vatbare motivatie te geven door gewoon te zeggen dat hij een demon is en dus slecht. Zo’n vage structuur als het boek blijkbaar heeft aanhouden is erg lastig om goed naar film over te brengen. Dit soort veranderingen maken het voor de filmmakers wat makkelijker en economisch veiliger. Maar de uitvoering lijkt nergens op.

[Joyce] Daarom, als je me vraagt om te kiezen tussen boek of film, ga ik voor het boek. Het boek wekt tenminste nog interesse op. Je wilt het vaak even wegleggen om iets op te zoeken: een afbeelding van een gebouw, stijl en object, of een locatie checken op Google Maps. Helprins beschrijvingen zijn dan toch niet helemaal sprekend en kleurrijk genoeg van zichzelf. Het boek vraagt gewoon om een verfilming, alleen niet om deze verfilming.

[Jeroen] Maar je zou het alsnog niet aanraden op zichzelf?

[Joyce] Ik zou het boek aanraden voor een lezer met veel tijd en een interesse in wereldse vraagstukken, die niet schrikt van vliegende paarden en onsterfelijke personages. Iemand die het boek even laat sudderen en over een tijdje opnieuw leest, om er de tweede keer weer hele andere dingen in te ontdekken. Voor een lezer die voldoet aan deze beschrijving zal het boek niet snel vervelen. Wat zeg jij als vrienden vragen of ze de film moeten zien?

[Jeroen] Ik zou het ze sterk afraden en een lijst geven met films die je beter kan kijken dan deze: Cloud Atlas; Eternal Sunshine of the Spotless Mind; Enchanted; Pan’s Labyrinth; V for Vendetta; Edward Scissorhands en misschien zelfs A.I.: Artificial Intelligence of The Terminator. Het zijn allemaal erg verschillende films, maar ze spreken wel over gelijkende thema’s als het lot en het ontdekken van een nieuw soort wereld, met een vleugje romantiek. En ze hebben stuk voor stuk meer te bieden dan Winter’s Tale.